Het recht op longkanker?

Een liberale minister van volksgezondheid, dat is als een socialist tot KMO-minister benoemen: niet doen, past als een tang op een varken. Hoe aardig de Belgische compromispuzzel ook sloot bij het vormen van Michel-I, je moet geen mensen op een bevoegdheid zetten die fundamenteel tegen hun ideologie én persoonlijkheid indruist. Om die reden zit bijvoorbeeld Joke Schauvliege daar in de Vlaamse regering ook niet op haar plaats als minister van leefmilieu en natuur,- iets wat al voor veel commotie heeft gezorgd.

De miscast van Maggie De Block gaat anderzijds niet alleen over haar obees lichaam dat een ongezonde levensstijl verraadt. Want ja, hoewel dat strikt genomen een privézaak is, zou ze misschien als minister en politica toch beter eens communiceren over de oorzaak van haar overgewicht. Daarenboven echter is Maggie vooral een volbloed-liberale die vindt dat je mensen helemaal niets moet verplichten, hoogstens aan- of ontraden. Dat brengt bovendien jobs teweeg in de reclame- en communicatiesector, waarvan er eentje, Noël Slangen, zowaar topadviseur is binnen de Open-VLD van Maggie.

Onze minister van volksongezondheid zweert dus bij de vrije wil. En daar tast ze de kern van haar ministriële missie aan, want gezondheid en veiligheid gaan natuurlijk wél over beslissingen die je in de mensen hun plaats neemt. Onvrijheid dus, in het algemeen belang. Je ‘adviseert’ automobilisten ook niet om maximaal 30 per uur te rijden in een schoolomgeving, je legt het gewoon op. Heel de affaire van de zgn. sjoemelsoftware en het overschrijden van de uitstootnormen bij dieselwagens was net het gevolg van teveel grijs, te grote marges in de normgeving en regelrechte laksheid van de overheid, terwijl het uiteindelijk toch om mensenlevens gaat.

Russische roulette

Maar Maggie roept dus haar ideologie in om bijvoorbeeld de verkoop van tabakswaren aan minderjarigen niét te verbieden. In zo goed als heel Europa is dat verbod van kracht, doch niet in het Belgisch koninkrijk waar nota bene een huisarts zich met die materie bezig houdt.

In Het Laatste Nieuws van dit weekend volgt dan de uitsmijter in haar Merchtems tussentaaltje: “Als je met 16 oud genoeg bent voor seks, ben je dan te jong om sigaretten te kopen? Allez allez”. Wacht eens: wil Maggie nu heiliger zijn dan de paus en het condoomgebruik afraden? Want dan zou vrije seks inderdaad ongeveer hetzelfde risico opleveren als een sigaret opsteken.

De bizarre vergelijking onthult eigenlijk iets over de persoonlijkheid van onze minister van Volksongezondheid: Maggie lijdt aan een vorm van zelfdestructie en ziet het leven als een Russische roulette. Moet op zich kunnen, maar waarom hebben ze haar dan niet de frituren, de brouwerijen en de kansspelen als bevoegdheid gegeven?

Het antwoord op die vraag komt iets later. “De arts in mij zal hen vooraf waarschuwen voor het gevaar. De minister in mij zal hen achteraf helpen om af te kicken indien nodig”, zo sabbelt ze genoeglijk verder in dat interview. Daar heb je het cynisme van de zachte sector weer: eerst campagnes lanceren om te ‘ontraden’, en daarna, als het niet werkt, ontwenningstherapie voorschrijven,- weer werk voor het legertje afgestudeerde psychologen die anders toch maar in de werkloosheidsstatistieken terecht komen.

En zo wordt dit toch weer een cui-bono-verhaal: voor wie is het een goede zaak dat tieners zo snel mogelijk aan de sigaret gaan? Voor de tabaksindustrie, uiteraard, maar ook voor de farma en de medische sector, met name heel het artsenijwezen dat, vergeten we het niet, voor een groot deel door ons sociale zekerheid gefinancierd wordt. Heb j’em?

Het liberalisme van Maggie De Block wordt dus gedragen door het recht op longkanker. Een lugubere, ziekelijke claim die de gemeenschap niet alleen handen vol geld gaat kosten, maar ook het vrijheidsbeginsel zelf karikaturaliseert en het liberalisme as such belachelijk maakt. Vreemd dat niet meer van haar partijgenoten daar op wijzen: je hoeft jonge mensen niet het recht te geven op het versodemieteren van hun bestaan.

‘Wir leben nur in Freiheit, solange es jedem erlaubt ist, seines eigenen Unglücks Schmied zu sein’,-  zo repliceren de libertariërs met een citaat van Norbert Bolz (Der Staat als Super-Nanny). Dat klopt: wie vroegtijdig rochelend wil creperen, moet dat kunnen, op voorwaarde evenwel dat de ziekteverzekering niet meer tussen komt bij door roken veroorzaakte longkankers. En afgezien natuurlijk van het feit dat elke walmuitstoot van een roker in mijn gezicht ook mijn leven verkort, en ik daar niet om gevraagd heb. Voor de rest heb ik weinig boodschap aan de vrijheid als suïcidaal project. De weerzin van de republikeinen in de VS tegen het invoeren van een sociale zekerheid (Obamacare) of tegen een strengere wapenwet lijdt aan hetzelfde latente zelfmoord-incivisme.

Als een staat ook maar enige zin heeft, enige filosofische draagwijdte, dan is het vanuit de res publica-gedachte, het idee dat er zoiets als een algemeen belang kan bestaan, gedeelde waarden over levenskwaliteit, waarbij leven en welzijn van alle burgers kunnen ingeschreven worden in een wettelijk kader dat door iedereen dient gerespecteerd.

Anders kunnen we beter de staat gewoon afschaffen, dat is ook een optie, en hoeven we ook de vijf regeringen die dit koninkrijk bestieren, niet te betalen. Wees consequent en laat ons dan misschien ook die keuze, Maggie.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.