Het slechtst mogelijke signaal

Lieven Boeve, de topman van het katholiek onderwijs wil het toelaten van hoofddoeken aan alle schoolbesturen opleggen. Alleen de timing ervan is reeds zeer ongelukkig. In een periode waarin een groot deel van de wereld kreunt onder de wreedheden van het moslimradicalisme komt deze ommezwaai over als een toegeving aan het geweld, als een blijk van ‘soumission’. Op zijn minst had deze topman zijn visie kunnen ventileren in minder woelig vaarwater.

Bij de inhoudelijke onderbouwing van zijn standpunt kunnen heel wat vraagtekens worden geplaatst. Zo verkiest Lieven Boeve het Britse model boven de Franse ‘laicité’. Wellicht is het hem niet bekend dat dit Britse model zwaar onder druk staat. In het Verenigd Koninkrijk ontsnappen hele gemeenschappen aan de westerse ‘rule of law’ . Hun interne geschillen worden beslecht door sharia-rechtbanken. Meisjes, die het slachtoffer waren van groepsverkrachtingen binnen de Pakistaanse gemeenschap durfden dit niet aan te geven bij de politie uit schrik voor racist versleten te worden. De Britse multiculturele aanpak brengt nochtans niet veel zoden aan de dijk. Alhoewel minder spectaculair dan de hoogst symbolische aanslagen op Charlie Hebdo, ligt het aantal doden van moslimterreur in Engeland in de buurt van dat van Frankrijk. Boeve noemt de Franse ‘laicité’ een opgedrongen ideologie. Als hij elke leer, die in scholen aan leerlingen wordt bijgebracht  als ‘opgedrongen’ beschouwt, dat hij dan meteen werk maakt van de afschaffing van het vak katholieke godsdienst in zijn scholen. Inderdaad, de Franse ‘laicité’ is een ideologie, maar dan wel één van verregaande verdraagzaamheid. De Franse ‘laicité’ houdt in dat de staat seculier moet zijn want de staat is een arbiter tussen de verschillende godsdienstige en levensbeschouwelijke stromingen in de samenleving. In de match Club Brugge-Anderlecht zouden we ook niet dulden dat de arbiter een blauw-zwarte of paars-witte sjaal draagt. Een seculiere staat is trouwens niet hetzelfde als een seculiere samenleving. Dat laatste ligt niet vervat in de ‘laicité’. Godsdienstige stromingen mogen zich in de samenleving  ‘outen’ op alle mogelijke manieren, ook via het uitbouwen van allerlei sociale initiatieven.

Het blijkt Lieven Boeve te ontgaan dat het hoofddoekenverbod tijdens de schooluren vervat ligt in een pedagogisch project, waarbij aan leerlingen de ruimte wordt gegeven zich in hun individualiteit te ontplooien. Niet als lid van een groep, niet als een van de ‘wij’ tegen de ‘zij’ in de klas, maar als onafhankelijke persoon, die zich in de school kan voorbereiden om als volwassene zijn ‘pursuit of happiness’ te zoeken. Door het toelaten van hoofddoeken laat men in de klassen vrij spel aan een groepsdynamiek waarbij conflict de overhand haalt op samenwerking, het groot gelijk op het relativeren, de vernedering op het respect. Welk criterium zal Lieven Boeve uit de kast halen wanneer  sommige moslimleerlingen ‘een stapje verder’ willen gaan en met IS-symbolen komen aandraven  en autochtone leerlingen terugslaan met Pegida-symbolen?  Lieven Boeve haalt de geest uit de fles en dreigt onze scholen tot theaters te maken van botsende beschavingen.

Het dragen van de hoofddoek wordt trouwens volkomen onterecht als een godsdienstig symbool beschouwd. Het is inderdaad de uiting van een groepsidentiteit, maar dan wel van een identiteit waar wij als moderne samenleving niet achter staan. Een identiteit van het behoren tot een gemeenschap waarin de vrouw inferieur is aan de man en die zich daarom moet bedekken voor de blikken van andere mannen die de bezitsrelatie van man over vrouw zou kunnen verstoren. In een vrije samenleving moeten ook  conservatieve en verouderde leefstijlen verdragen worden. Dit belet niet dat in een pedagogisch project aan  jongeren de ervaring moet geboden worden dat de leefstijl die men van thuis meekreeg maar een van de mogelijkheden is en dan men ook ‘anders kan leven’. Die poort wil Lieven Boeve voor de moslimmeisjes dichtgooien.

De auteur is professor emeritus aan de universiteit van Gent.

© Reporters