Ruslandkenner, kremlinoloog, Poetin-analist: in snel tempo scholen wij, opinieschrijvers, ons om, ten einde ook in deze apocalyptische tijden ernstig genomen te worden en u van duiding te voorzien. Want veel meer nog dan corona is de Oekraïnecrisis een gouden zaak voor koffiedikkijkers en al-dan-niet-zelfverklaarde experten, waarbij we naast de pertinente analyses van de professoren Criekemans en Holslag ook het aanstellerig gezemel van Rudi Vranckx moeten voor lief nemen.

Ondertussen geraken we echt wel in oorlogsmodus. De op hol geslagen brandstofprijzen helpen daarbij. De solidariteit met de vluchtelingen wekt zowaar russofobie op, niks mag nog ruiken naar de vijand. Je hebt grapjassen die het œuf à la Russe uit onze restaurantmenu’s willen bannen, maar in Nederland zag ik ook een concert geannuleerd met Russische componisten zoals Tsjaikovski en Stravinsky, en dat was geen grap. De VRT-cultuurzender Klara bestond het zelfs om een concert met de Leningrad-Symfonie van Dimitri Shostakovitsj niét uit te zenden, een componist die heel zijn leven overhoop heeft gelegen met de censuur van het Stalinregime, en een symfonie die de belegering van een stad door een vreemde mogendheid (in dit geval de nazi’s) als onderwerp heeft. Ik ken weinig kunstwerken die zo actueel zijn als dit. Helaas, Klara-nethoofd Chantal Pattyn vindt het ‘te controversieel’. Straks ook maar de boeken van Tolstoj en Dostojewski verbranden. De strijdmoraal komt op kruissnelheid.

Junkfood

In de escalatie tussen de Russische dreiging en de westerse sancties is er nu een nieuwe fase ingetreden die we goed moeten opvolgen: het sluiten van alle McDonald’s-vestigingen in gans Rusland, 850 in totaal. Dat zal hen leren. We weten met welke taferelen de opening gepaard ging in 1990, ten tijde van Gorbatchov. Urenlang stonden de verkleumde Moskovieten in de rij om het heilig sacrament te mogen nuttigen van het westerse kapitalisme. Een Big Mac-menu met friet kostte zowat een gemiddeld dagloon. De adoratie was zo groot dat men de lege kartonnetjes en plastic bekers mee naar huis nam om op de schouw te zetten naast de Zwarte Madonna die toen ook weer boven water mocht komen. Twee jaar later viel de Sovjet-Unie uiteen.

Volgens weeral de experten zou het sluiten van de iconische hamburgerketen wel eens meer impact kunnen hebben op de Russische moraal dan alle geblokkeerde Visakaarten samen. Er is een bloeiende zwarte markt ontstaan voor ingevroren Big Mac’s die online tot 200 euro gaan. Natuurlijk kunnen ze nagemaakt worden – Poetin zou heel de santenboetiek zelfs kunnen nationaliseren – maar elke piraatversie zal aanzien worden als een verraad aan het authentieke, naar de Amerikaanse droom ruikende product. Want daar gaat het om: McDonald’s is voor de Rus, die al eeuwen in een openluchtgevangenis vertoeft, het ultieme symbool van de vrolijke vrijheid in het luilekkerland.

En het gaat om méér dan symboliek: het iconische broodje met hamburger en ketchup is een chemisch preparaat dat een kortstondige euforie opwekt en het McDonald’s-logo tot een heuse hormonale trigger maakt. Het is verslavende junkfood zonder voedingswaarde, boordevol snelle suikers en ongezonde vetten, ideale aanmaakstoffen voor diabetes, kanker en hartaandoeningen. Dat zijn stuk voor stuk primaire doodsoorzaken in onze westerse samenleving, dat weten we ondertussen al een hele poos. Finaal is de Big Mac een hoopje toxisch pseudovoedsel dat van Katmandoe tot New York in krek hetzelfde decor wordt gepresenteerd. Hét symbool van het kapitalistisch globalisme is een suïcidale drug.

Verdronken eiland

Wat betekent dit nu voor de Russische sluiting? Dat ze misschien wel beter af zijn zonder. Het zet het sanctiegebeuren op zijn kop en maakt van de straf een zegen. Dat de Amerikanen en Europeanen zich maar verder kapot vreten. Men noemt dit de McDonald’s-paradox: door de Russen als vergelding en drukkingsmiddel de Big Mac te ontzeggen, bewijst men hen inzake volksgezondheid eigenlijk een enorme dienst, en steunt men president Poetin in diens strijd tegen de westerse decadentie. Die, o ironie, met barbaarse middelen gevoerd wordt.

MUHKA

Cloaca in het MUHKA, Antwerpen.

Effectief, wij exporteren vanuit het vrije westen vooral ondraaglijk lichte onzin. McDonald’s, Disney, het Eurovisiesongfestival, maar ook Google, Apple en Facebook zijn aspecten van een mondiaal kapitalistisch nihilisme dat via de vrije markt viraal gaat en constant iedereen overprikkelt. Alles is te koop en niets doet ertoe. Kakmachines en hespenzuilen die voor kunst doorgaan, vormen de kers op deze taart. De Cloaca, letterlijk, als weg die de Big Mac aflegt naar de uitgang.

Waarachtige kwaliteitsplekken worden schaars op de planeet, en deze oorlog zet dat extra in de verf. Tegenover de barbarij die Vladimir Poetin ten toon spreidt, staat het postmoderne nihilisme van onze westerse cultuur die alle zin voor proportie, smaak en evenwicht verloren heeft. Het zijn twee helften van één medaille. Tussen barbarij en decadentie bevond zich ooit ergens een punt van beschaving, maar het is zoek, verdwenen, we herinneren het ons vaag als een verdronken eiland.

De conclusie is,- om in termen van krijgstactiek te blijven,- dat McDonald’s voor het westen als een perfect chemisch wapen kan werken, en dat de keten net wél in Rusland moet blijven, na wat we weten over de fatale effecten van het menu. Ik zou nog een paar honderd vestigingen meer openen, tot diep in Siberië, en laat zeker ook de pizza’s en de Coca-Cola maar volop aanrukken. Sancties zei u? Herlees de Ilias, de Val van Troje en het hoofdstuk van het Houten Paard. Prop ze vol met suiker en vet, bombarderen met porno, drop kisten met dildo’s en opblaaspoppen, afgewisseld met afleveringen van De Kampioenen, en, als dat niet volstaat, doe er dan nog Arno en de boeken van Kristien Hemmerechts bij.

Ik weet het, het klinkt wreed, maar à la guerre comme à la guerre. In het grootste geheim zet ik in mijn schuilkelder nog eens de Leningrad Symfonie van Shostakovitsj op. Niet zo correcte muziek vandaag. Heerlijk.