Hoe volks is de N-VA nog?

Op de Nieuwjaarsreceptie van de stad Antwerpen hamerde de schaduwpremier van België, Bart De Wever, nog maar eens op die nagel: er zullen ‘weinig populaire beslissingen‘ genomen worden,- lees, de pensioenen, de uitkeringen en de ziekteverzekering gaan op de schop. Aandeelhouders en grootkapitaal anderzijds worden ontzien: er komt geen meerwaardebelasting, men laat de fiscale fraude ongemoeid, en de grootbedrijven krijgen goedkope elektriciteit die door, jawel, de gewone man/vrouw en de kleine ondernemers, het ‘volk’ dus, peperduur wordt betaald.

Een zelfverklaarde volkspartij die de sociale zekerheid –waar dus toch vooral de gewone Vlaming op moet kunnen terugvallen- verder wil afbouwen: ik weet niet of de N-VA zich bewust is van deze paradox. In feite staat die beleidskeuze haaks op het volksnationalisme waar de N-VA het monopolie op claimt. De benaming ‘volkspartij’ wordt daarom, in de politieke lijn die de N-VA verdedigt (en die zich gestaag van het Volksunie-DNA verwijdert), steeds meer een lege doos. Ze bestaat enkel nog negatief, als een vaag, xenofoob ressentiment tegen migranten, vreemdelingen, asielzoekers. Ik ben de eerste om te erkennen dat er een probleem is, dat wij niet voor het OCMW van heel de wereld kunnen spelen, en dat de asielcrisis, behalve een financiële aderlating en een gat in de sociale zekerheid, ook het sociaal weefsel onder druk zet.

Maar tegelijk moet een gemeenschap zich ook positief durven definiëren, als solidariteitsproject tussen sterken en zwakken bijvoorbeeld, en daar loopt de N-VA met een wijde boog om heen. Nergens rijzen de contouren van een Res Publica, een politieke visie op wat ons bindt, tenzij als amalgaam van electorale doelgroepen. Is ze een Belgische liberaal-rechtse beleidspartij? Een anti-belastingpartij? De politieke stek voor de beter verdienende gezinsVlamingen, de zogenaamde ‘middenklasse’? De politieke vleugel van de Vlaamse Beweging? (neen dus, daar heeft ze zelf afstand van genomen) Een vluchtheuvel voor De Winterfans die het cordon beu zijn?

De N-VA weet het niet, of zou ze liefst allemaal een plaatsje in de grote herberg willen geven en hopen dat ze niet onder elkaar beginnen te bekvechten. Daartoe is er een stoplap nodig die alle tafels op tijd schoonveegt en dat is… de benaming ‘volkspartij’. We behoren allemaal tot het Vlaamse volk, niet omdat we ons solidair voelen met de andere, of omdat we op weg zijn naar een Vlaamse natie, maar omdat de N-VA –in navolging van de aloude CVP- een container nodig heeft die groot genoeg is om alle electorale niches in onder te brengen.

Traumatische beeldspraak

Maar de boer, hij ploegde voort. Het volk is niet links of rechts, het volk is gewoon zichzelf, telt de rekeningen, probeert de eindjes aan mekaar te knopen en de studies van dochter- of zoonlief te betalen. De Vlaamse grondstroom, als er een is, is materialistisch en nuchter, en verwacht van de overheid dat ze het belastinggeld goed beheert. Van een volkspartij zou ik verwachten dat ze mensen zekerheid en geborgenheid aanbiedt, levenskwaliteit en vertrouwen in de toekomst.

Maar ondertussen levert de partij van Bart De Wever wel een financiënminister die als oud-journalist met een rechtsliberaal denkkader zijn rigoureuze axioma’s gewoon wil voortzetten. Dus wordt de sociale zekerheid aangepakt, het idee van speculatietaksen in de diepvries gestoken, en ontstaan er budgettaire gaten doordat het bedrijfsleven en het kapitaal stelselmatig worden gepamperd. De tax-shift was geen neutrale operatie, ze kost geld, en daar gaan u en ik voor op draaien. Negen miljard euro groot is het gat nu al.

Het goede nieuws van de Nationale Bank dat er, vooral dankzij de loonkostenmatiging en indexsprong (inleveren van de werknemers dus), verleden jaar 55.000 banen zijn bijgekomen, mag vooral niemand op het idee brengen dat er ruimte ontstaat om het sociale vangnet wél te handhaven. Integendeel: er wordt ons voorspeld dat de komende maatregelen ‘pijn gaan doen’, zet u schrap, de pikuur moet nog komen. De taal die we op ons bord krijgen smaakt zuur, scherp en bereidt ons voor op zeven magere jaren zonder dat de meesten van ons de vette gevoeld hebben. Opvallend hoe nu de traumatische beeldspraak boven water komt (‘elke verandering doet pijn’). De nieuwe loonwet die in de steigers staat zal de koopkracht verder doen dalen, wat vooral ook weer de kleine zelfstandigen en handelaars zullen voelen, veel minder de multinationals.

Het zijn allemaal bekende recepten getekend Milton Friedman, peetvader van het moderne rechtsliberalisme dat vooral door Reagan, Thatcher en Pinochet in de praktijk werd gebracht. Het is het goed recht van partijen als de MR en de N-VA om de agenda van de economische elites proberen uit te voeren. De MR is in dat opzicht niet hypocriet, kiezers weten wat ze aan die partij hebben. Het zou ook de N-VA sieren mocht ze eindelijk dat etiket van ‘volkspartij’ achterwege laten, of gewoon fusioneren met de VLD – dat zou veel misverstanden oplossen.

TINA

Het probleem is overigens dat rechts in Vlaanderen geen links tegengewicht van betekenis voor zich krijgt. De SP.A is totaal ongeloofwaardig en beseft dat ook, terwijl de PvdA maar schoorvoetend afstand neemt van Stalinistische broederschappen met o.a. het Noord-Koreaanse regime. En dan zijn er nog enkele folkloristische groepen zoals de Piratenpartij. Links is een spook in Vlaanderen, en rechts van de N-VA is er enkel het zorgvuldig in zijn cordon gehouden VB.

Door deze leemte kunnen de traditionele machtspartijen –waartoe we nu ook de N-VA mogen rekenen- verder het TINA-dogma uitspelen (‘There is no alternative’) en als een soort technocratie de staatskas beheren, quasi-geruisloos de BTW op elektriciteit verhogen, en de factuur voor de groenestroomcertificaten in uw nek duwen.

Geen van de linkse formaties heeft ook maar in de minste mate affiniteit met de zogenaamde Vlaamse grondstroom en de behoefte van de gewone man/vrouw aan, behalve materiële zekerheid, ook een veilige stek en een thuisgevoel. Voor oud-links is dat namelijk kleinburgerlijk fascisme. Om nog maar te zwijgen van de groeiende afkeer tegenover het Euro-establishment en de zoektocht naar Vlaamse autonomie, verhalen die door links helemaal werden gerateerd. Op die manier is het voor de N-VA wel heel gemakkelijk om al wat links is bij het oud vuil te zetten, en om vooral het socialisme als uitvinding des duivels te verbanvloeken. Dat de Walen er zo van houden, is aardig mee genomen.

Wat belastingen betreft, nog dit. Denemarken heeft van alle EU-landen de hoogste belastingsvoet, namelijk 48,7%. België scoort, niet te verwonderen, ook hoog, ca. 43%. De vraag is alleen wat je daarvoor als burger terugkrijgt. De Belg heel weinig: een slecht wegennet, treinen die niet op tijd komen, gerechtszalen waarvan het plafond inzakt, én de laagste pensioenen van Europa. Denemarken daarentegen heeft een zorgnet om U tegen te zeggen, kent een sterke sociale samenhang, een uitgekiende balans tussen werk en privé, en werd door de VN onlangs tot het ‘land met de hoogste geluksratio’ uitgeroepen. Met een rechtse regering welteverstaan.

Sociale politiek lijkt niet echt gebonden aan een linkse of rechtse wereldvisie, misschien is het wel gewoon een zaak van goed bestuur en feeling voor het algemeen belang. En natuurlijk van partijen die daarvoor gaan.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.