Hoger onderwijs in het Engels

Begin mei trok het OVV (Overlegcentrum van Vlaamse vereniging, een koepel van Vlaamsgezinde verenigingen) aan de alarmbel. Onder de kop ‘wat we zelf doen, doen we niet beter’ stuurde het OVV een gepeperde nota rond over het voorontwerp van decreet inzake de taal in het hoger onderwijs. Volgens het OVV een enorme stap achteruit. De N-VA reageerde dan dat het OVV overdrijft.

Decreet

Het uitganspunt van het ontwerpdecreet luidt: ‘De onderwijstaal in de hogescholen en universiteiten is het Nederlands’. Dat is al een goed begin. Vanaf dan somt men op wanneer, hoe en waarom een hogeschool toch in het Engels kan lesgeven. Het OVV zet het op een rijtje: ‘In de bachelors zullen tot 18,33 % van de vakken per opleidingsjaar, en in de masters zelfs tot 50 % van de vakken, kunnen worden verengelst. Het nog steeds geldende decreet van 2003 voorziet als limieten voor de bachelors 10 % en voor de masters “in beperkte mate”‘. Volgens het OVV is 25 % van de vakken in de masters in het Engels doceren aanvaardbaar: ‘daardoor kan de doelstelling om de studenten vertrouwd te maken met de internationalisering even goed bereikt worden als met 50 %.’

Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen heeft als uitgangspunt dat studenten het recht moeten behouden om in elke instelling hun curriculum in het Nederlands te doorlopen. En dat blijkt in het nieuwe ontwerpdecreet niet zo te zijn. Studenten, die hun opleiding voortaan volledig in het Nederlands willen krijgen, worden verwezen naar slechts één plaats binnen de Vlaamse Gemeenschap. Het OVV noemt dit antidemocratisch. Vakken in het Engels vanaf het eerste bachelor, ‘dat is een bijkomende hindernis voor de sociaal zwakste groepen en vele allochtonen, bij wie de verwerving van een voldoende hoog niveau van het Nederlands voor hogere studies al een eerste obstakel vormt.’ Het OVV zou liever zien dat Engelstalige vakken vanaf het derde bachelorjaar worden gegeven. Vergelijkbaar vraagt het OVV ook dat het recht om examen af te leggen in het Nederlands behouden blijft. Want ook dat is in het ontwerpdecreet niet verzekerd.

Ook voor de postinitiële opleidingen (bachelor na bachelor, master na master, postgraduaat, permanente vorming, nascholing en bijscholing) moet het principe gelden dat het Nederlands de onderwijstaal is. Anderstaligheid mag niet de regel zijn, maar de uitzondering, als het functioneel is en een meerwaarde voor de opleiding. De hogeschool zou dit moeten motiveren als zo een anderstalige opleiding wordt ingericht. ‘Wij wijzen een beperkte invoering van het Engels, om de studenten beter voor te bereiden op de internationalisering, niet af. Doch wij verwerpen de verregaande verengelsing die mogelijk wordt door het voorontwerp van decreet.’ Stelt het OVV.

N-VA

De N-VA, onderschrijft de uitganspunten van het OVV: het Nederlands moet een wetenschappelijke taal blijven en studenten hebben ook recht op hoger onderwijs in eigen taal. In een e-mail aan het OVV zegt de N-VA ombudsvrouw is duidelijk dat de partij focust op de hele reeks beperkende maatregelen die in het ontwerpdecreet staan: er zijn kwaliteitsvoorwaarden zoals de talenkennis van de docent en de maatschappelijke relevantie. Maar we mogen niet blind zijn voor de internationalisering. ‘Vlamingen zijn goed in talen, we moeten onze studenten wapenen met een grote talenkennis, een belangrijke troef. We moeten echter ook opletten dat we niet in een cascade terecht komen, zoals in Nederland, waar de verengelsing een beetje doorgeslagen is. De N-VA wil het talenonderwijs op zich dus ook bevorderen, los van de discussie over lessen in een andere taal. Engels in het hoger onderwijs moet dus kunnen, maar er zijn grenzen en die moeten duidelijk vastgelegd en gecontroleerd worden.’

Off the record is ook te horen dat de N-VA het onderste uit de kan heeft gehaald. De Vlaamse regering heeft de steun van de VLD nodig om het decreet te stemmen en die had veel hogere eisen. Vooral Fientje Moerman zou sterk gepleit hebben voor een zeer grote vrijheid voor de instellingen in het gebruik van het Engels. Haar uitgangspunt zou zijn dat de hogescholen vrij moeten zijn om de taal te kiezen. De N-VA is ervan overtuigd dat ze haar best heeft gedaan bij de onderhandelingen, veel erger heeft voorkomen en duidelijke remmen op de verengelsing heeft gezet.

Maar het OVV vreest voor dat dit ontwerpdecreet de sluipende verengelsing niet zal stoppen maar in de hand zal werken. De hogescholen zullen alles mooi oplijsten in jaarverslagen, maar wie zal dat controleren vraagt het OVV zich af.
Het debat in het Vlaams Parlement over het ontwerpdecreet zou beginnen in juni. Het OVV hoopt de politici nog te overtuigen een aantal amendementen in te voegen.