Hopelijk wordt 2014 het jaar van de gaullistische revolutie in België

Dit weekend zijn er verkiezingen in Frankrijk. Alweer. Want de Fransen zijn anderhalve maand geleden nog maar pas naar de stembus getrokken, twee keer zelfs, voor de ongemeen spannende presidentsverkiezingen. En nu zijn er parlementsverkiezingen: zondag een eerste ronde, de week nadien (voor de meeste kiezers) een tweede. In amper twee maanden tijd gaan de Fransen vier keer stemmen. Het is een orgie van democratie, waar de kiezers met volle teugen van genieten. En de pret kan niet op. Want daarnaast zijn er om de zes jaar ook nog regionale en lokale verkiezingen (ook in twee rondes) en om de vijf jaar Europese verkiezingen. Als toetje krijgen de Fransen daar af en toe een heus referendum bovenop. De Belgen staan gefascineerd te kijken naar dit Franse democratie-festijn. Het doet wat denken aan een tafereel bij Charles Dickens: uitgemergelde en verkleumde kinderen die zich staan te verdringen aan de helverlichte ramen van een groot huis om een glimp op te vangen van een rijk banket met onwaarschijnlijk lekkere maar onbereikbare gerechten. Want van zo een feest van de democratie kunnen wij enkel maar dromen. Écht kiezen tussen een links of een rechts beleid, dat is enkel voor de anderen weggelegd. Wij moeten ons schikken naar ons lot. Want we leven nu eenmaal in België, en dat is naar het schijnt een ingewikkeld land.

Om de oren slaan

In zo een land moet je de politici niet te veel met verkiezingen om de oren slaan. Vandaar dat de regering heeft beslist om een verkiezingsdag te schrappen: voortaan zullen de federale en de regionale verkiezingen samenvallen. We houden dan nog twee verkiezingsdagen over. En amper zijn de aparte regionale verkiezingen afgeserveerd, of de politici beginnen zich al te ergeren aan de lokale verkiezingen: hoe vervelend toch dat die nu het regeringswerk doorkruisen en de politieke rust verstoren. Het zou ons niet verbazen, mocht over een paar jaar ook die aparte stembusgang worden afgeschaft. De Belgische democratie zit overduidelijk in een neerwaartse spiraal. Om het bestaande regime in stand te houden moet de democratie steeds verder worden afgebouwd. Het aantal democratische inspraakmomenten wordt kleiner. En als de kiezer dan toch nog eens zijn zeg mag doen, dan wordt daar bij de regeringsvorming geen rekening mee gehouden. Er bestaat geen enkele band meer tussen de verkiezingsuitslag, de regeringsvorming en het gevoerde beleid. Doordat premier Elio Di Rupo (PS) steunt op een overweldigende meerderheid langs Franstalige kant, is het voor de Vlamingen mathematisch haast onmogelijk om deze regering weg te stemmen. Dankzij de samenvallende verkiezingen wordt de Vlaamse regeringsvorming een doorslagje van de federale. Ook in de Vlaamse deelstaat kan het democratische spel niet meer op een normale manier worden gespeeld. En dat pseudo-democratische stelsel wordt steeds meer vergrendeld en gebetonneerd. Er zijn er nog altijd die volhouden dat je dit systeem kunt deblokkeren met een klassieke staatshervorming. Ze zijn al even geloofwaardig als baron Von Münchhausen, die beweerde dat hij zichzelf met paard en al uit het moeras kon trekken. Maar toch mogen we niet fatalistisch zijn. Ook in dit opzicht is Frankrijk een lichtend voorbeeld. De democratie heeft daar niet altijd zo goed gefunctioneerd als vandaag. In de jaren vijftig reed het politieke systeem van de Vierde Republiek zich volledig vast. Ook in Frankrijk bleek het niet meer mogelijk om het systeem van binnenuit te hervormen. Gelukkig was er toen generaal Charles de Gaulle. Die schoof in 1958 de Grondwet van de Vierde Republiek gewoonweg opzij en liet bij referendum een nieuwe Grondwet goedkeuren. De Vijfde Republiek was geboren. De socialisten schreeuwden toen moord en brand. François Mitterrand sprak van een coup d’état permanent. Maar vandaag wordt de Gaulle door alle Fransen geëerd als de redder van de democratie. Hopelijk wordt 2014 het jaar van de gaullistische revolutie in België.