Met de dag groeit de kans op een federale Vivaldiregering. De onderhandelingen zijn al te lang bezig. Wie durft er dan nog de stekker uittrekken? Bovendien staan niet alle Vivaldipartijen te roepen om nieuwe verkiezingen. Vivaldi komt er voor — hooguit — drie jaar. Rond de kerst van 2023 begint de campagne voor ‘Super Sunday’: de verkiezingen van mei 2024. Maar goed, als de (federale) formatie in ’24 even lang duurt als die van deze coalitie, dan blijft Vivaldi nog wel even in lopende zaken.  Dan zitten ze er met de ‘Indian Summer’ van ’25 nog.

Politieke winnaar: GLB

Georges-Louis Bouchez is de politieke winnaar van de voorbije maanden. Zijn partij, met 14 Kamerzetels, zit nog steeds aan de knoppen van de Wetstraat. MR levert de premier, een vicepremier, vijf ministers en de Senaatsvoorzitter. Bouchez doorbreekt nogal wat taboes, op een natuurlijke manier, en scoort successen met zijn ‘out of the box’ denken. MR heeft al sinds mei 2019 de sleutel in handen voor de coalitievorming. Daarin hebben nogal wat partijvoorzitters zich vergist.

Structureel probleem

Vivaldi heeft 87 zetels in de Kamer. Dat is een werkbare meerderheid. De vier Vlaamse Vivaldipartijen halen samen 42 zetels. Geen meerderheid aan Vlaamse kant. Grondwettelijk is dat ook geen probleem. De regeringen Leterme en Di Rupo werkten ook zo. Zweden ook, maar dan met een minderheid aan Franstalige kant.

Toch is het problematisch voor het bestuur van dit land als men er niet meer in slaagt om een regering te vormen met een meerderheid in beide taalgroepen. Federaal besturen met een meerderheid in slechts één taalgroep blijkt een structureel probleem. Vivaldi zal ook met Vlaamse gevoeligheden rekening moeten houden, en zich niet te links opstellen naar Vlaamse smaak. Een Vlaamse premier zou in elk geval een belangrijk voordeel zijn.

Staatshervorming

De grondwet of bijzondere wetten wijzigen kan enkel met een tweederde meerderheid, vaak zelfs enkel met een bijzondere meerderheid. De Vivaldisten hebben geen van beide. Maar misschien vinden de 87 Vivaldisten steun bij de oppositie? Met medewerking van de communisten (12 zetels), Défi (2 zetels) en cdH (5 zetels) is dat mogelijk.

De optelsom van N-VA (24 zetels), LDD (1 zetel) en Vlaams Belang (18 zetels) komt trouwens maar op 43. Te weinig om iets te blokkeren dus. En toch zijn die drie partijen samen — in Kamerzetels — nog nooit zo groot geweest. Maar politiek kan men er niets mee doen. Eigenlijk ligt de sleutel bij de twaalf zetels van CD&V. Beslissen de christendemocraten om een herfederalisering niet te steunen, dan blijft alles zoals het nu is.

Sommige veranderingen kunnen wel doorgevoerd worden met een gewone meerderheid, bijvoorbeeld de Brusselse politiezones of de taalwetgeving. Maar in het beste geval is de échte zevende staatshervorming iets voor na 2024. Dan zal het haalbare compromis gezocht moeten worden tussen de hervorming van de bijzondere financieringswet en de herfederalisering en defederalisering van bepaalde bevoegdheden. Ook de vraag over ‘supremacy rule’ — staat de federale wet boven die van de deelstaten — zal dan centraal staan. De verdeeldheid is enorm, en de regels voor wijziging bijzonder moeilijk. Het is dan ook onmogelijk te voorspellen waar we zullen staan over tien jaar. Maar in elk geval tot in 2025 doen we verder met de zesde staatshervorming.

En wat met Vlaanderen?

Een cruciale vraag: hoe met het verder met de Vlaamse Regering van Jan Jambon? De huidige Zweedse ploeg heeft dan wel 70 zetels, maar veel activiteit valt er niet te bespeuren. Als twee van de drie Vlaamse regeringspartners toetreden tot de federale regering — en de derde niet — dan stelt er zich een nieuwe politieke situatie.

Wordt Open Vld vervangen door sp.a? Komt er een nieuwe N-VA’er als minister-president? De vier Vlaamse Vivaldipartijen komen in het Vlaamse Parlement uit op 62 zetels, maar één te weinig voor een constructieve motie. Zelfs voor N-VA als grootste partij is dat geen florissante situatie. Vooral omdat N-VA een goed draaiende Vlaamse Regering nodig heeft om in 2024 mee naar de kiezer te kunnen stappen.

Indian Summer

Waarschijnlijk brengt oktober een nieuw politiek bewind: Vivaldi! Maar wat gaan de zeven Vivaldipartijen doen, de volgende drie jaar? In een coalitie vol ideologische tegenstelling en zónder geld. Drie jaar in de politiek is natuurlijk een eeuwigheid. De electorale kaarten zijn absoluut nog niet geschud. Gelukkig is er ook nog een extra seizoen ontstaan: ‘Indian Summer — of ‘l’été indien’.