De BoerBurgerBeweging (BBB) werd de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen in Nederland. Caroline van der Plas benoemde het ongenoegen onder rechtse kiezers uitstekend. Maar staat haar partij wel écht voor een andere koers? 

Harde afstraffing kabinet-Rutte IV

De overwinning van BBB lijkt een harde afstraffing van het kabinetsbeleid. Uit een peiling van Ipsos onder 2500 respondenten blijkt dat 46% van de kiezers naar de stembus zijn gegaan om hun onvrede uit te spreken over de koers van Rutte IV. De groei van de centrumrechtse partij BBB gaat niet alleen ten koste van de coalitie, maar ook van rechtse partijen.

Grote winnaar van de vorige Provinciale Statenverkiezingen Forum voor Democratie (FVD) staat vooralsnog op twee zetels, vergeleken met dertien bij de PS-verkiezingen in 2019. De PVV verliest een zetel en gaat van vijf naar vier.

FVD-afsplitser JA21 staat op drie zetels. Belang van Nederland (BVNL) lijkt geen Eerste Kamerzetel te hebben bemachtigd, en ook geen zetels in de provincies. In een reactie aan ON! feliciteert Wybren van Haga BBB met de overwinning. ‘Belang van Nederland kijkt terug op een goede campagne waarin wij als startende partij met bescheiden middelen de partij goed op de kaart hebben weten te zetten. (…) Helaas heeft het zich niet vertaald in zetels, door de enorme winst van BBB. Op dit moment past ons niets meer dan welgemeende felicitaties aan het adres van Caroline van der Plas en een diepe buiging voor de aardverschuiving die BBB heeft teweeggebracht.’

Geen koerswijzigingen

Caroline van der Plas is goed in het onder woorden brengen van het ongenoegen onder rechtse kiezers. In een goed bekeken speech in de Tweede Kamer sprak ze: “Het vertrouwen is weg. (…) Dit zijn de woorden van onze burgers. Burgers die ons gekozen hebben, en ons betalen. Het vertrouwen is weg, en dat is zo gek nog niet. We hebben een energiecrisis, een wooncrisis, (…) een asielcrisis, een koopkrachtcrisis, een arbeidsmarktcrisis en een vertrouwenscrisis.”

Maar critici stellen vraagtekens bij de intenties van Caroline van der Plas. Zo schreef UvA-academicus Laurens Buijs eerder dat BBB ‘controlled opposition’ is. Controlled opposition, oftewel ‘gecontroleerde oppositie’ richt zich op kiezers die gedesillusioneerd zijn geraakt met het huidige overheidsbeleid, maar staat geen daadwerkelijke verandering voor.

Op het gebied van stikstof is BBB een andere mening toegedaan dan de coalitie. De partij wil geen onteigening van boeren en doet continu voorstellen om de uitstoot op andere manieren terug te brengen.

Het verkiezingsprogramma is op andere vlakken wel consistent met het kabinetsbeleid. Zo is BBB tegen Nederlandse politieke soevereiniteit. BBB wil lid blijven van de Europese Unie, maar ‘de EU moet echter geen superstaat worden, die alle regels voor alle inwoners gaat bepalen.’ Hiermee gaat de partij eraan voorbij dat de EU sterk bepalend is voor het migratie-, klimaat-, monetaire- en handelsbeleid van de lidstaten, en er van echte soevereiniteit geen sprake kan zijn zolang Brussel vergaande inspraak heeft in al deze facetten.

Immigranten welkom ‘zolang ze een onderkomen hebben’

Daarnaast laat Tweede Kamerlid Caroline van de Plas zich kritisch uit over het toelaten van kansarme immigranten, maar is het partijprogramma er duidelijk over dat immigratie op zichzelf prima is, zolang de immigranten ‘vast werk en een onderkomen hebben.’

Het verkiezingsprogramma laat buiten beschouwing dat dit zorgt voor toenemende concurrentie op de arbeidsmarkt en een verder escalerende wooncrisis, omdat de vraag naar woonruimte nu al veel groter is dan het aanbod. Om over de culturele wrijving en criminele excessen nog maar te zwijgen.

Tot slot is het standpunt van BBB over het klimaatbeleid ronduit ambigu. De partij wil het nationale klimaatakkoord opzeggen, om het gelijk te vervangen door een klimaatakkoord dat realistischer is. Dezelfde bestemming, maar via een andere route.

En wat betekent “realistisch” precies? En wat zijn de consequenties voor het welzijn en de welvaart van de burgers die BBB zegt te willen beschermen? Hoe reageert de partij als de huidige coalitie verzoekt om samenwerking? Of als PvdA/GroenLinks steeds knusser wordt met Rutte IV? De tijd zal het leren.

Dit artikel verscheen eerder bij Ongehoord Nederland.