Een deel van de Britten trekt vandaag, donderdag 3 mei, naar de stembus. Meer dan vierduizend zitjes staan op het spel in deze lokale verkiezingen. De ‘council elections’ hebben niet direct een impact op de nationale politiek. Maar als men toch ergens nationaal wakker van ligt, dan is het Londen.

Lokale verkiezingen = geen peiling

Vorig jaar wonnen de Conservatives van Theresa May de toen gehouden ‘council elections’ vrij gemakkelijk. De Tory’s wonnen meer dan vijfhonderd raadszitjes en Labour ging er meer driehonderd achteruit. Een maand later verloor de premier haar absolute meerderheid in de parlementsverkiezingen.

De nationale peilingen tonen een politieke stilstand, waarbij de twee grote partijen om en bij 40% van de kiezers achter zich scharen. Commentatoren vermoeden dat de sociaaldemocraten als de conservatieven daarom zitjes zullen winnen. In 2014 – toen de huidige zitjes de laatste keer vacant waren – scoorden de twee minder sterk in de peilingen en was UKIP nog een belangrijke stoorzender. Die situatie is helemaal veranderd.

Londen als voorspeller

Hoewel, de Tory’s maken zich grote zorgen over Londen. Er wordt om 32 ‘boroughs’ of kiesdistricten in de hoofdstad gestreden. Negen raden zijn op dit moment ‘Tory blue’ gekleurd. Analisten – en ook regeringsministers volgens verschillende bronnen – denken dat Londen vandaag volledig rood zal kleuren. De Tory’s waren nooit echt geliefd in de hoofdstad. Dat maakte het burgemeesterschap van Boris Johnson zo bijzonder. De electorale strijd in de hoofdstad bepaalt niet het lot van de regering, maar is wel een indicator.

Volgens de bevolkingstelling van 2011 is ongeveer 55% van de Londense bevolking niet-blank. De regeringspartij scoort vooral bij blanke 50+’ers. De gemiddelde leeftijd van de hoofdstad ligt op 36 jaar. Willen de Conservatives electoraal overleven, dan moeten ze het roer omgooien. De nakende brexit, de nasleep van de Grenfellramp en het provincialistische imago van premier Theresa May doen hen in Londen geen goed.

De Tory’s trekken nu van deur naar deur in kiesdistricten zoals Kensington en Chelsea waar ze al sinds de jaren ’60 de lakens uitdelen. De schrik zit er goed in. ‘This election is bins not Brexit’, het gaat om vuilnisophaling en niet de brexit.  Bij de partij leeft er nu een crisisplan om van de Londense partijafdeling een regionale partij te maken, zoals de Schotse of Welshe tak. Een regionaal imago zou de Tory’s in de stad levensvatbaar houden. Het voorstel botste op een ‘njet’ van Downing Street.

Labour domineert

Hoewel de burgemeester van Londen geen rol speelt in deze verkiezingen – hij werd twee jaar geleden gekozen voor een termijn van vier jaar – is hij een factor van belang. Sadiq Khan is een charismatische politicus die met onder meer zijn beleid van goedkoop openbaar vervoer scoort in Londen. Hij is ook een criticus van Jeremy Corbyn en wel eens een teflonpoliticus genoemd. Niets blijft op de man plakken. De toename van de criminaliteit in Londen schrijft de burgemeester vlotjes toe aan de politiebesparingen van de regering. ‘It’s the same old story. Police number down and crime up when the Tories are in power’, debiteert hij. De burgemeester positioneert zich als een apart merk in een door Corbyn gedomineerd Labour. Dat scoort.

Labour zou volgens de meest recente peilingen de helft van alle kiezers bekoren in de hoofdstad. De Tory’s met moeite 30%. Labour behaalt wellicht de grootste overwinning in lokale verkiezingen sinds 40 jaar. De Conservatives hopen te winnen in de districten waar het imploderende UKIP sterk scoorde om de nederlaag te beperken.

Als de partij van Thesesa May volledig wordt weggevaagd in Londen gaan alle alarmbellen in het hoofdkwartier rinkelen. En dan neemt de druk – naast alle heersende brexitperikelen en migratieschandalen – op de premier nog verder toe.