Joden en moslims krijgen geen veto

Vroeger, heel lang geleden, werd het Belgisch overlegmodel alom bewierookt – zij het vooral door Belgen. Maar ergens onderweg is er iets gruwelijk misgegaan met dat geroemde overlegmodel. Bepaalde belangengroepen zijn gaan geloven dat het overlegmodel een blokkeringsmechanisme is, dat zich laat oprekken tot in de eeuwigheid. Denk maar aan de Franstaligen, die la concertation tot een kunstvorm verheven hebben. Ook de vakbonden zijn in dit bedje ziek: het overleg laten aanslepen en aanslepen, zonder ook maar één centimeter te bewegen. Nu blijkt dat ook de officiële organen van de joodse en islamitische gemeenschappen deze kwalijke gewoonte overgenomen hebben: ze geloven dat de overlegfase eeuwig kan blijven duren, zolang ze maar vasthouden aan hun eigen grote gelijk.

Zowel het Centraal Israëlitisch Consistorie van België als de Moslimexecutieve verwerpen dus het politiek akkoord over verdoofd slachten. Volgens sommige journalisten brengt dit het hele akkoord in gevaar. Kris Vanmarsenille stelt in Gazet van Antwerpen zelfs voor om zo snel mogelijk twee nieuwe bemiddelaars te benoemen: een jood en een moslim, om de religieuze gemeenschappen over de streep te trekken. Dit soort gekkigheid is symptomatisch voor een grote kwaal: de idee dat je niets meer mag beslissen tegen de zin van sommige gesprekspartners in. Waar de katholieke kerk geen echt gewicht kreeg in de discussie over abortus, euthanasie of het homohuwelijk, krijgen de joodse en islamitische gemeenschap nu wel een soort van vetorecht in ethische discussies. En oh wee diegene die iets wil veranderen zonder de ‘gevoeligheden’ van joden of moslims te ‘respecteren’.

Op een bepaald moment houdt het overleg op. Zoals bijvoorbeeld bij het grote akkoord over verdoofd slachten. Er is een kamerbrede meerderheid om elektronarcose verplicht te maken voor kleinere dieren. Voor grotere dieren staat die techniek nog niet op punt, en daar wordt een verdoving net na de halssnede verplicht. Objectief gezien wordt er op die manier rekening gehouden met de religieuze “gevoeligheden”. De dieren zullen immers nog in leven zijn wanneer het religieuze ritueel voltrokken wordt – wat om een of andere obscure reden belangrijk is voor joodse en islamitische theologen. Maar nog zijn het Israëlitisch Consustorie en de Moslimexecutieve niet tevreden. ‘De enige goede manier is zoals we het al honderden jaren doen, zonder enige vorm van verdoving.’ Dan botst het heilige overlegmodel op een limiet. Een verder gesprek heeft dan geen zin meer.

Er zijn nog politici die doen alsof oeverloos overleg toch alles kan oplossen. Deze politici worden ook weleens ‘christendemocraten’ genoemd. Soms vergalopperen de CD&V’ers zich trouwens behoorlijk in hun ongebreidelde geloof in het overlegmodel. Zo hebben talloze CD&V’ers geprobeerd om het akkoord over onverdoofd slachten te claimen als de ultieme overwinning van het christendemocratische overlegmodel. Op die manier ontstond even de indruk dat onderhandelaar Piet Vanthemsche de joodse en islamitische organen had kunnen overtuigen. Die mogelijkheid heeft nooit bestaan: de joodse en islamitische vertegenwoordigers hebben altijd koppig vastgehouden aan hun eeuwenoude tradities. Van Piet Vanthemsche werd vooral verwacht dat hij de christendemocraten kon overtuigen om hun lange verzet tegen verdoofd slachten te staken. Daarin is Vanthemsche wel geslaagd.

Niemand pleit voor een onbegrensde dictatuur van de meerderheid, maar religieuze minderheden kunnen in een seculiere democratie ook geen veto eisen. Na een jarenlang maatschappelijk debat, na stapels wetenschappelijk onderzoek, na talloze bevragingen, is er in Vlaanderen een overweldigende meerderheid gevonden om anders te gaan slachten. Omdat alle procedes herschreven moeten worden, de slachters opnieuw opgeleid moeten worden en de infrastructuur in heel wat slachthuizen aangepast moet worden, komt er nog een laatste uitstel tot 1 januari 2019. Dat betekent dat joden en moslims nog 21 maanden lang kunnen wennen aan het feit dat religieuze dogma’s in Vlaanderen geen kracht van wet hebben. Het joods Consistorie en de Moslimexecutieve hebben nu een historische kans om aan alle Vlamingen te tonen dat ook zij zich neerleggen bij de spelregels.