Justitie en politiek: samen tegen vrije meningsuiting

Medeburgers met een andere mening moeten niet vervolgd of uitgesloten worden. Het publieke debat in Vlaanderen is al zo schraal. Pers en jusitie moeten dat echt niet verder verarmen.

Kritiek op Van Ranst is haatspraak

Deze week zou ik het mezelf gemakkelijk kunnen maken: mijn Standpunt van vorige week citeren en erop wijzen dat ik gelijk heb gekregen. Kritiek op Marc Van Ranst wordt weggezet als haatspraak. Het resulteerde in een twitterstorm met in het middelpunt Siegfried Bracke en zijn artikels op Doorbraak.

Het viel wel op hoeveel journalisten in de discussie  opdoken om Van Ranst te verdedigen. Ook in de pers verschenen artikels die niet positief waren voor Bracke. Hoe durft hij de ‘Groot-Viroloog’ zo aan te pakken? Waar is de kritische zin van het journaille in Vlaanderen gebleven? Ze zien elke splinter in het oog van Doorbraak, maar die balk in hun eigen oog niet.

Prijs van de tweede golf

Ze gaven ook geen commentaar toen Van Ranst heel denigrerend reageerde op de mededeling dat prof. Lieven Annemans de Prijs voor de Vrijheid van Libera! kreeg. ‘Proficiat met je tweede golf prijs’ liet de viroloog optekenen. Natrappen is in elke sport not done. Ook in het maatschappelijk debat. Tenzij je Marc Van Ranst heet. Een artikel in DS liet zo goed als uitschijnen dat diezelfde Van Ranst de hand had in de publieke terechtstelling, van Lieven Annemans, live in De Afspraak.

Zo wordt een sfeer gecreëerd die menig opiniemaker twee keer doet nadenken alvorens iets te publiceren. Afschrikking noemen ze zoiets. Het maakt het publieke debat in Vlaanderen alleen maar schraler. Ondanks het pleidooi en de verwoede pogingen van Rik Torfs in de nasleep van Over Morgen, zijn recentste boek. Ook Torfs werd door Van Ranst als haatzaaier bestempeld.

Stop islamisering

Alsof dat nog niet erg genoeg is in het beperken van het publieke debat, deed een rechter in Mechelen er nog een schepje bovenop. Een effectieve gevangenisstraf voor iemand die demonstreert met een spandoek ‘Stop islamisering’. Het is aanzetten tot haat en dus strafbaar, volgens de rechter. Die pikt hier onvermijdelijk een aanwezige stroming in de maatschappij op. Maar wat zijn de consequenties?

De rechter gomt de lijn weg tussen een mening uiten en aanzetten tot geweld. Meningen, beledigingen of grappen vallen eigenlijk buiten mogelijke vervolging. Terwijl -tot nu?- in de rechtspraak er pas vervolgd werd bij bewust en kwaadwillig aanzetten tot haat of geweld.

Stop kernenergie

Kan de slogan ‘stop islamisering’ iemand ertoe aanzetten om dat probleem op zijn eigen manier op te lossen? Kan het aanzetten tot geweld? Jazeker. Maar dat is nog iets anders dan bewust en kwaadwillig aanzetten tot geweld. Bij dat laatste is dat een doel. Dat is bij het uiten van een mening niet de bedoeling.

Anders heb je hier een gerechtelijke steun om elke campagne en elke slogan te vervolgen. Tegen vleesverbruik en de agro-industrie bijvoorbeeld. Er zijn al eerder fastfoodrestaurants in brand gestoken door dierenrechtenactivisten. En moet Groen zwijgen over het sluiten van de kerncentrales? Er is al een sabotage geweest in Doel. Nooit opgehelderd, dus kunnen we blijven zeggen dat het waarschijnlijk groene activisten waren die eigenhandig die kerncentrale wilden sluiten.

Met andere woorden, dit is het beruchte hellende vlak waarvoor gewaarschuwd moet worden. Een argument dat te vaak wordt gebruikt, maar hier op zijn plaats is. Dat de rechter niet uitblonk in een goede verantwoording van haar vonnis, maakt het alleen maar erger. De rechter heeft het maatschappelijk debat en het vertrouwen in justitie weinig vooruit geholpen.

Charlie Hebdo

Wat ergerlijk is en aanstootgevend is niet noodzakelijk opruiend, angst zaaiend of aanzetten tot geweld. Zelf ben ik over enkele cartoons van Charlie Hebdo zeer verontwaardigd. Ik vind die vulgair en als katholiek ervaar ik enkele daarvan als beledigend. Dat is de prijs voor de vrijheid die ik betaal. Ik zal geen proces aanspannen om dat te verbieden en ik zal er ook niet al schietend binnenlopen. Ik koop het blad niet. Ik erger me er aan en doe dat niet eens in stilte. Want dat mag ik dan weer: me ergeren in het openbaar en die cartoons afkeuren.

Vrije meningsuiting is niet gemaakt voor boodschappen die iedereen wil horen. Het recht is er om die meningsuitingen mogelijk te maken die bijten, blijven hangen of godbetert aan het denken zetten of het debat voeden. Al was het maar om die mening openlijk af te keuren.

Domme meningen mogen

De wet op de bestraffing van het negationisme is zo een klassiek voorbeeld. Dat is een domme wet. Omdat negationisme dom is. Maar moet er dan een wet zijn om wie een domme mening wil uiten te straffen? Neen, die zal door de samenleving, genegeerd, tegengesproken of weggelachen worden. Er is ook geen wet die verbiedt om in het openbaar aan het historisch bestaan van Jezus, Mohammed of Boeddha te twijfelen. En maar goed ook.

Bent u het niet eens met een slogan? Goed, ga in gesprek met de roeper, breng tegenargumenten aan, roep desnoods iets anders, maar ga die niet vervolgen en verbieden. Dat is niet hoe wij hier in het Vrije Westen met vrije meningsuiting omgaan.

Haatspraak en drukpersmisdrijven

Politici die ‘haatspraak’ strafbaar willen maken, en drukpersmisdrijven correctioneel willen bestraffen, spelen met vuur. Het zijn leerling-tovenaars die de impact van hun spreuken niet beseffen. Dat een partij die vroeger ‘Partij voor de Vrijheid’ heette daar enthousiast aan meewerkt, grenst aan het onbegrijpelijke. Dat een liberale premier daar populistische uitspraken over doet in De Kamer valt niet te rijmen.

Vivaldi heeft om de drukpersmisdrijven correctioneel te maken een tweederdemeerderheid nodig. Dat wil zeggen dat de PvDA/PTB-stemmen nodig zijn. Die partij heeft zich nog niet uitgesproken. Ze probeert waarschijnlijk haar stemmen zo duur mogelijk te verkopen. Zo gaat dat en ze hebben gelijk. Maar mag ik de kameraden ter overweging enkele gedachten meegeven?

Boemerangwetten

Het kan aanlokkelijk lijken om rechtse slogans als ‘stop de islamisering’ te kunnen stoppen en zelfs bestraffen. Maar als de haatspraak en de drukpersmisdrijven een correctionele vervolging mogelijk maken, hoe lang zal het dan duren eer u in de rechtszaal staat? Tot er een rechter gevonden wordt die ‘laat de rijken de crisis betalen’ ‘aanzetten tot haat’ vindt.

Politieke meningsverschillen en debatten horen thuis op straat, in de pers, in het parlement, … zeker niet in de rechtszaal. Medeburgers met een andere overtuiging zijn niet het probleem. We kunnen praten, roepen, debatteren, luisteren en besluiten dat we het nooit eens zullen worden. Politiek is een georganiseerd verschil van mening. Laat de rechter daar buiten.