JavaScript is required for this website to work.
Binnenland

Is kernenergie een ethische kwestie?

Tex Van berlaer4/11/2015Leestijd 3 minuten

Is de beslissing over de levensduurverlenging van de afgeschreven kerncentrales een ethische kwestie?

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Voor iedereen die in de wijde omtrek van Doel woont, was het afgelopen zondag even schrikken. De woorden ‘ontploffing’ en ‘kerncentrale’ in één en dezelfde titel samen lezen, dat verscherpt wellicht de aandacht van eenieder die ooit hoorde van ‘Tsjernobyl’ of ‘Fukushima’. Een blik uit het raam – alles zag er vredig uit in Antwerpen – volstond om voorlopig gerustgesteld het artikel uit te lezen. We moesten ons eigenlijk ook geen zorgen maken. Bij het moment van publicatie was de brand die volgde op de genoemde ontploffing reeds geblust. Op de koop toe had ze plaatsgevonden in een reactor die al een jaar stilligt. Er was nooit een gevaar voor de volksgezondheid, aldus de woordvoerster van Electrabel, uitbater van de vaderlandse kerncentrales.

Niet lang na het uitbreken van het nieuws sijpelden de politieke reacties binnen. Naast usual suspect Kristof Calvo van Groen vond ook Johan Vande Lanotte (sp.a) dat het incident  aantoont dat de geplande verlengde opening van de verouderde centrales dient te worden herbekeken. Hun bekommernis lijkt zinvol en oprecht. De vraag is uiteraard of de Vlaamse socialisten wel de centrales op tijd zouden hebben laten sluiten. Ze zaten immers zelf in de federale regering toen beslist werd om Tihange 1 langer open te houden. Maar omdat het naar het schijnt intellectueel oneerlijk is om de uitwassen van jarenlang socialistische machtsdeelname te bekritiseren, onthouden we ons van verdere kritiek op de grootste Vlaamse oppositiepartij.

Nulrisico

De situatie was dus wel degelijk onder controle. Twee dagen na het incident zou het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) samen met Electrabel de site controleren. Een al te strenge evaluatie van het agentschap kunnen we niet verwachten. De technici hebben immers zelf hun fiat gegeven voor de verlenging van de levensduurte van de centrales. Daarbij weten we reeds dat de directeur-generaal van het FANC (Jan Bens) zich ooit liet ontvallen dat ‘windmolens gevaarlijker zijn dan kerncentrales’. De man is overigens verrassend openhartig in interviews. Net voor de zomer had Bens toegegeven dat hij zich in de jaren 90 schuldig had gemaakt aan corruptie in Kazachstan. Omdat het smeergeld goedaardige doelen diende, was er overigens geen probleem.

Toch blijft het spoken; een ontploffing in een reactor is geen fait divers. Nu brandde het in een plek zonder splijtstof. Maar kan men garanderen dat dit niet elders in de centrale kan gebeuren? Het antwoord is natuurlijk negatief. Nulrisico’s bestaan niet. Voorstanders van kernenergie zullen opwerpen dat het een heel klein risico betreft. Te vergelijken met de gewoonlijke geruststelling aan mensen met vliegangst: statistisch gezien is het gevaarlijker om per auto te reizen. Dit is uiteraard waar. Wat enigszins verschilt is het effect. Waar de vliegramp de inzittenden en ongelukkige aanwezigen op de crashsite treft (zoals onlangs in Egypte), heeft een kernramp een veel grotere destructiewijdte. Zowel in ruimte als in tijd. Vraag het maar aan de overlevenden in en rond het Oekraïense Tsjernobyl. Na 29 jaar ondervindt men nog steeds de gevolgen van de ramp: voedselvergiftiging, kankers, kindersterfte …

Ethiek in de Kamer

Hoewel de meesten de mogelijke desastreuze gevolgen van een echt ongeluk erkennen, nemen de Vlaamse politici nog steeds standpunten in die stroken met die van hun partij. N-VA en Open VLD zijn voor, Groen is tegen. CD&V is voorzichtig voor, SP.A is min of meer tegen. De verschillen tussen meerderheid en oppositie zullen nog scherper worden naarmate 30 november nadert. Dat is immers de deadline voor het goedkeuren van de levensduurverlenging. Kan dit laatste incident – na de scheurtjes in de reactorvaten en de sabotage in Doel – een wig drijven tussen partijlijn en individueel parlementslid?

Enkele partijen laten hun verkozen mandatarissen vrij beslissen wanneer er gestemd wordt over ethische kwesties. Open VLD doet dit – naar liberale traditie. Zo pleitte Jean-Jacques De Gucht in april nog voor de loskoppeling van partijstandpunt en de individuele overtuiging bij het abortusdebat. Ook de N-VA laat haar parlementsleden in eer en geweten stemmen inzake ethische kwesties. De vraag is natuurlijk: wanneer is iets ethisch, waar trekt men de grens? Bij gevoelige onderwerpen zoals euthanasie en abortus ligt dit voor de hand. Maar wat met kernenergie; overstijgt deze manier van stroom opwekken niet de puur technische discussie? Met 1,5 miljoen inwoners in een straal van 30 kilometer rond Doel kan men vermoedelijk wel ethische argumenten bedenken voor het al dan niet openhouden van deze oude complexen. Een ramp met een gascentrale zou veel kosten. Een ramp in Doel of Tihange betekent echter min of meer het failliet van de Belgische schatkist en een hallucinant aantal slachtoffers. Onze Kamerleden zullen ongetwijfeld de ethiek en moraliteit van deze kwestie erkennen.

Welke meerderheidspartij zal onomwonden haar parlementsleden vrij laten stemmen? Wie ondergraaft het partijkeurslijf voor het delicate thema van kernenergie? Het debat in de Kamer zal wellicht enkele gevoelige snaren raken. Voor 30 november zullen we dan weten of we scheurtjes beginnen te zien in het gevaarlijke reactorvat genaamd ‘particratie’.

Foto: (c) Reporters

Tex Van berlaer is freelance journalist voor o.a. Knack, Mondiaal nieuws en Periodista político.

Commentaren en reacties