Een kleine minderheid stribbelt nog altijd tegen, maar het valt niet meer te ontkennen dat negentiende-eeuwse voorspellingen over antropogene klimaatwijziging bittere realiteit aan het worden zijn. Dat scenario van klimaatwijziging via de gestage uitstoot, door de mens, van oeroud CO2 is volgens zo goed als alle klimaatwetenschappers in elk geval logisch genoeg om vrij drastische maatregelen te nemen. Maar terwijl sommigen de urgentie van energietransititie betwijfelen, wordt ze door groene ‘genezers’ gekaapt voor eigen doeleinden. 

Het is op het eerste zicht bizar dat de minuscule jaarlijkse bijdrage, door de mens, aan de natuurlijke CO2-cyclus dat effect heeft, zeker aangezien ongeveer de helft van onze uitstoot geabsorbeerd wordt door planten en oceanen. Een deel van de antropogene CO2 blijft echter wél in de lucht hangen. De natuur is bovendien een verrassend fijn afgestelde machine. Vandaar dat een jaarlijks ‘snuifje’ CO2 (en andere broeikasgassen) na vele jaren wel degelijk een effect heeft op het klimaat.

Strategie

Er zijn trouwens ook puur strategische redenen om het klimaatprobleem en het nut van de energietransitie niet meer in twijfel te trekken. Het is inmiddels immers overduidelijk dat groene activisten dat probleem en die transitie aangrijpen om een donkergroene agenda op te dringen. Onder het voortdurend herhaalde maar zeer misleidende mantra dat klimaat en milieu of biodiversiteit aan elkaar gelinkt zijn. Daar draait de maatschappelijke strijd nu om, niet meer om de vraag of de energietransitie nodig is.

De natuur zoals we die kennen wordt inderdaad bedreigd door de opwarming, maar dat betekent niet dat een ‘herstel’ van die natuur of verhoging van de biodiversiteit cruciaal zou zijn in de strijd tegen die opwarming. Het is niet omdat A een effect heeft op B, dat je via B iets (significants) kunt doen aan A.

Crisissen en revoluties

Een en ander past wel perfect in een opvallend historisch patroon: telkens opnieuw hebben goed georganiseerde minderheden zaken kunnen forceren door toe te slaan op crisismomenten. Vandaar ook het gevleugelde gezegde van Winston Churchill: ‘Never waste a good crisis’. Waar een normale samenleving immers vergelijkbaar is met een zeer stroperige substantie, wordt ze tijdens een crisis plots veel plastischer. Dan kan veel veranderd worden in korte tijd. Lenin vatte dit krachtig samen: ‘Er zijn decennia dat er niks gebeurt, en er zijn weken waarin decennia gebeuren’.

Hij wist natuurlijk waar hij het over had: de Russische communisten grepen in 1917 een opstand aan om een communistische dictatuur te vestigen. Er bestaat geen consensus over, maar de crisis die we nu bestempelen als de Belgische revolutie werd, om het met Alexandre Gendebien te zeggen, ook ‘gemaakt’ door het volk en vervolgens ‘in beslag genomen’ en geëxploiteerd door anderen: de burgerij (en de clerus). Iets vergelijkbaars lijkt gebeurd te zijn met de opstand in Roemenië tegen Nicolae Ceaucescu: een ‘orchestrated movement’ van officieren en burgers zou grote onvrede met de communistische dictator aangestookt hebben tot een gewelddadige revolutie.

Europese Unie als natuurpark

De energietransitie is, via de zogenaamde ‘Green Deal’ van de Europese Unie (EU), inmiddels zelfs zo verweven geraakt met het groene gedachtegoed, dat velen het simpelweg over de ‘groene omwenteling’ hebben. Precies zoals de sociale opstand van 1830 verweven raakte met politieke eisen van de liberale burgerij en uiteindelijk geboekstaafd werd als de Belgische omwenteling. Kort door de bocht: de EU wil van haar grondgebied één groot natuurpark maken, met de mens als één van de diersoorten erin. De bizarre verheerlijking van de door haar beschermde wolf, hét symbool van de wilde natuur, kan daar symbool voor staan.

Of zoals Hendrik Schoukens en An Cliquet het onlangs stelden: ‘Het lot van de Europese natuurherstelwet kan een eerste indicatie vormen dat we de eeuwenlange overheersing van de natuur door de mens kunnen ombuigen.’ Schoukens benadrukt dan ook dat wij ons moeten aanpassen aan de wolf, niet omgekeerd. Het gaat bijgevolg niet blijven bij CO2-arme energie, stikstof, habitatrichtlijn, natuurherstel of de pesticidewet. Op termijn viseert de EU alle vervuilende consumptiepatronen, inclusief de consumptie van vlees. Ze begint zelfs openlijk te flirten met de ‘degrowth’-ideologie terwijl haar Green Deal nu al soms gezien wordt ‘as having the potential to be a beyond growth strategy’.

Dat neigt naar ecofascisme, zoals gedefinieerd door Michael Zimmerman, een ideologie die ook het Duitse nationaalsocialisme inspireerde: het welzijn van de mens moet via een totalitaire staat opgeofferd worden aan de natuur.

Klimaat: de prioriteit

Gerichte maatregelen om de biodiversiteit verder te bevorderen en met name cruciale soorten zoals bestuivers te beschermen, zijn zeker aangewezen. Maar daarom moeten we van de EU nog geen natuurpark maken of ons onderwerpen aan de natuur. De uitstoot van broeikasgassen drastisch verlagen, zou veruit de voornaamste doelstelling moeten zijn. Daarnaast gaan we ons ook moeten aanpassen aan de klimaatwijziging.

Wat de opslag van CO2 betreft, valt op te merken dat bepaalde componenten van de natuur uitzonderlijk performant zijn, zoals walvissen en mangrovebossen. Daarnaast kunnen we ook mineralen inzetten, zoals olivijn en magnisiet. Recent is gebleken dat zelfs het massaal voorradige ‘gletsjer meel’ uit Groenland, uitgestrooid op akkers, zeer veel CO2 kan absorberen en ook nog eens tot hogere oogsten leidt. De EU zou in dezen als testlaboratorium kunnen fungeren voor de wereld. Het zijn immers, in tegenstelling tot natuurherstel, relatief goedkope en eenvoudige manieren om het klimaatprobleem aan te pakken. Waarom ze dat niet doet, is me een raadsel.

Groene dromers

Of toch niet: ze is te veel bezig met dat natuurherstel en dus het omzetten van akkers in natuur om van de massale implementatie van dat soort technieken een doel te maken. De impact van die ‘genezing’ van de Europese natuur op het mondiale klimaat zal nochtans onbestaand zijn aangezien de oppervlakte van de EU (vier miljoen vierkante kilometer) minder dan één procent bedraagt van die van de aarde (510 miljoen vierkante kilometer). En neen, de meeste niet-westerse landen en gebieden gaan zich niet laten inspireren door dat soort ‘eerste-wereld-gedoe’.

Vandaar trouwens, dat de groene ‘genezers’ een en ander nooit of te nimmer kwantificeren: we moeten het doen met vrijblijvende prietpraat over ‘robuuste en biodiverse natuur’ en ‘dode’ ecosystemen’ en met dwaze, apocalyptische kreten als zou landbouw zonder massaal natuurherstel straks niet meer mogelijk gaat zijn. In dat laatste geval mag de EU zich verwachten aan een invasie van verhongerende mensen, aangezien enkel zij aan natuurherstel wil doen.

Ook over de kostprijs zwijgen natuurherstellers natuurlijk zedig. De fractievoorzitter van de Europese volkspartij, Manfred Weber, verwees in dit verband onlangs naar minder voedselproductie, hogere voedselprijzen en een ondermijning van zowel de voedselzekerheid in Afrika als westerse ‘infrastructuurprojecten die cruciaal zijn voor onze klimaattransitie’. Dat begint te lijken op het Sri Lanka-light-scenario: daar eindigde een dwaze, revolutionaire droom van zogenaamd natuurherstel in een compleet fiasco.