In de Elsevier van 5 februari meldde Jelte Wiersma, tot afgelopen zomer EU-correspondent, per dit jaar dat buitenlandse kranten enkel in het weekend en in de Randstad te koop zijn. Voor distributeur Betapress, onderdeel van de Audaxgroep, is het niet meer rendabel.

Corona

Een vuistregel van de economie luidt dat producenten en dienstverleners hun aanbod moeten afstemmen op de vraag. Anders krijgen ze geen klanten. In dit geval vraag ik mij om twee redenen af of het wel een kwestie van vraag is.

Corona werd maart 2020 een probleem in zowel Nederland als België. België ging dat eerste voorjaar al in lockdown, Nederland volgde pas in december. Maar vanaf dat voorjaar stagneerde de aanvoer van Belgische kranten al, en van Franse. Afgelopen september en oktober leek corona voorbij en het normale leven weer te beginnen. Duitse en Engelse kranten lagen weer in de winkel, Belgische niet. Als er een Franse te koop was, dan enkel Le Monde, niet Le Figaro.

Afgelopen najaar was het voor het eerst ‘sinds corona’ dat ik weer in België was. Gelijk weer een De Standaard gekocht. De winkel had ook Le Figaro. Vertelde de winkelier dat die titels bij ons niet meer in de winkel lagen. Hij vertelde dat de logistiek aan gort lag sinds de pandemie. Hij kreeg geen Engelse kranten meer binnen.

Dat stelde me gerust. Na verloop van tijd zou alles wel weer verkrijgbaar zijn. Blijkbaar niet.

Vraag of aanbod?

Begrijp nog net voldoende van bedrijfsvoering om te beseffen dat die ene door mij gekochte buitenlandse krant per week het verschil niet maakte. Alleen: vanaf maart 2020 lag die vaker niet dan wel in de winkel, ook als die geopend was. Zijn de afgelopen twee jaar een betrouwbare graadmeter?

Volgens de economieleraar op school bepaalde de vraag het aanbod. Maar wat niet in de winkel ligt, kun je niet kopen. Na een tijd vragen mensen er niet meer naar. Soms bepaalt aanbod de vraag.

Grensstreek

Het artikel vermeldde in de eerste kolom dat buitenlandse kranten vanuit een centraal punt in heel Nederland aangeleverd werden. Verder weg gelegen regio’s ontvingen de krant pas de volgende dag. Vermoedelijk zal dat winkelverkoop niet gestimuleerd hebben.

Is in de grensstreek de kans niet juist groter dan in de Randstad dat mensen nieuwsgierig zijn naar wat er in het buurland leeft? Zowel aan de oostgrens met Duitsland als de zuidgrens met België wordt veel over de grens gewinkeld, gerecreëerd en zelfs gewerkt. De Randstad heeft een groter percentage hoger opgeleiden. Hun belangstelling voor het buitenland blijft veelal beperkt tot Amerika en Engeland.

Mia Doornaert en Tinneke Beeckman

Mijn belangstelling voor de buurlanden ontstond geleidelijk. Ooit zapte ik langs een VRT-programma. De week daarop keek ik weer. Na een tijdje werd ik door vooraankondigingen ook nieuwsgierig naar een ander programma. Enzovoorts. Een jaar later keek ik eenmalig naar een Duitse zender. De week daarop…

Na enkele jaren begon ik sporadisch een Belgische of een Duitse krant te kopen. De Standaard is het meest verkrijgbaar. Had geen voorkennis, het was ‘de krant van Suske en Wiske’. Regelmatige lezer werd ik dat pas begin 2018. December 2017 was Mia Doornaert te gast geweest in De Ideale Wereld. Die bleek een tweewekelijkse column te hebben. Op donderdag, in mijn woonplaats marktdag, dus ik was toch in het centrum. Drie kwart jaar later ‘ontdekte’ ik Tinneke Beeckman in een ander tv-programma.

Le Figaro

Als je toch eens per week voor het rek met buitenlandse kranten staat…. Het Britse nieuws was vanaf juni 2016 jarenlang vrij eentonig, alsmaar Brexit. Toen Merkel nog bondskanselier was, was het Duitse nieuws saai. Alsmaar Grote Coalitie, alsmaar ‘Es gibt keine Alternative’. Frankrijk was aanzienlijk levendiger sinds Macron. Wist dat Le Monde links was en Le Figaro rechts. Veel discussie binnen de rechtse Franse volkspartij, keuze snel gemaakt.

Bijkomend motief. Op school bleef mijn Frans ver achter bij Duits en Engels. Bewust laten vallen. Twee jaar eerder begonnen les te nemen. Wilde weten of ik het inmiddels kon lezen. Om redenen die Doornaert en Geert van Istendael geregeld herhalen, is iedere extra taal meegenomen.

Duitsland en Frankrijk

Twee jaar geleden verdwenen De Standaard en Le Figaro uit het krantenrek. Engelse en Duitse kranten bleven wel voorradig.

Nu in Duitsland de christendemocraten in de oppositie zitten, na zestien jaar Merkel, is het politieke debat eindelijk weer open. Het is weer de moeite waard om de ontwikkelingen binnen de coalitie te volgen, en zal de CDU zich herstellen in de oppositie? In Frankrijk is het verkiezingsjaar. Op rechts maken dir verschillende kandidaten kans op de tweede ronde tegen Macron. Die overigens op economie en migratie eerder centrumrechts dan –links lijkt.

Helaas. Le Figaro kan ik al tijden niet kopen en nu ook geen Duitse kranten meer.

Geen Belgische kranten

Zaterdag naar de winkels. Van Süddeutsche Zeitung, Frankfurter Allgemeine Zeitung en New York Times zowel de zaterdag- als de zondagkrant. Eén editie en meer titels, is dat niet praktischer?

Een winkel had ook Le Monde. Sedert het ontstaan van de Vijfde Republiek in 1958 had Frankrijk slechts twee linkse presidenten. Zou Le Figaro representatiever kunnen zijn?

Alle Nederlandse kranten zijn tegenwoordig eigendom van DPG of Mediahuis. Toch geen enkele Vlaamse titel. Detail: in de bibliotheken bevinden zich al jaren Engelse en Duitse kranten, en Le Monde. Niet Le Figaro, Belgische kranten evenmin. Hoeft geen kwestie te zijn van vraag. Als studentenjob was ik zaterdagpostbode. In mijn laatste wijk bezorgde ik wekelijks op meerdere adressen The Economist. Nooit beschikbaar geweest in de plaatselijke bibliotheek.

Digitaal?

U zult wel geraden hebben dat ik papier in mijn vingers wil. Los kopen in de winkel is makkelijker: betalen en klaar. Digitaal is gelijk een abonnement.

Nederlandse krantenmakers zijn nogal fatalistisch. Ze geloven niet meer in papier, zien digitalisering als onvermijdelijk. Alleen: het Franse dagblad L’Opinion (rechts-liberaal; Le Figaro is gaullistisch/conservatief) werd opgericht in 2013.

Een economische sector die niet langer gelooft in het eigen product – het ligt dan niet aan de klant.