Krijgen onze baby’s te veel geneesmiddelen?

Recent werd er weer gewezen naar huisartsen die bij kinderen “te veel antibiotica” voorschrijven. Met cijfers van ziekenfondsen die deze conclusie staven, ga ik dit niet ontkennen. Maar mag enige nuance vanuit de praktijk?

In mijn praktijk zie ik geen baby’s meer. Onze jonge spruitjes worden immers op de wereld gezet in ziekenhuizen, waar pediaters klaar staan om alle nodige (en soms overbodige?) zorgen aan te bieden. Een huisarts voor een pasgeborene? Dat blijkt niet nodig te zijn. Of toch? Ja, op zondagavond …

Een kleine anekdote over mijn meest recente wachtdienst in onze huisartsenwachtpost. Zondag, halfvier ’s nachts mag ik opstaan voor een baby van één maand oud. De jonge ouders met huilende spruit in de armen waarschuwen mij reeds vooraleer ik het ingeduffelde kind echt goed kan zien: hij is prematuur geboren en heeft dus een zwakke weerstand! Eerder op de avond hadden ze vastgesteld dat hij toch “warmpjes” aanvoelde. Ze hebben toen een telefoontje gepleegd met de “dienst neonatologie” (de beste zorgen moeten toch altijd voor iedereen beschikbaar zijn!). Blijkbaar volgde toen een geruststellend gesprek, want de gemeten temperatuur was 37,3 graden en vanuit de “dienst neonatologie” werd de hoogst wetenschappelijke raad gegeven dat het kindje wat lichter gekleed in het bedje mocht gelegd worden … Maar enkele uren later leverde een nieuwe meting 37,4 graden op! Opnieuw werd de “dienst neonatologie” getelefoneerd. Het advies was nu: “ga toch maar een arts raadplegen”. Ja, dan is blijkbaar een huisarts wel de goeie keuze …

Om deze casus af te sluiten: ik heb een nachtvisite besteed aan het uitleggen aan jonge paniekerige ouders dat bij zorg voor hun kindje ook af en toe wat “tijd” mag gegund worden. Dat beste zorgen vaak de zorgen zijn gebaseerd op gezond verstand en het liefdevol aanvoelen van mama of papa … Of moeten we elke constatatie van 37,3 graden Celsius voortaan opnemen in het repertorium noodsituaties? Moeten we baby’s en bezorgde ouders zodanig pamperen dat ze niet meer met gezond verstand en hun hart mogen handelen? Of moet onze geneeskunde het heft overnemen?

Wanneer we als huisartsen enkel geconfronteerd worden met kindjes tijdens nachtelijke uren en wachtdiensten, hoeft het dan te verbazen dat op die momenten, de nodige feeling voor het correct inschatten van pediatrische problemen (of laat ons eerlijk zijn: het gaat over mineure probleempjes) begint te falen? Hoeft het dan te verbazen dat we bij kinderen, waar we tijdens wachtdiensten onmogelijk voldoende informatie kunnen inzamelen over hun voorgeschiedenis sneller het geruststellende antibioticum voorschrijven waarvan de ouders op die momenten vaak de snelle wonderen verwachten?

Laat mij aanvullend een tweede anekdote meegeven … ook echt gebeurd diezelfde nacht, maar enkele uurtjes eerder. Deze baby was ongeveer zes weken oud. En de diagnose was al gesteld: zij had enorme last van reflux. Want mama zag haar smakken en slikken tussen de huilbuien door. En uiteraard hadden onze pediaters hun werk reeds gedaan: het kind kreeg omeprazole en gaviscon. Naast uiteraard uitgekiende dieetvoeding: testen op allergie hoefde niet, die stap had de pediater al overgeslagen, gebaseerd op de ervaring met het oudere zusje. Welke meerwaarde kan je dan, midden in de nacht brengen bij deze “overgepamperde” ouders? De meerwaarde kwam van de baby zelf. Na een kort onderzoek op de onderzoektafel was het kind al heel wat rustiger. Terwijl we het gesprek aangingen met de mama, viel de baby in slaap. Dat had ze nu nog een hele nacht niet gedaan! Mijn voorzichtige hint: misschien had ze gewoon nog geen kans gekregen om dat te doen …

Het overpamperen zit ingebakken in ons zorgsysteem. Een systeem dat dringend nood heeft aan een ommezwaai, schreef Manu Keirse in De Standaard, naar aanleiding van de aangeklaagde mankementen in de ouderenzorg… Die ommezwaai is niet alleen voor de bejaarden nodig. Mag het gezond verstand, waar huisartsen vaak beroep op doen, terug de bovenhand verwerven?

Dr. Herman Moeremans
Voorzitter Syndicaat van Vlaamse Huisartsen

Dit artikel verscheen eerder op 6 september op www.artsenkrant.com

Foto: (c) Reporters