Kruistocht revisited

Als de terroristen van IS denken dat ze door het kelen van een hoogbejaarde Franse hulppastoor een pan-Europese nieuwe kruistocht kunnen uitlokken, vergissen ze zich. De tijd dat duizenden jonge Vlamingen vanaf de kansel naar het oostfront gepreekt werden om er te gaan strijden tegen het ‘goddeloze bolsjewisme’, ligt al lang achter ons en is niet voor herhaling vatbaar. Het christelijke cement dat West-Europa tot aan de Tweede Wereldoorlog ideologisch samenhield, is verregaand geërodeerd. Het is verzwolgen door een nooit gekend niveau van materiële welvaart.

Geloof en rijkdom gaan blijkbaar moeilijk samen. Het is totaal ondenkbaar dat de verwende westerling zich zou laten mobiliseren door levensbeschouwelijke argumenten. Daarvoor zijn de West-Europese landen te ver ontkerstend. De Kerk is bovendien zodanig structureel en numeriek verzwakt, dat ze materieel niet meer in staat is om massa’s op de been te brengen voor een ideologische kruistocht. Los daarvan is het trouwens zeer de vraag waarmee de westerling nog voldoende gemotiveerd zou kunnen worden om zich tegen wie of wat dan ook te weer te stellen. Tenzij IS het in zijn hoofd zou halen om het tv kijken in West-Europa onmogelijk te maken. Ook het stilleggen van de bierproductie zou een casus belli kunnen zijn. Genoeg scherts.

De moordaanslag in Saint-Etienne-de-Rouvray op een handvol stokoude katholieken heeft hoe dan ook een hoge symbolische waarde. En dat heeft de Franse overheid meteen beseft. President Hollande begaf zich spoorslags naar de plaats delict, alwaar hij verviel in het klassieke geneuzel dat we intussen van hem gewend zijn. ’s Avonds mocht de aartsbisschop van Rouen op audiëntie komen en de dag na de feiten roept Hollande een conferentie van alle religieuze leiders bijeen op het Elysée. Een godsdienstoorlog kan Hollande missen als de pest. De religieuze gemeenschappen moeten naar middelen zoeken om een clash te voorkomen. Het is dus weinig waarschijnlijk dat er een nieuwe Pierre l’Ermite opstaat om een volkskruistocht te gaan leiden.

Maar de socialist Hollande realiseert zich terdege dat de politieke weerslag van deze zoveelste moord veel groter is dan na de aanslag op de Bataclan, waarbij 130 mensen werden omgebracht. Of na de raid met de truck in Nice. In Saint-Etienne-de-Rouvray werd voor het eerst een specifieke gemeenschap geraakt, en dan nog tijdens een eucharistieviering. Het beeld van de geknielde 84-jarige voorganger die de keel wordt overgesneden, zal zeer diep doordringen in de geesten van alle Fransen, ook de niet-katholieken. Frankrijk mag dan wel sinds 1905 een lekenstaat zijn, waarin kerk en staat helemaal gescheiden zijn, het is en blijft toch nog altijd ‘la fille aînée de l’église’. De 45 000 Franse kerken staan – net als die van ons – meestal leeg, maar toch heeft Frankrijk een zelfbewuste katholieke gemeenschap, die zich meestal een stuk assertiever opstelt dan de katholieken in landen waar de roomse kerk het financieel heel wat ruimer zit.

En die Franse katholieken hebben nog een eigenschap: ze zijn door de band genomen politiek erg conservatief. De aanslag op een priester en enkele nonnen kan de katholieke gemeenschap massaal in de armen van het Front National jagen, ook al valt er daar niet noodzakelijk heil te verwachten. Met zijn belabberde populariteit heeft Hollande er alle belang bij om de katholieken te vriend te houden. Hij blijft dus herhalen dat Frankrijk in oorlog is met IS en dat het die strijd ‘met alle middelen’ zal voeren. Goed wetende dat geen enkel overheidsapparaat kan voorkomen dat fanatieke guerillero’s zonder respect voor het eigen leven nog meer bloed laten vloeien. Het geloof in de beschermende overheid is de Fransman, en bij uitbreiding elke westerling, al lang kwijt. Eerder vroeg dan laat wordt de rekening gepresenteerd in het stemhokje.

Foto: (c) Reporters