Land of hope and glory

De Engelsen bezingen hun eiland als het nieuwe Jeruzalem, de hemel op aarde met groene velden en grazende schapen. Je ziet het partijtje cricket en de theedrinkende dametjes al meteen voor je. Anglofielen zijn verblind door deze Agatha Christie-versie van een voorbij en misschien zelfs nooit geweest Verenigd Koninkrijk. Maar de duizenden vluchtelingen in de tentenkampen in Calais en de duizenden die zich op allerlei manieren verstoppen in vrachtwagens om in de hoop het Kanaal te kunnen oversteken, worden toch niet door die culturele illusie gedreven? Waarom is het eiland dan een migratiemagneet?

Eén wetenschappelijk onderzoek

De Britse overheid stelde zich dezelfde vraag tijdens een eerdere migratiecrisis in 2002. Sindsdien werd geen vergelijkbaar onderzoek meer gehouden en daarom is het voorlopig het enige bruikbare document om de vraag te beantwoorden. In 2002 bereikte het aantal asielaanvragen zijn hoogtepunt met 84 132 mensen op zoek naar een beter leven in het VK. Ter vergelijking, in 2015 waren dat er 25 020. Vorig jaar werd 60% van de aanvragen geweigerd. In Calais bevinden er zich voornamelijk Syriërs, Eritreeërs, Soedanezen, Iraniërs en Irakezen. In 2002 interviewde de Universiteit van Wales in opdracht van de Home Office 63 gezinnen in 65 gesprekken, elk tussen de 80 tot 120 minuten lang. De hoofreden voor de migranten bleek een zoektocht naar veiligheid en stabiliteit, wat logisch klinkt. Maar waarom dan niet asiel aanvragen in Frankrijk?

Frankrijk is zo … Frans

De Franse staat biedt meer inkomsten aan voor asielzoekers, maar voor de kroost ontvangt de migrant geen vergoeding in tegenstelling tot het VK. De burgemeester van Calais, Natacha Bouchart, beweerde vorig jaar dat het koninkrijk onder de migranten het imago geniet van ‘softie’ ten overstaan van illegalen en een betere plaats is om tewerkgesteld worden in de zwarte economie. Maar een studie uit 2013 schat die illegale economie in beide landen op 10% van het bnp. De Franse werkloosheid is wel merkelijk hoger dan de Britse, misschien is dat wel bepalend. Er is meer kans op een job in het VK dan in Frankrijk, eens er gesetteld. De perceptie dat je in het VK gemakkelijker asiel krijgt dan bij de Fransen wordt door cijfers bevestigd. In 2014 kregen bijna 39% van de aanvragen een goedkeuring in het VK tegen bijna 22% in Frankrijk. Daarbij kreeg in het VK 87% van de asielverzoeken door mensen uit Eritrea het fiat tegen slechts 20% van de aanvragen uit Pakistan.

Bouchart wees ook naar het ontbreken van de identiteitskaart in het VK als een oorzaak van de stroom naar het Franse buurland. Maar dat klopt niet langer, aangezien in 2008 de Britse regering een identiteitssysteem invoerde voor buitenlanders die van buiten de Europese Economische Gemeenschap komen. 

Taal, familie, geschiedenis en vrijheid

De werkelijke redenen blijven wellicht dezelfde als in 2002. Het onderzoek wees aan dat de meeste migranten het Engels beheersen waardoor ze ervan uitgaan dat ze gemakkelijker werk zullen vinden in hun nieuwe vaderland. Daarnaast is er de historische band tussen het VK en de voormalige kolonies, waardoor er velen zich aangetrokken voelen tot het land. Eritrea was een korte tijd een Brits protectoraat en Soedan was een kolonie. Familiebanden en vrienden vloeien daar dan ook uit en vormen een andere reden voor migratie naar het VK. Uit het onderzoek komt naar voren dat de migranten van 2002 weinig weet hadden van de financiële rechten die ze als asielzoeker hadden in het VK. De Home Office kreeg ook te lezen dat de asielzoekers Groot-Brittannië percipiëren als een open land waar ze democratische vrijheden zullen genieten.

Dat beeld van het vrije land in de zee trok in het verleden ook bijvoorbeeld vele Iraniërs aan na de Islamitische Revolutie. Ook de grote Poolse gemeenschap kent haar roots in die vrijheidsgedachte toen er in de jaren 1930 een grote Poolse en joodse instroom was in het VK. Londen, ooit de hoofdstad van een wereldrijk, is al decennialang een stad die vele culturen huist. Er is ook een opvatting dat de beperkte sociale zekerheid in het land nieuwkomers dwingt tot integratie.

De vrijheidsperceptie van de migranten sluit in zekere zin aan bij het anglofiele droombeeld van de sceptred isle, zoals Shakespeare dichtte. De droom van een Jeruzalem op aarde ‘in England’s green and pleasant land’.

Foto (c) Reporters – Toegangspoort tot migrantenkamp in Calais.