JavaScript is required for this website to work.
post

LEFs dubbele waan

Jean-Pierre Rondas22/1/2015Leestijd 2 minuten

‘De geseculariseerde godsdienstlessen in het katholiek onderwijs zijn hier in handen van leken, niet van bedienaars. Ze zijn dus gedeklerikaliseerd.’

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Het LEF is er weer. In DS van 19 januari bracht de moraalfilosoof Patrick Loobuyck het nog eens ter sprake: de invoering van een vak ‘Levensbeschouwing, ethiek en filosofie’ – woorden waarmee een soort ‘burgerzin’ bedoeld wordt. Het wordt twaalf jaar lang verplicht gegeven. De uren ervoor worden gehaald bij het vak godsdienst, dat dan afgeschaft zou worden, zelfs in het katholieke net. Loobuycks voorstel is al jaren bekend; nu herhaalt hij het ‘in de nasleep van de aanslagen in Parijs’. Er moet dus een verband zijn, dat hijzelf echter niet expliciteert. Volgens mij verbindt hij daarmee een nieuwe waan met een oude frustratie.

De nieuwe waan is dat het onheil in deze wereld aan de religies te wijten is, die trouwens allemaal op hetzelfde zouden neerkomen: zij leiden tot fanatisme en oorlog. Wanneer er dus in West-Europa een probleem is met het islamisme, stelt men voor om de plaats van het christendom in het onderwijs te herbekijken. Dit komt neer op een impliciete schuldtoewijzing: het is deze samenleving die, in het licht van de terroristische aanslagen op haar essentie, moet veranderen.

De oude frustratie is de ontsteltenis bij het zien van het succes van het katholieke onderwijs in Vlaanderen, complementair aan de historische nederlaag van het neutrale staatsonderwijs. Dit tart inderdaad elke verbeelding. Hoe kan het dat enerzijds de secularisering en de ontkerkelijking hun beslag hebben gekregen en dat anderzijds 70% van alle leerlingen dit onderwijs volgt, ook met verplichte godsdienstlessen? Dat uit onderzoek blijkt dat een meerderheid onder de ouders de identiteit van de katholieke school zelfs beklemtoond wil zien? Dus veronderstellen de LEF-voorstanders dat deze ouders niet goed beseffen wat het katholieke aanbod eigenlijk inhoudt.

Maar wat als de mensen halsstarrig en tegen beter weten in voor het irrationele blijven kiezen? Welaan, dan nemen we hen voor hun eigen bestwil deze vrije keuze toch af? Dat is wat nu achter de parlementaire lobbying voor het LEF-voorstel zit. Het katholieke net wordt zelfs geacht uit eigen beweging de godsdienstles te schrappen en er zodoende mee op te houden katholiek onderwijs te zijn. Dat is de uiteindelijke bedoeling.

In het LEF worden de leerlingen ingewijd in een soort godsdienst-theoretisch vak waar ze leren over levensbeschouwingen. ‘Over’, maar zonder overdracht. In het LEF, waar alle gezindten zouden samenzitten en besproken worden, zouden ze dan leren de Ander te ontmoeten zonder zelf nog een Ander te zijn. Wanneer we zien hoe vandaag in alle menswetenschappelijke vakken (taal, geschiedenis, aardrijkskunde) de inhouden door bepaalde leerlingen zelf gecontesteerd worden (geen Madame Bovary in de klas, geen kruistochten, geen minuut stilte voor slachtoffers van terreur), dan blijkt het hoge luchtkasteelgehalte van dit LEF-voorstel.

Het lijkt me vooral een nieuw antwoord in het oude conflict rond de organisatie van het onderwijs in de staat België; een antwoord dat geen hulp biedt bij de nieuwe noden in de hedendaagse conflicten. Het is vandaag te laat voor postmoderne oplossingen. De geseculariseerde godsdienstlessen in het katholiek onderwijs zijn hier in handen van leken, niet van bedienaars. Ze zijn dus gedeklerikaliseerd. Dat is een groot goed, dat we horen te koesteren en kritisch te begeleiden in plaats van het van staatswege af te schaffen.

 

Jean-Pierre Rondas in DS Avond van donderdag 22 januari 2015.

Jean-Pierre Rondas was tot 2011 radiomaker bij Klara (VRT) met de interviewprogramma’s Wereldbeeld en Rondas. Publiceerde 'Rondas’ Wereldbeeldenboek' (2006). Als stichtend lid van de Gravensteengroep redigeerde hij 'Land op de tweesprong. Manifesten ter ontgrendeling van Vlaanderen' (2012). In 2014 verscheen 'De hulpelozen van de macht'.

Commentaren en reacties