Leve de GAS-boete!

Gisterenavond hoorde ik iets over iets dat ik één van de volgende dagen graag met de wereld deel (een teaser heet dat). Een tipje van de sluier: het ging over links en rechts.

Wat is links, wat is rechts? Dat rechts voor recht en orde zou staan en links soepeler omgaat met regels, biedt geen houvast. De socialist John Crombez die de fiscale fraude stevig wil aanpakken, zou dan rechts zijn? De ecologist die geen genade kent voor de vervuilende ondernemer, zou daarmee het linkse kamp verlaten? De kapitalist die het niet nauw neemt met de sociale wetgeving, heet dan links? Flauwe kul natuurlijk. De meeste mensen staan voor law & order als het een zaak betreft waar ze zelf veel belang aan hechten.

Wie het naleven van de wettelijke bepalingen en ordentelijk burgerfatsoen hoog in het vaandel voert, kan zich alvast vinden in een lik op stuk-beleid. Zo’n GAS-boetesysteem is natuurlijk een zwaktebod, dat erkent dat de normale rechtbankprocedures niet werken voor wat overlast en kleine criminaliteit wordt genoemd. Men kan dat spijtig vinden maar dat doet niets af aan de vaststelling. Door die feitelijke straffeloosheid ontstaat gaandeweg een lijdzame sfeer van ‘doe maar wat je zint’ en dat verzuurt op den duur het aangename samenleven. Samenleven wil zeggen dat je jezelf in de publieke ruimte niet als ultieme norm beschouwt.

Goed dat zo’n GAS-aanpak daar paal en perk aan probeert te stellen. Regels moeten gevolgd worden en wie dat niet doet, betaalt het gebroken potje, voila. Sommige tegenstanders van het GAS-boetesysteem zijn trouwens zelf regelmaniakken, die kanonnen als zogezegd in het gedrang verkerende rechtstatelijke principes en zelfs mensenrechten in stelling brengen tegen het mugje dat GAS-boete heet. Overtredingen niet bestraffen, brengt de rechtstaat natuurlijk ook in gevaar, denkt een brave burger dan.

Daarom ‘Leve de GAS-boetes’, al gaat dat standpunt wel eens in tegen mijn eigenbelang. Zoonlief, eigen vlees en bloed dus, is zelf zo’n GAS-slachtoffer. Hij had studentikoos kattenkwaad uitgehaald dat hij beter had nagelaten. Mooi dus dat hij op de vingers werd getikt. Een briefje met excuses en schuldbekentenis volstond overigens om de boete weg te vegen. Erg rigide werkt het systeem (gelukkig) duidelijk niet.

Maar dan lees je dat iemand – met verstandelijke beperkingen zowaar – beGASboet werd omdat die in het publiek dwarsfluit speelde. Helemaal akkoord dat er wordt opgetreden als het over muziek en publieke ruimte gaat. Wie géén muziek maakt op straat verdient naar mijn mening een sanctie en zo’n dwarsfluit lijkt een uitstekend instrument. Beetje fundamentele vrolijkheid kan geen kwaad in onze steden.

Maar blijkbaar bestaat er juist een ban-de-publieke-dwarsfluit-regel en vandaar de (intussen ook ingetrokken) GAS-boete. Zou het een annex betreffen op het verbod op wildplassen? Niet wildplassen, noch dwarsfluiten?

Wie gaat ook daadwerkelijk sanctioneren als er een beetje dwars gefloten wordt? Iemand heeft die dwarsfluitboete uitgeschreven. Hij woont misschien naast u, zit naast mij op de tram; we kennen hem niet maar hij bestaat wel. Macht uitoefenen zonder wijsheid hoort op één te staan in de GAS-boetelijst.

In de media gaan die 0,001% absurde GAS-boetes er in als koek. Dat maakt alert maar dreigt ook het debat te vervuilen als de anecdote het beeld gaat overheersen. Het doet alleszins kranten verkopen.

Toch zijn zelfs die ontsporingen van de GAS-boeteschrijvers een argument voor het systeem. Misschien, we moeten naïef blijven geloof in verbeteringen, openen de GAS-boetes onze ogen voor het feit dat er veel te veel domme regels bestaan die dringend aan herziening en meestal aan afschaffing toe zijn. De naleving van regels afdwingen is zinvol; het afdwingen van domme regels niet. Het probleem zit niet in het werkwoord afdwingen, wel in het bijvoeglijk naamwoord ‘domme’. 

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>