Luc Van Gorp (CM): ‘Lieven Annemans moet in ere hersteld worden’

Luc Van Gorp, de voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten, geeft samen met econoom Ivan Van de Cloot van Itinera op vraag van Doorbraak Magazine een aanzet om het Belgische covidbeleid te evalueren. Dat levert enkele opmerkelijke uitspraken op. Zo lijkt Van Gorp eerder geneigd om zich in te schrijven in een holistische kijk op gezondheidszorg, dan in een puur medische. Ivan Van de Cloot vult met de nodige strengheid aan: ‘Flink wat jongeren zullen door de keuzes van tijdens de pandemie een lagere levensverwachting hebben. Zij hebben immers een cognitieve en maatschappelijke achterstand opgelopen.’ Een samenvatting van het belangrijke dubbelinterview dat u in de vierde editie van ons nieuwe Doorbraak Magazine kan lezen.

Luc Van Gorp: ‘Voor de covidcrisis waren er al meer dan 400.000 langdurige zieken in België. Door covid is dat alleen maar erger geworden. Mentale gezondheidszorg werd tijdens de pandemie naar het achterplan verschoven. Er werd gefocust op het fysieke, op het beheersbaar houden van de ziekte. Op die manier hebben we de ziekenhuizen kunnen vrijwaren van een crash. Tijdelijk. Want de problemen zijn nu niet van de baan. Oudere mensen blijven hoe dan ook kwetsbaar, ook als ze gevaccineerd zijn.’

‘De enige die op het hoogtepunt van de crisis iets over mentale gezondheid durfde te zeggen op het publieke forum, was Lieven Annemans. Maar hij mocht het daar niet over hebben van media en politiek. Ik vind dat Annemans in ere moet hersteld worden. Ik ken Lieven al heel lang, en begrijp zeer goed wat hij zegt.’

Ivan Van de Cloot: ‘Laat me de zaken toch wat scherper stellen. Door de overheidsmaatregelen is er grote maatschappelijke nevenschade, niet alleen in de geestelijke gezondheidszorg. Depressies, verslavingen en eetstoornissen zijn bij jongeren toegenomen. Er is een enorme leerachterstand opgelopen door de schoolsluitingen en -beperkingen. Flink wat jongeren zullen door de keuzes van tijdens de pandemie een lagere levensverwachting hebben. Zij hebben immers een cognitieve en maatschappelijke achterstand opgelopen. Dat zal zich vertalen in minder kansen op de arbeidsmarkt, een grotere kans op socio-economische achterstelling en een groter risico op depressies en verslavingen.’

‘Ik heb dat allemaal al eens tegen GEMS-voorzitter (Groep van Experts voor Managementstrategie van COVID-19, red.) Erika Vlieghe gezegd tijdens een debat. Zij had het vooral over de ziekenhuizen. Zelfs in de lente van 2022, toen het ergste al lang achter de rug was, was de vergelijking “Corona is gelijk aan de capaciteit van de ziekenhuizen” heilig. Ik merk bij wel meer mensen een soort verdringingseffect. Men wil niet terugblikken op de covidcrisis.’

‘Net daarom moeten we een brede evaluatie van het covidbeleid aanvatten, waarbij we ook de nefaste gevolgen in kaart brengen. Laten we aantonen hoezeer we onszelf een eenzijdige visie hebben aangemeten. En kijken hoe we het volgende keer anders kunnen aanpakken.’

Luc Van Gorp: ‘Je moet mensen durven vertrouwen. Wie zich niet aan de covidregels hield, die werd genadeloos aangepakt door de media, die de “covidzonden” van een kleine groep keer op keer hebben uitvergroot. Dit draagt niet bij tot een gezonde samenleving.’

‘Eerder dan mensen te straffen voor verkeerde gezondheidskeuzes, mogen we ons meer bewust zijn van onze eindigheid en onze imperfectie. Onze samenleving is obsessief bezig met de kwantiteit van het leven, niet met de kwaliteit. Ook de ziekenfondsen zijn soms in dat bedje ziek: wij betalen vooral terug als u ziek bent.’

‘Het probleem zit diep. Pilletjes voorschrijven maakt een mens niet per definitie gezond, maar wordt door het systeem naar voren geschoven om mensen gezond te maken. En dus: terugbetaald. Werkgelegenheid, een liefdevolle omgeving waarin respect heerst, goede relaties en voldoende perspectieven, maken een mens oneindig veel gezonder. Maar dat kan je niet kwantificeren. Dus valt dat buiten de marge van wat een ziekenfonds geacht wordt belangrijk te vinden.’

Vergrijzing

‘Tegen 2030 zal de vergrijzing op haar hoogtepunt zijn. We zullen sowieso van zorgmodel moeten veranderen, want er zijn niet genoeg mensen om die vergrijzingsgolf op te vangen. We zullen niet meer dezelfde kwaliteit aan zorg kunnen bieden die we ideaal achten.’

‘Ik ben geen socioloog, maar misschien was de voorbije periode ook wel een periode waarin we als mens te veel in onze omgeving hebben willen ingrijpen. Zodat mensen vervreemd zijn geraakt van hun omgeving, van wat werkelijk belangrijk is. Dat maakt ziek. Uiteindelijk hebben we geloofd dat alle problemen opgelost kunnen worden, ook in de gezondheidszorg. Maar gezondheid valt niet altijd “op te lossen”. Met personeelstekorten zullen we nu moeten leren leven. Maar dit betekent dat er ruimte vrij komt om ook zelf meer verantwoordelijkheid te nemen voor onze eigen gezondheid, en voor die van anderen.’

Lees het volledige interview in de septembereditie van Doorbraak Magazine. U kan het magazine bestellen via onze website, of kopen in de krantenwinkel. Een lijst met verkooppunten en meer informatie vindt u hier.