Een roetfilter is een essentieel, verplicht onderdeel dat de uitstoot van fijn stof bij dieselwagens sterk reduceert. Sinds 2011 is elke diesel ermee uitgerust. Na pakweg 150 000 km is die aan vervanging toe. Kostprijs: 2 à 3000 euro. Al kan je hem laten schoonmaken voor zo’n 500 euro. Garagisten verkopen uiteraard liever nieuwe. Maar het zijn kosten, en bovendien rijdt zo’n diesel vinniger zonder filter in de uitlaatpijp.

Dat inspireert nogal wat autobezitters tot het idee om hem er gewoon uit te (laten) halen. Bepaalde vaklui maken openlijk reclame voor deze illegale ingreep. Onderzoeksinstituten zoals het gerenommeerde Nederlandse TNO gewagen van 6% dieselwagens die zonder zo’n verplichte roetfilter rond tuffen. Voor België zou dat over zowat 165 000 wagens gaan (cijfers van de VAB, zelf spreekt Peeters over ‘enkelen’). Onze ‘burgerzin’ kennende zijn het er waarschijnlijk een stuk meer. Ze rijden ook moeiteloos doorheen de LEZ-zones omdat ze op papier ok zijn.

Fijn stof, voornamelijk stikstofoxides, dringt door tot diep in de longen, de bloedbanen en het hart, is kankerverwekkend en een absolute luchtvervuiler. Jaarlijks sterven er in België 2 500 mensen voortijdig door fijnstofintoxicatie. In heel Europa gaat het ruw geschat om meer dan 450 000 voortijdige overlijdens. Recent onderzoek wijst daarenboven op een verband tussen fijn stof en coronagevoeligheid.

De vorige minister van mobiliteit, Ben Weyts, was zich bewust van het probleem en liet in de keuringscentra nieuwe toestellen proefdraaien om die wagens op te sporen die duizend maal meer fijn stof uitstoten dan toegelaten. Dat systeem staat nu op punt, maar zijn opvolgster, Lydia Peeters, wil de klok terug draaien, vindt dit ‘regelneverij’ en wil wachten tot Europa een richtlijn uitvaardigt. Dat kan nog vijf jaar duren. Wat bezielt mevrouw Peeters? Dit lijkt op…

…een minister die niet wil besturen

Reporters / GYS

Lydia Peeters, de minister die niet besturen wil.

Liberalen die besturen, dat is een spagaat op zich. Ze willen natuurlijk wel macht, zoals elke partij, maar eens ze aan de macht zijn stellen ze vast dat ze aan het roer zitten van een schip, staat genoemd, dat alleen in een zeer afgeslankte, minimale vorm mag bestaan.

Daarom leveren ze doorgaans flamboyante politici af, maar weinig goede bestuurders. In de nog steeds lopende mondmaskersoap, een mengeling van slordigheid, nepotisme en een voorliefde om met louche zakenlui scheep te gaan, vinden we dan ook ministers van steevast dezelfde partij in de hoofdrol terug. Te weten Maggie De Block en Philippe De Backer. De tweede is ijlings opgeroepen om de blunders van de eerste wat toe te dekken, of om zijn vinger in het lek te houden, om in scheepstermen te blijven. Corona heeft getoond wat dit soort liberaal denkende en handelende managers waard is: niets.

Ope Vld zelf is hopeloos op drift, net daarom wilde uittredend voorzitter Gwendolyn Rutten ten alle tijde alles zetten op regeringsdeelname, kwestie van toch politiek te overleven en het interne wespennest wat te camoufleren. Helaas, sinds Noël Slangen als spin-doctor (ook de naam Open Vld is een vondst van hem) leerde dat alles rond perceptie draait, is de partij de weg compleet kwijt en heeft zowat heel het ideologische kapitaal overgedragen aan de N-VA, die het dankbaar in ontvangst nam. Open Vld-politici zijn, meer nog dan andere, vooral met zichzelf bezig, wat ook weer blijkt in de huidige voorzittersverkiezing

Het non-bestuur van Lydia Peeters ligt in het verlengde van deze impasse. Ze wil minister zijn, maar zonder beleidsverantwoordelijkheid, want dan heet het ‘regelneverij’. Dus tuffen maar zonder die filter, leve de blije vrijheid, onder het motto:

‘Wat we zelf doen, doe we beter’

VRT NWS

Begin vorig jaar stelde Ben Weyts vol trots de nieuwe meetapparatuur voor. Nu ligt ze stof te vergaren.

‘Ik denk dat we ons moeten aligneren aan Europa’. Met dat vreselijk gallicisme ‘aligneren’ geeft de minister aan dat Europa het maar moet oplossen. Het is een flauw excuus om niets te moeten doen, maar het is ook een signaal dat wij vooral in de Europese pas moeten lopen en de EU-bureaucratie moeten laten malen. Terwijl ik nu net graag zou zien dat Vlaanderen als modelstaat-in-de-dop vooraan loopt en toont dat het zelf zijn boontjes kan doppen, zonder Belgische of Europese schoonmoeder.

Het is met ander woorden een schoolvoorbeeld van benepen kleindenken en gebrek aan ambitie: we slaan hier een belabberd figuur en tonen dat we niet klaar zijn voor echt zelfbestuur. De al geleverde toestellen staan nu stof te vergaren, de rest van de bestelling is geannuleerd. De keuringscentra én de VAB (onze grootste automobilistenvereniging dus) zijn vragende partij, maar de betrokken minister wil de fraudeurs niet ontrieven. Wallonië en Brussel rollen het systeem wél uit, waardoor men de absurde situatie krijgt dat een aantal van die creatievelingen naar Vlaamse keuringsstations zullen trekken om toch hun groene kaart te krijgen. Vlaanderen, regio waar alles kan en politiek de criminaliteit faciliteert. Zo wordt Vlaanderen misschien wel stilaan het Kazachstan aan de Noordzee.

De meest aperte nadelen van de particratische stemmenronselarij komen hier weer naar boven, in een land met teveel verkiezingen en een periodieke stoelendans rond ministerposten. Wat de ene minister uitrolt, gooit de andere — van een concurrerende partij — in een volgende legislatuur weer in de onderste schuif. Gebrek aan visie, kortetermijnpolitiek en behoefte om een nichepubliek even snel te bedienen kenmerkt dit type van politici, dat zich beter zou beperken tot het besturen van een auto, en dan nog. Waarbij ik dan bedenk dat er in de diepe Limburg, puur toevallig, nogal wat van die opgepimpte pooierbakken rond rijden.

‘We gaan er toch in eerste instantie van uit dat mensen niet moedwillig een roetfilter zouden verwijderen of stukmaken?’ liet ze zich ontvallen. Onderzoek wijst op iets anders, Lydia, en je weet het verdomd goed: er wordt gefoefeld op grote schaal, en het is een industrietje op zich. Als je dan niet als minister ingrijpt, ben je gewoon nalatig. Of spreken we in zo’n kwestie van leven of dood misschien beter van schuldig verzuim? Wat we zelf doen, doen we beter? Helaas.

Als Wallonië of Brussel ons voorbijsteken inzake zorg voor gezondheid en levenskwaliteit, hebben we echt een probleem. Benieuwd of Ben Weyts, nu verkast naar onderwijs, collega Peeters op voldoende social distance toch eens niet wat vragen voor de voeten zou kunnen gooien. In tegenstelling tot dat verdomde virus hebben we dit namelijk perfect in de hand.