Mag het ietsje meer zijn?

De aanvraag van de moslimgemeenschap om het ritueel (onverdoofd) slachten als ‘Vlaams erfgoed’ te erkennen, waarna het aan de Europese regelgeving rond dierenwelzijn kan ontsnappen, is te gek om los te lopen. De ingebrekestelling beroept zich op de godsdienstvrijheid, maar dan zou een alhier gelande IS-strijder ook mensen mogen onthoofden wegens compatibel met zijn geloofsovertuiging.

Daarbij is heel dat traditiedenken nefast en onhoudbaar. Vroeger had je in Zandvliet het ganzenrijden, waarbij men te paard probeerde de kop van een ondersteboven gehangen (levende) gans te trekken. Leuke folklore, weg ermee. In Catalonië, maar ook in de rest van Spanje, halen mensen steeds meer hun neus op voor de stierengevechten, hoewel als werelderfgoed geklasseerd. Het publiek debat haalt de traditie in, en dat is gezond democratisch en een teken van voortschrijdend inzicht.

Maar dat belet niet dat ik de bevoegde minister Ben Weyts ervan verdenk om niet zozeer met dierenwelzijn begaan te zijn, dan wel met het pamperen van de (extreem)rechtse achterban die nu eenmaal in de N-VA een nieuw thuis heeft gevonden.

Groeiende halalmarkt

Enerzijds wordt bij de clash tussen Weyts en de moslims vergeten dat ook de joden onverdoofd slachten teneinde ‘kosjer’ vlees te bekomen. Daar kraait nooit een haan naar, zeker geen zwartgele, want de joodse gemeenschap in het Antwerpse levert de N-VA heel wat stemmen op. Politieke rekenkunde heet dat. Of twee maten, twee gewichten.

Anderzijds wordt in heel de discussie over het hoofd gezien dat het verbod (en de Europese richtlijn) op onverdoofd slachten niét geldt voor erkende slachthuizen. De dag dat, ik zeg maar wat, Saudi-Arabië besluit om in Vlaanderen een paar grote ‘only for muslims’ slachthuizen te sponsoren, die met de hygiënevoorschriften in orde zijn en aan een vergunning geraken, is het probleem van de baan.

Overigens wordt er nu al in de erkende slachthuizen vandaag steeds meer onverdoofd geslacht: 90% van de schapen, 21% van de kalveren, en 10% van de runderen. Of meer dan 250.000 dieren per jaar. Reden: de groeiende halalmarkt, die niet alleen tijdens het offerfeest maar het hele jaar door draait. En zelfs gewone Vlamingen, niet-moslims, zouden naar het schijnt best wel te vinden zijn voor een stuk onverdoofd geslacht vlees, omdat het smakelijker zou zijn. Daarbij moet men zich realiseren dat bijvoorbeeld een klop van de hamer (‘stunning’) het dier niet verdooft maar gewoon verlamt, terwijl het bij bewustzijn blijft.

Eigenlijk zou dierenwelzijnminister Ben Weyts deze industrie in het vizier moeten nemen, maar dan zit hij in de portemonnee van de vleesfabrieken, quod non. Rekenkunde bis. Onder meer op het VTM-nieuws van zondag 9 augustus beklemtoont Ben Weyts wel dat hij tegen de rituele slachting is op de geïmproviseerde slachtvoeren, en zelfs tegen elke vorm van onverdoofde slacht, maar het heet dat voor die algemene maatregel nu eenmaal geen politieke meerderheid of geen ‘maatschappelijk draagvlak’ is. Waar hebben we die redenering nog gehoord.

Konijn met trappist

Dat brengt ons bij de kern van de zaak, namelijk dat wij van het vlees op ons bord niet willen weten hoe het daar gekomen is. Bezoek een slachthuis en word aansluitend vegetariër. Verdoofd of onverdoofd, dierenwelzijn is het laatste probleem van de vleesindustrie. En het maakt voor een schaap niets uit of het onverdoofd gekeeld wordt in een badkuip of op een erkende slachtvloer. De pijn is dezelfde. Maar inderdaad gaat ook de Europese richtlijn van 2009 enkel over de rituele slacht in geïmproviseerde ruimtes, die meestal dus tijdens het Offerfeest worden ingericht. De reguliere vleesindustrie blijft buiten schot, ongetwijfeld dankzij degelijk lobbywerk binnen de EU-administratie.

Globaal moet dit debat dan ook buiten de religieuze sfeer geraken, en ons doen nadenken over de (over)consumptie van vlees en de manier hoe het geproduceerd wordt. We hebben geen band meer met het dier en willen ook niet weten wat voor een miserabel bestaan het heeft gehad en hoe het aan zijn eind gekomen is. Om dat aan te klagen heeft een zekere Sibran Sampers, kunststudent, eens twee konijnen en plein public met een nekslag gedood en op grootmoeders wijze, in trappist dus, klaargemaakt. Een oer-Vlaams gerecht. De verontwaardiging was groot, GAIA diende prompt klacht in.

Terwijl de bedoeling van Sampers nu net was om aan te tonen hoe selectief we met het begrip ‘dierenwelzijn’ omgaan. Vertroetelen van panda’s, maar legbatterijkippen op de grootte van een A4-vel traag laten creperen. Wenen om een geschoten leeuw in Zimbabwe, maar varkens zichzelf laten vertrappelen, op elkaar gestouwd in een vrachtwagen. Fulmineren tegen ritueel slachten, maar de vleesindustrie, inclusief haar winstgevende halalbusiness, ongemoeid laten.

Dus neen, geen toegeving aan de moslimchantage, maar wel graag het complete plaatje, hoe politiek-incorrect en economisch vervelend dat ook oogt. De clash tussen de Vlaamse dierenwelzijnminister en de moslimgemeenschap is mediatiek interessant, zeker in deze komkommertijd, én politiek-strategisch goed uitgekiend, maar het mag, om met de woorden van de slager te spreken, ‘ietsje meer zijn’.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.