Makakken? Met uitsterven bedreigd

Dus richtte ik me tot ervaringsdeskundigen: veertien stuks in de klas waar ik dinsdag mijn eerste lesuur mag doorbrengen. Veertien… ja, juist, potentiële doelwitten. Het antwoord op mijn vraag of ze dikwijls zo genoemd worden, was onthutsend. ‘Dagelijks’, beweert Nawal. Er werd meer geknikt bij de anderen dan ontkend. Het sloeg in als een bom: ik ben echt los van het echt leven.

Het hart op de tong

‘Wie noemt jullie zo?’, probeerde ik nog. ‘Andere Marokkanen’, klonk het gniffelend. Het woord blijkt populair voor onderlinge plagerij en/of als een soort geuzennaam. ‘En hoeveel, euh, witte mensen spreken jullie zo aan?’ Vrijwel niemand, daar waren ze het roerend over eens. Mohammed hoort het wel eens ‘op het einde van een conflict’, dus af en toe als machteloze schreeuw van wie het verder ook niet meer weet.

Ik heb geen sociologisch onderzoek verricht volgens de methodologische regels van de kunst. Maar mijn veertien ervaringsdeskundigen lopen elke dag rond in Deurne-Noord en de Seefhoek; ik hoor het als ze (terecht of niet) vinden dat een politieagent hen onheus behandelt; zij vertellen mij verhalen over autochtone buren die hen scheef bekijken en bevooroordelen. Ze dragen het hart op de tong, dus als ze ‘makak’ genoemd worden, dan zeggen ze me dat zeker.

Moraal van het verhaal:

1. wie het woord ‘makak’ gebruikt, is wellicht een nieuwe Vlaming die een andere nieuwe Vlaming wil jennen;

2. als iemand anders het woord gebruikt, betreft het een ‘loser’ aan het eind van zijn straatlatijn;

3. het woord moet niet geschrapt worden, want is spontaan aan het verdwijnen. Mooi toch.

Eigenlijk is er nog een vierde punt. Zonder de problemen – die er onmiskenbaar en te veel zijn – te willen verbloemen, maken we de toestand soms toch erger dan hij in feite is. Bijvoorbeeld door de indruk te wekken dat de ‘eeii gai makak’ -cultuur nog springlevend zou zijn.