Mè iel Aantwaarpe…

Vanuit Marokko, of all places, gaf Bart De Wever via het VRT-nieuws een ondubbelzinnige verklaring voor de agressie jegens zijn agenten in Borgerhout: ‘Geëxciteerde jongeren die men heeft opgejut vanuit het drugsmilieu, ten einde een no-go-zone te creëren’, aldus de Antwerpse burgemeester, N-VA-voorzitter én tussendoor ook nog federaal volksvertegenwoordiger. Je zou denken dat het bestuur van een wereldhavenstad als Antwerpen een volle dagtaak vereist, niet dus. Die drievoudige pet is niet onbelangrijk: de man die Antwerpen bestuurt is ook de strateeg van Vlaanderens grootste partij, en voert dus eigenlijk altijd ook een beetje nationale campagne. In dat opzicht moet de communicatie van De Wever ook altijd gelezen worden als partijcommunicatie, en dat leidt in sommige domeinen en bepaalde momenten tot overtrokken retoriek. Het Borgerhoutverhaal is er één van.

Borgerhout

Het is een oud verhaal, we kennen de iconische beelden van meester-opruier Abou Jahjah op de Turnhoutse Baan. Het blijft een plek waar allochtone subcultuur schuurt tegen onze moderne opvattingen van stedelijke leefbaarheid. Borgerhout is een probleem, een uitdaging voor bestuurders met visie en ambitie, zullen we maar stellen.

Overigens is de gemeente wel degelijk de thuisbasis van een bepaald soort grootcriminaliteit. In het onvolprezen (en eigenlijk door de media grotendeels doodgezwegen) boek van journalist Raf Sauviller Borgerokko maffia, wordt uitgebreid aangetoond hoe Marokkaanse families uit Borgerhout zich sinds 20 jaar hebben opgewerkt in de internationale drugshandel. Ze vertonen zich niet op straat of vallen geen agenten aan, ze hebben zich daarentegen deftig gesetteld en verschuilen zich achter propere handelszaken of een eenvoudige brievenbus.

Sauviller kreeg sinds de publicatie al wat doodsbedreigingen in zijn bus, en houdt zich gedeisd. Wel wil hij nog kwijt dat de door De Wever groots aangekondigde ‘War on drugs’ wel wat kleine dealers van de straat haalde, maar de grote families die de internationale trafiek controleren, blijven buiten schot.

Borgerhout als ‘no-gov-zone’

De uitlatingen van de Antwerpse burgemeester/partijvoorzitter kaderen allicht in deze frustratie, waardoor elk opstootje wordt uitvergroot tot een oorlogsfeit.

Recent was het dus weer prijs: een verkeerszondaar die staande wordt gehouden, waarna een groep kijklustigen commentaar begint te geven. Over die filmpjes die geweld tegen agenten moeten bewijzen, bestaat grote discussie. Er zou in geknipt zijn, het parket beweert beelden te hebben die een en ander bewijzen, maar we krijgen ze niet te zien.

Laten we aannemen dat er wat getrokken en geduwd werd, en dat zo’n knuffelbare flik op de fiets en in korte broek ook niet bepaald gezag uitstraalt: dit is gewoon geen outfit om door Borgerhout te patrouilleren. Maar voor De Wever is het duidelijk: het geweld tegen de agenten kadert in een doordachte strategie van de drugsmaffia. En dat is een beladen uitspraak, omdat hij daarmee de facto heel die zone beschouwt als een no-gov-zone, een gebied waar normaal bestuur niet meer mogelijk is en dat moet gezien worden als een rotte plek waar ook bepaalde uitzonderingsmaatregelen van toepassing moeten kunnen zijn. Niet bepaald leuk voor wie er woont.

Het gevoel ontstaat daarbij dat de Antwerpse burgemeester vooral een gebied waar wel wat autochtonen maar géén N-VA-stemmers wonen (alternatieven, communisten, oude hippies en bakfietsgroenen), wil brandmerken als een on-Antwerps en on-Vlaams hellegat, en dat is eigenlijk ongezien voor een burgervader in een beschaafd land, men verwacht zoiets eerder in de Filippijnen.

De betoging van buurtbewoners op 3 september was uiteraard een doorn in het oog van de burgemeester, die ‘een ander signaal’ had verwacht. Tja. Deze demonstratie was duidelijk niet opgezet door de Marokkaanse maffia maar door politieke tegenstanders van De Wever, waaronder de in Borgerhout wonende actrice Mitta Van der Maat, ex-partner van acteur Luc Wyns maar bij mijn weten geen drugsbarones.

De ‘war on drugs’ is een flop, en dus wordt elke mug in Borgerhout met een kanon beschoten. De Antwerpse burgemeester is niet de burgemeester van alle Antwerpenaren, en wil dat blijkbaar ook niet zijn. Dat brengt ons naadloos bij de nationale politiek waar Bart de Wever een cruciale schaduwrol vervult.

Het gelijk van Vuye en Wouters

Something is rotten in the state of Belgium, en dan komen zondebokken goed van pas. Maar de N-VA is dé dominante partner in de federale coalitie. Binnenlandse Zaken, Financiën, Defensie, Veiligheid, Asiel en Migratie, en Grote Steden zijn een bevoegdheid van De Wevers partij. Alleen justitie mankeert in het rijtje. Je zou denken dat de partij via deze sleutelposten toch grote hefbomen in handen heeft om de zaken naar haar hand te zetten en écht beleid te voeren zoals haar programma het voorzag. Niet dus, er wordt regelmatig oppositietaal gesproken, alsof de partij aan de zijlijn staat. Niet iedereen kan nog volgen, maar de peilingen zijn meer dan bevredigend, en dat is wat telt.

Deze strategische finesse krijgt nu haar apotheose met de verklaring dat de N-VA zich zal onthouden van enige communautaire campagne. Het doeleinde is duidelijk: nog een federale legislatuur in het fijne gezelschap van de Franstalige liberalen en christendemocraten, meer moet dat niet zijn. Zoals er geen globaal-Antwerps project is, bestaat er ook geen Vlaams project meer voor de N-VA, in de zin van een overkoepelend republikeins-pluralistisch ideaal. In de plaats daarvan komt een rechts-conservatieve marsrichting die duidelijk op het voortbestaan van de Belgische staat (liefst zonder socialisten) is gericht.

‘De hoofdopdracht van N-VA is om aan de Vlaamse kiezer te geven wat die wil. Dat is een ander beleid in economie, veiligheid en de bescherming van onze identiteit en “way of life”‘, stelde De Wever (VRT-Terzake, 11/9). Anders gezegd: een neoliberaal beleid voeren is op zich al een pad naar de Vlaamse onafhankelijkheid. Dat is duidelijk een sofisme, alsof een Vlaamse republiek per definitie een centrumrechts verhaal is. Hallo Catalonië? Iemand nog interesse in een brede Vlaamse frontvorming?

Door haar eigen kernprincipes te verzaken resten er voor de N-VA maar twee paden: dat van de Volksunie (een implosie) of dat van de aloude CVP. De partij heeft, logisch, voor de tweede weg gekozen: een tsjevenpartij die via hogere rekenkunde eindeloos schippert en alles met spuug en plak aan elkaar houdt, de kiezer decennia (!) lang aan het lijntje houdt en vooral eigen macht uitbouwt. Dat is niet wat men verwacht van een partij die de Vlaamse republiek als einddoel beoogt.

Het optreden van de dissidenten Vuye en Wouters bewijst dat politiek toch nog om principes kan draaien, en dat is een opluchting. Of ze zullen kunnen optornen tegen het uitgekookte stratego van de N-VA, zal de tijd uitwijzen. En het is aan de kiezer die de partij opstuwde boven de 30%, om aan te geven dat het nu welletjes is geweest. Of zoals ze in de Scheldestad zeggen: ‘Mè iel Aantwaarpe…’

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.