Media geven vertekend beeld van politiek in Polen

Als we de Europese Commissie mogen geloven, gaat er iets grondig mis in Polen. Er komt een onderzoek of de rechtsstaat niet in gevaar is. Verhofstadt schuwt vanzelfsprekend de grote woorden niet, evenmin als de EU-bonzen: dictatuur en nationaalsocialisme. Steen des aanstoots is de Poolse partij Recht en Rechtvaardigheid, beter bekend onder de Poolse afkorting PiS, een rechtse conservatieve partij, zeker in ethische kwesties. Het katholicisme is nooit ver weg. ‘Wij willen niet dat religie als een privézaak wordt gezien. Een gelovige moet in de publieke ruimte zijn geloof kunnen uiten’, horen we. Maar daarmee is niet alles gezegd want sociaaleconomisch gezien is PiS eerder links. Conservatief-rechts-populistisch zou misschien ook nog kunnen als etiket. Een dispuut over het benoemen van rechters in het grondwettelijk hof, en heel wat commotie over de nieuwe mediawet zijn de bekendste aanklachten tegen deze Poolse regering.

Dat maakt Doorbraak nieuwsgierig. Als het hele Europese politieke establishment op de kap van die partij zit, dan wekt dat onze achterdocht. Temeer daar je zelden iemand van die partij zelf aan het woord hoort. Dus trokken wij met wat vragen richting Europees Parlement. We troffen er Kosma Zlotowski, parlementslid voor PiS, en vroegen hem waar al die opschudding vandaan komt.

Zlotowski: Het grootste probleem is dat wij de verkiezingen gewonnen hebben, en we nu doen wat we de kiezer beloofd hadden. Deden we dat niet, en hadden we het beleid van het Burgerplatform doorgezet [de partij die voor de verkiezingen aan de macht was – nvdr], en dan was er voor Europa geen vuiltje aan de lucht geweest. Maar wij hebben, zoals we in de verkiezingscampagne beloofd hadden, wetten veranderd en mensen vervangen. Dat is voor de EU een probleem natuurlijk.

Dat klinkt allemaal nogal drastisch. Waar was dat voor nodig?

Dat was nodig omdat zo goed als alle tv- en radiozenders, zowel publiek als privaat, dezelfde politieke overtuiging hebben. Ze steunen allemaal de politiek van het Burgerplatform. Wij willen dat het publiek goed geïnformeerd is, en willen dat graag via de openbare omroep. De privézenders doen uiteraard wat ze willen. Nu is daar zoveel opschudding over, maar na de verkiezingen in 2007, toen het Burgerplatform aan de macht kwam, deden zij net hetzelfde. Verschillende bekende journalisten van de openbare omroep werden toen ontslagen omdat Burgerplatform wilde dat de openbare omroep hún visie weergaf. Dat willen wij nu herstellen.

Is er dan een probleem met de mediadiversiteit in Polen?

Er is diversiteit in de nieuwe media maar niet in de gevestigde media. Die nieuwe media zijn van veel minder belang in het publieke debat. De openbare omroep kun je overal zien en horen, de nieuwe media zijn vaak enkel te bekijken of te beluisteren in de steden.

Als het over de nieuwe regering in Polen gaat worden de grote woorden niet geschuwd. EU-commissaris Timmermans kondigde aan dat de Commissie wil controleren of de rechtsstaat niet in gevaar is. Dan moet er toch iets aan de hand zijn?

Er is in Polen geen probleem voor de rechtsstaat. Het probleem is dat de informatie die in het Westen, zeker in Duitsland verspreid wordt, allemaal afkomstig is van Poolse media die Burgerplatformgezind zijn. Correspondenten in Polen laten zich vooral informeren door collega’s die ook Burgerplatformgezind zijn. Het is een vorm van luiheid, denk ik. Ze halen hun info bij collega’s die ze kennen en die vaak hun eigen politieke visie delen. Zo krijg je een eenzijdig beeld, gevormd door tegenstanders. Ik heb op de Duitse tv al veel interviews gezien waarin men politici van Burgerplatform interviewt, maar nooit zie ik een interview met iemand van onze partij. Komt nog bij dat wij een hogere belasting voor de grote winkelketens willen, de multinationals, en die zijn allemaal eigendom van Westerse bedrijven. Ook vanuit die hoek komt er druk op onze regering.

Wij zijn ook geen mainstream Europese partij. Wij houden niet van politieke correctheid en wie niet politiek correct is, is niet geliefd bij de mainstream politici in Europa. Daarnaast zijn we ook niet voor Europees federalisme, en ja, ook over de migratiecrisis hebben wij een andere mening. Bovendien zijn wij nog eens heel sceptisch over de multiculturaliteit. Onze partij wil graag onze Poolse cultuur beschermen en behouden. Vandaar misschien dat ze ons nationalisten noemen, wat we niet zijn: wij zijn patriotten. En daar maken ze dan ineens nationaalsocialisme van. Economisch zijn wij eerder links, maar de Europese mainstream politici noemen iedereen die een andere mening heeft communist, stalinist of nationaalsocialist. Tja. (haalt de schouders op)

Maar de Europese-Commissie kan wel sancties nemen tegen Polen.

Ik denk niet dat het echt tot sancties zal komen. Ik verwacht dat de commissie heel redelijk zal zijn. Nu is de EU eigenlijk heel populair in Polen. Ik denk niet dat ze het risico durven lopen dat het volk in Polen zich tegen de EU zou keren. Stel je voor dat de populariteit van de EU zou zakken, en er discussie zou komen over een exit van Polen uit de EU. Neen, zover laat de commissie het nooit komen.

Er komt ook een debat over Polen in het Europees parlement.

Ach ja. Er zit ook iets positief aan, we kunnen de desinformatie wat counteren en een heleboel foute opvattingen en percepties rechtzetten. Onze premier zal zelf naar het EP komen om uitleg te geven. Ik heb daar vertrouwen in.

Is PiS een Eurosceptische partij?

We zijn Eurosceptisch als u daarmee bedoelt dat we tegen nog meer EU-integratie zijn. We zijn niet tegen Europa. We willen in de EU blijven. Wij zijn heel blij met ons lidmaatschap van de EU en willen er niet uitstappen. Maar we zijn zoals gezegd wel tegen meer integratie van de EU. Europa zien wij als een unie van nationale staten. Voor ons ligt de klemtoon op de soevereiniteit van de staten en minder op de EU, en we willen dus zeker geen Europese federale staat. We kennen dat: als er problemen zijn in Europa, om het even welke, hoor je altijd dat de oplossing is: meer Europa. Maar je ziet in de realiteit heel goed dat meer Europa gewoon meer problemen oplevert. Het publiek in West-Europa begint dat in te zien. Kijk bijvoorbeeld naar de populariteit van Alternative für Deutschland [AfD], ook in Duitsland zijn er meer en meer mensen die het verhaaltje dat meer Europa alles oplost, niet meer geloven.

Europa moet het anders aanpakken dan?

Europa moet veranderen en de West-Europeanen moeten beseffen dat het multiculturalisme en het zich afkeren van het christendom niet bevorderlijk is. Het verschil tussen Oost- en West-Europa is onder andere dat er in West-Europa veel moslimimmigranten zijn, en in Oost-Europa niet. En er zijn problemen met die bevolkingsgroep, maar toch lees je dat niet in de kranten. Dit soort toestanden willen we niet in ons land. En dus zijn we het ook niet eens met het Europese spreidingsplan voor migranten in de EU. Dat spreidingsplan is goedgekeurd door de vorige Poolse regering, maar wij willen daar niet in meegaan. Ondertussen zijn de problemen bekend in de landen met grote groepen buitenlanders. Noem ze maar op: Zweden, Duitsland, Frankrijk. Die groepen migranten worden zo groot dat ze geen nood meer hebben aan integratie. Een uitzondering is misschien Groot-Brittannië, maar elders zie je geen, of een slechte integratie. Zo ontstaan verschillende samenlevingen naast elkaar op dezelfde plaats en dat willen wij in Polen vermijden.
Vergeet ook niet dat Polen het land is met het tweede grootste aantal vluchtelingen op zijn grondgebied in Europa. Duitsland heeft er een miljoen, Polen heeft er 700.000, vooral vluchtelingen uit Oekraïne. Het verschil is dat de vluchtelingen in Duitsland een andere cultuur hebben, en de Oekraïners, orthodoxe christenen, een vergelijkbare cultuur. De Oekraïners leren ook Pools, werken in Polen. Het zijn Orthodoxe christenen.

Wat Polen nu meemaakt is een herhaling van wat er met Hongarije is gebeurd.

De vergelijking met Hongarije is inderdaad snel gemaakt. Onze politiek is nogal gelijklopend met die van Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Victor Orban. Eigenlijk is het heel simpel: wij willen niet dat Europa gebouwd wordt zoals we Polen gebouwd hebben, maar wij willen ook niet dat Europa Polen bouwt zoals zij dat willen. Wij willen zelf beslissen in Polen. Polen is een rechtsstaat, inclusief bescherming van minderheden. Dus er is geen probleem. We zullen dat aantonen.

Afbeelding © Reporters (afbeelding gemaakt voor de Duitse pers in de reeks ‘democratie in gevaar in Polen’  de brokkelende vlag van de EU met daarboven het wapen en de kleuren van Polen.)