Met al de dezen, maar niet met de Chinezen

Is het u ook al opgevallen? Trump heeft in de laatste weken zowat de halve wereldorde overhoop gehaald. Tot verbazing en verbijstering van de halve wereldpers, die ervan uitging dat er tussen droom en daad wetten in de weg stonden en praktische bezwaren.

Maar op het Chinese front hebben we – tot op heden – merkwaardig weinig gehoord. De Chinezen waren tijdens de verkiezingscampagne de baarlijke duivel. Ze hadden hun wisselkoers gedevalueerd om de Amerikanen hun goedkope brol aan te smeren; ze hadden ‘global warming’ uitgevonden om de Amerikaanse industrie het leven zuur te maken en ze subsidiëren hun staatsindustrie om  de rest van de wereld te kunnen overspoelen met goedkoop staal.

Tot nog toe zit het de Chinezen mee. Trump heeft meteen het TPP afgeschoten. Daarmee was Obama van plan om Amerikaanse – geen Chinese – spelregels op te leggen voor internationale handel in Azië. Dat TPP was overigens zonder China. China kreeg dan later keuze tussen meedoen op Amerikaanse termen of aan de kant blijven staan. Nu kunnen ze in het vacuum duiken en hun eigen regels opleggen aan hun buren. De Baijiu heeft die avond rijkelijk gevloeid in Beijing. Dankuwel Trump. 

Daarna heeft president Xi de voorzet van Trump vanuit Davos fijntjes binnengekopt. China – uitgerekend China – werd daar aan de wereld voorgesteld als de laatste verdediger van de vrije wereldhandel. ‘Faut le faire’, zouden de Fransen zeggen. Dankuwel Trump.

Terloops liet Xi langs zijn neus weg optekenen dat er ‘geen winnaars’ zouden zijn bij een handelsoorlog. Een goed verstaander heeft maar een half Chinees woord nodig: het geschut staat klaar in Beijing. We shoot back, mr Trump.

WTO

Trump heeft dus heel veel redenen om voorlopig niets te doen met China. Hij heeft eigenlijk nu al de handen vol met de vijanden die hij al gemaakt heeft. 

Maar stel dat hij tóch ook deze belofte snel in praktijk wil omzetten en Amerika wil bevrijden van goedkoop spul uit China? 

De VS heeft geen rechtstreeks handelsakkoord met China. De handel verloopt volgens de standaard regels van de WHO (Wereld Handels Organisatie of WTO). Die regels voorzien een formeel klachtenmechanisme als het ene land het andere van dumping beschuldigt. Er is ook een oog-om-oog regeling waarbij andere producten belast kunnen worden als represaille. Ook Obama heeft overigens een reeks dergelijke klachten tegen China aangespannen. 

Trump zou perfect die procedures in een hogere versnelling kunnen zetten en voor vanalles en nog wat klachten opstarten en tegenmaatregelen nemen.  Als bij toverslag zouden de Chinezen dan ontdekken dat de VS hun landbouw (onterecht) subsidiëren en problemen ontdekken met de voedselveiligheid bij tal van Amerikaanse producten. Die kunnen dan uiteraard tijdelijk niet ingevoerd worden, zolang het onderzoek loopt. 

Het zou allemaal veel media trekken en heel veel gelobby van verongelijkte exporteurs, maar fundamenteel blijft zoiets toch maar wat gerommel in de marge.

De atoombom

Als het Trump écht menens is met de 30% invoerheffingen die hij op het oog heeft voor Chinese producten, dan kan hij niet braafjes binnen de lijntjes blijven kleuren. Hij moet dan gewoon (‘F*** de WTO. I don’t like them anyway’) eenzijdig invoerheffingen heffen en de WHO buiten spel zetten. 

Dan zit het spel op de wagen natuurlijk. Want als de grote promotor (en architect) van de wereldwijde vrije handel de regel aan zijn laars mag lappen, wat houdt dan de rest van de wereld tegen om hetzelfde te doen? Men moet ook niet echt creatief zijn om  te weten hoe de Chinezen op zoiets kunnen reageren. 

Na zo een ‘oorlog’ zal er van de WHO waarschijnlijk niet veel overblijven. Maar misschien is dat ook wel een beetje de bedoeling van Trump. Op het puin, kan hij dan allicht nieuwe – bilaterale – akkoorden sluiten, die beter de Amerikaanse belangen dienen. Amerika First. 

Dat zou overigens ook voor China niet slecht uitkomen. Ook China kan wat gewicht in de schaal werpen als er op het puin van de WHO nieuwe structuren moeten gemaakt worden.  

Geen haast

We gokken erop dat Trump niet té haastig zal zijn om die oorlog aan te vatten, en dat het allicht bij wat kleine symbolische Chinese schermutselingen zal blijven. De Amerikaanse consumenten zullen dus nog een tijdje kunnen doorgaan met het kopen van chinese kerstlichtjes en Apple i-phones.