‘Misschien zijn wij de enige Vlaamse partij’

Doorbraak: de politieke ‘familiale banden worden weer nauwer aangehaald in de Belgische politiek. Na Ecolo-Groen nu ook MR-Open VLD en PS-sp.a. Zal CD&V dat met CDh ook doen?

Wouter Beke: ‘Wij zijn in eerste instantie een Vlaamse partij. Maar cdH is onze zusterpartij zoals we binnen de EVP ook andere zusterpartijen hebben. Er zijn heel wat overeenkomsten met de cdH, maar wij zijn geen voorstander van een federale kieskring bijvoorbeeld.’

Hoe belangrijk is de politieke familie in België?

‘Dat is relatief. Sociaaleconomisch, ethisch en maatschappelijk zitten wij dicht bij het cdH. Communautair staan we daar verder van af. Dat is een beetje functioneel. Je moet vooral vertrekken vanuit je eigen kracht en samenwerken waar dat kan.’

CD&V is geen marktleider meer in Vlaanderen maar ligt nog altijd in het midden van het bed.

‘Wij zijn nog altijd de grootste fractie in het Vlaams Parlement. We zullen zien op 25 mei. Op dit moment hebben we nul stemmen, net zoals alle andere partijen. Wij gaan uit van de kracht van onze overtuiging en ons programma. Wij zijn de eerste die met een volledig uitgewerkt en becijferd programma gekomen is. Wij hebben ook een bilan, maatschappelijk, communautair en economisch hebben we belangrijke stappen gezet. Voor ik in de politiek terecht kwam zat ik in ‘Vlaanderen morgen’ de denkgemeenschap van Hugo Schiltz. Die was ontstaan na de perikelen van Egmont. De bedoeling was om na te denken hoe we Vlaanderen institutioneel en inhoudelijk willen inrichten. Hoe kunnen we ons onderwijs op een hoog niveau houden hoe ons arbeidsmarkt beleid optimaliseren, hoe een woonbeleid met toegang voor iedereen in stand houden? Vandaag staat dat allemaal in ons programma en daar vind ik bij andere partijen weinig van terug. Dat is toch opmerkelijk. Het zijn Vlaamse, federale en Europese verkiezingen. Sommigen willen enkel een debat over de federale. Dat vind ik jammer voor de evolutie die we met Vlaanderen hebben doorgemaakt. Nu doen ze alsof dat niet bestaat.’

CD&V lijkt vooral in te zetten op Vlaamse thema’s terwijl andere partijen de focus op het federale leggen.

‘Ik denk dat dat een juist oordeel is. Wij zijn misschien de enige echte Vlaamse partij.’

Franstalige partijen geven aan dat ze na de verkiezingen liefst een coalitie willen zonder de N-VA. Verstandig om zoiets voor de verkiezingen te zeggen?

‘Neen, dat is niet verstandig, maar dat heeft ook geen enkele betekenis. Reynders zei een paar weken geleden dat Bart De Wever premier mocht worden van hem, een paar weken later is het anders. De PS sluit samenwerking niet de facto uit. Dat is verstandiger. Uiteindelijk is het de kiezer die de kaarten schudt en dan pas speelt de wil van de partijen.’

Spiegelregering

En wat met de spiegelregeringendoctrine? Op elk niveau dezelfde coalitie, is dat een goed idee?

‘Voor ons is dat geen a priori. Dat was het de voorbije bestuursperiode ook niet. in 2010 is Bart De Wevers informateurschap geëindigd met de vraag voor een spiegelregering. Voor ons leek dat een goede formule om de gesprekken te beginnen. Later zijn daar de liberalen bijgekomen en zijn de nationalisten opgestapt. Dat is het resultaat van een proces geweest. Voor ons is het een goede vertreksituatie. Maar geen a priori.’

‘Bekijk het eens omgekeerd. Op het moment dat ik ben blijven onderhandelen in de zomer van 2011, hebben vele commentatoren geschreven dat het gedoemd was om te mislukken. Ofwel lukte de formatie maar dan zou de Vlaamse regering kapseizen ofwel mislukt de formatie en zou de Vlaamse regering blijven. Dat was de redenering. Niets van dat alles is waar geweest. Er waren asymmetrische regeringen federaal en Vlaams, en er zijn resultaten geboekt. Daarbij is het voor het eerst sinds minister-president Luc Van den Brande dat we een Vlaamse regering hadden die de rit volledig heeft uitgereden. Zonder wisselende minister presidenten of coalitiepartners.’

Algemeen wordt aangenomen dat er sneller een Vlaamse regering kan gevormd worden dan een federale regering. Als dat zo is, stapt u in een Vlaamse regering zonder dat er zicht is op de mogelijke samenstelling van de federale regering?

‘Ik ga daar geen uitspraken over doen, dat is allemaal giswerk. Met hoe minder partijen je een regering kan vormen hoe beter. En ik denk dat het belangrijk is dat er zo snel mogelijk een regering gevormd wordt, Vlaams en federaal. De economische groei staat op 0,4% in het eerste kwartaal en de vooruitzichten zijn een doorgroei, maar de gouverneur van de nationale bank heeft gezegd dat we voorzichtig moeten zijn. Een politieke crisis is een avontuur dat we ons niet kunnen veroorloven. Hoe minder partijen er nodig zijn hoe sneller het kan gaan, des te beter voor het land. Als men opnieuw een communautaire onderhandeling wil, heb je meer partijen nodig. Voor een staatshervorming heb je 101 zetels nodig. Dan zal het veel langer duren.’

De kans op een nieuwe staatshervorming is klein, gelet op de korte lijst van voor herziening verklaarde grondwetsartikelen?

‘Dat heeft zeer weinig met die lijst voor de herziening van de grondwet te maken. Als je het RIZIV wil splitsen of, de pensioenen, dan heb je daar de grondwet niet voor nodig. Je hebt daar een tweederde meerderheid voor nodig. Het schoentje knelt bij die tweederde meerderheid.’

‘Daarnaast zie ik ook andere groepen zeggen in de N-VA dat het communautaire achterwege moet gelaten worden, dat er volop moet gekozen worden voor een sociaaleconomische ommezwaai, een regering zonder de PS. Ik weet niet welke N-VA na de verkiezingen het voor het zeggen zal hebben. De N-VA die een communautaire doorbraak wil of de sociaaleconomische? Ik vind het vreemd dat een nationalistische partij zo geheimzinnig doet over haar communautaire ambities.’

Onderwijs

De Vlaamse regering heeft een onderwijsakkoord afgesloten, maar blijkbaar hebben de drie coalitiepartners er een andere uitleg voor. Waar moet het heen met ons onderwijs?

‘Er is een partij die een verkeerde voorstelling geeft van dat akkoord. Die geeft de indruk dat de bedoeling van dat akkoord zou zijn dat we de sterke richtingen die we vandaag hebben, onderuit willen halen. Dat is niet het geval. Er is geen enkele CD&V’er die een onderwijshervorming zou steunen die tot doel heeft te nivelleren naar beneden. We moeten verbeteren en versterken. Er zijn problemen en die moeten we aanpakken. En die kinderen die niet kunnen kiezen op hun twaalf jaar moeten we helpen om die keuze later te maken.’

Wat zijn de belangrijkste mankementen in het Vlaamse onderwijs?

‘Ons onderwijs scoort goed, maar we zitten in een dalende trend. En er is een groep van kinderen die na hun onderwijs onvoldoende aansluiting vindt op de arbeidsmarkt. We zullen elk talent nodig hebben, dus we moeten werken aan een systeem waarin elk kind uit het onderwijs komt met een goed aangepast diploma. Geen diploma dat het gevolg is van een afdaling door de waterval.’

Een opwaardering van het technisch- en beroepsonderwijs?

‘Vandaag wordt dat maatschappelijk beschouwd als het onderste deel van de waterval. Het zijn in de perceptie negatieve richtingen en daar moeten we positieve richtingen van maken. Onze ondernemingen schreeuwen om goed technisch geschoold personeel. We moeten jongeren laten afstuderen met het gevoel dat ze winners zijn, want zij zijn het die we nodig hebben op onze arbeidsmarkt. Die mensen hebben we nodig om welvaart te creëren.’

Bondgenoot

De sp.a voert campagne tegen de nieuwe F35. Is dat voor CD&V belangrijk?

‘Die F35 is als dusdanig niet belangrijk, maar voor ons is het belangrijk dat wij een trouwe bondgenoot zijn binnen de internationale alliantie. 70 jaar vrede op ons continent is er niet dankzij de Socialistische Internationale, maar dankzij bondgenootschappen zoals de NAVO. Onder Flahaut waren we bijna een paria geworden, dankzij De Crem zijn we opnieuw een trouwe bondgenoot. En dat terwijl geen enkel departement de Moesennorm in de meest strikte betekenis heeft gerespecteerd zoals Defensie. De Crem is gestart met 2,7 miljard euro en is met hetzelfde budget geëindigd. Ondanks de groei van het bnp, de inflatie, de stijging van de lonen … moesten alle ministers dat gedaan hebben, ons tekort zou veel minder zijn.’

‘Maar de kern is dat we een trouwe bondgenoot zijn, we moeten onze verplichtingen kunnen naleven de afspraken respecteren. Als je weet dat we minder dan 1% van ons bbp aan defensie spenderen, terwijl het NAVO-objectief 2% is. Dan zie je dat wat wij doen zeker niet te veel is.’

Volgens Herman van Rompuy is de verenigde Staten van Europa, een waanidee. Hoever moet de Europese integratie dan gaan?

‘Europese integratie zal nooit copy-paste zijn. Wie van de EU een kopie van de VS wil maken, dwaalt. Wij hebben een heel andere geschiedenis. Er zijn kernlanden en er zijn nieuw aangesloten landen bijvoorbeeld. Je kan niet zomaar kopiëren. Maar er komen verdere stappen in de Europese integratie. Bijvoorbeeld voor de begroting zal Europa controleren of de afspraken die gemaakt werden gerespecteerd worden.’

EU-sceptische partijen groeien. Begrijpt u dat?

‘Ja, en de paradox is dat die partijen en die politici die zeggen dat ze pro-Europees zijn, daar verantwoordelijk voor zijn. In 2012-2013 hebben verschillende politici zoals Verhofstadt en Van Overtveldt de val van de Eurozone voorspeld. Europa zou uiteenvallen in twee grote componenten, het Noorden en het Zuiden. Niets van dat alles is waarheid geworden. De groei van de eurosceptici komt door de angst die ze de mensen aangepraat hebben. Zeker omdat het ging over iets dat ons allemaal aanbelangt, de euro.’

De euro zal niet vallen?

‘Hij is niet gevallen. En dat is dank zij de filosofie die de christendemocraten altijd gehanteerd hebben, in Europa, in België en in Vlaanderen: stap voor stap, stappen vooruitzetten. Anderen willen enkel een grote stap voorwaarts, “de grote sprong voorwaarts”, als de stap niet groot genoeg is, zetten ze die niet. Wij zien het anders en dat heeft ons al ver gebracht.’

De kritiek van de eurosceptici is dat de soevereiniteit sluipend wordt opgegeven. Dat de nationale parlementen niet meer het laatste woord hebben.

‘Dat is fout. Als België een begroting of een stabiliteitspact neerlegt, dan is dat een Belgisch voorstel. Dat is een engagement. Als een parlement vindt dat dat een fout engagement is, dan moet het parlement die eerste minister naar huis sturen. Natuurlijk worden er afspraken gemaakt binnen Europa en natuurlijk moet de commissie controleren of dat uitgevoerd wordt. De legitimiteit ligt hierin, dat het de regeringsleiders zijn die een engagement aangaan. Op het ogenblik dat het parlement niet akkoord gaat sturen ze de eerste minister naar huis.’

Dus de eurosceptici hebben ongelijk?

‘Vanuit dat oogpunt vind ik dat ze ongelijk hebben. Daarenboven mag je ook niet vergeten dat het Europees parlement aan macht en gezag heeft gewonnen. En ja, er moeten in de volgende periode nog stappen vooruit gezet worden om het democratische gehalte van Europa te vergroten, maar wie doet alsof dat een kleine groep van ambtenaren heel Europa in zijn macht heeft, die vertelt onwaarheden. De beslissingen worden genomen op het niveau van ministers en die worden gecontroleerd door hun parlementen.’

Migratie

Dit jaar herdachten we 50 jaar migratie. Toch blijkt in onderzoeken dat die migratie voor veel Vlamingen nog altijd een moeilijk punt is. Heeft het migratiebeleid gefaald?

‘De multiculturele samenleving is geen project, maar een vaststelling. Er is in die eerste decennia geen aandacht geschonken aan een beleid rond migranten. Het actief inburgeringsbeleid is nog vrij nieuw. De eerste mensen die naar hier kwamen werden niet begeleid. De taal leren was niet nodig, Ze kwamen om in de mijn te werken, niet om te babbelen. Dat was de mentaliteit. Maar dat er naast het werk ook nog andere dingen gebeurden, daar dacht men niet aan. Dat er kinderen zouden komen, die wel die taal moesten kennen om hier kans op slagen te hebben, daar heeft men niet aan gedacht. Daarbovenop is het hele migratiebeleid van de regeringen Verhofstadt een groot fiasco geweest. In plaats van criteria aan nationaliteitsverwerving te verbinden, werd het een administratieve formaliteit. De ironie van de geschiedenis is dat Maggie De Block kapitaliseert op het rechtzetten van de fouten van haar eigen partij.’

‘Voor ons is het belangrijk dat er rechten en plichten zijn. Voor 9/11 gaf men vaak de indruk dat we allemaal multiculturalisten waren, kosmopolieten. Peter Sloterdijk zei ooit: “kosmopolitisme is het provincialisme van de verwenden”. Wij zijn niet allemaal kosmopolieten. Integendeel, we worden ergens geboren, leren een moedertaal en hebben we een vaderland. Je kan pas je vleugels uitslaan als je stevig staat op je eigen grond.’

Zal de volgende regering de pensioenleeftijd verhogen?

‘Neen, die leeftijd hoeft niet verhoogd te worden. Die 65 kan rustig 65 blijven. Maar die feitelijke leeftijd waarop we stoppen met werken, moet dichter bij de 65 komen. Vandaag is de gemiddelde leeftijd niet eens 60 jaar. Als we dat naar 65 jaar kunnen brengen kunnen we heel veel goedmaken. Het aantal uitzonderingen moeten afgebouwd worden. Maar er moet vooral aandacht komen voor een arbeidsmarktbeleid dat er voor zorgt dat mensen kunnen blijven werken tot hun 65. Dat is niet alleen een zaak van de wetgever, ook een van de sociale partners. Neem nu iemand die 30 jaar bij de brandweer heeft gewerkt. Die moet je op zijn 63e misschien de ladder niet meer opsturen, maar die kan wel perfect preventieverslagen maken en zijn ervaring doorgeven in opleiding. Dat soort eindeloopbaanregelingen wordt het grote thema van het sociaaloverleg de komende vijf jaar. Er zal geen ruimte zijn voor loonsverhoging. Er zal moeten gewerkt worden aan loonmatiging, aan die loonkosthandicap moet verder gewerkt worden en het werkbaar werk moet mogelijk blijven.’

Waarom op CD&V stemmen?

‘Om drie redenen: ten eerste kunnen wij een bilan voorleggen. We hebben communautair maatschappelijk en sociaaleconomisch grote stappen vooruit gezet. Neen we zijn er nog niet. maar het zijn wel telkens slimme verstandige hervormingen die het vertrouwen van consumenten, markten en instellingen niet in het gedrang brengen. Het is kiezen voor evolutie en niet voor revolutie. Wij hebben de tanker doen keren. Ten tweede hebben wij een plan. Een uitgewerkt en becijferd plan, een heel realistisch plan. Ten derde hebben wij ook mensen die dat plan kunnen uitvoeren. Politiek is ook een metier, bij ons vind je mensen die de stiel onder de knie hebben. Wij hebben daar in elke provincie de beste mensen voor.

Foto: © Reporters