JavaScript is required for this website to work.
post

Monarchie gewikt en gewogen

Jan Anthonis14/6/2013Leestijd 3 minuten

‘Welke politieke rol en verantwoordelijkheid willen we in een democratie geven aan mensen die hun politieke voorrechten via genen en niet via stemmen verwerven?’ Carl Devos vraagt het zich af in het voorwoord van Zijn wij de koning te rijk?

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Het zijn co-auteurs van diverse origine die in dit boek op hun manier, vanuit hun achtergrond en im- of expliciet trachten op 160 bladzijden hierop een antwoord te geven. Afhankelijk van het hoofdstuk en van diegene die in dat bewuste boekdeel de pen voert, probeert het boek een antwoord te geven of draagt het althans argumenten aan voor een terechte discussie. ‘Want ooit moet het moment komen dat we deze oerinstelling eens grondig afstoffen’, stelt UG-professor Carl Devos met de nakende troonsopvolging in het achterhoofd. Al voegt hij er meteen aan toe dat de grond van de zaak moet losstaan van het individu.

Het is inderdaad een bonte verzameling auteurs die een licht laten schijnen over de koningskwestie anno 2013 gaande van academici als Herman Matthijs, Bart Maddens en Mark Van den Wijngaert over een royaltyverslaggeefster als Brigitte Balfoort tot Geert Hoste die samen met Veerle Segers een hoofdstuk voor zijn rekening nam.

Emeritus hoogleraar hedendaagse geschiedenis Mark Van den Wijngaert gaat het meest chronologisch tewerk als hij in hoofdstuk 1 een overzicht geeft van de politieke rol die de verschillende Belgische koningen speelden. Het is geen geheim dat het haast een traditie is van het Belgische koningshuis om omfloerste of verdoken politieke standpunten in te nemen. Vroeger aan de zijde van de conservatieven, later tegen de federalisering van het land. ‘Een koning moet ook de koning zijn van de Belgen die een ander België willen. Recente conflicten rond de koninklijke kersttoespraak van 2012 geven aan dat ook de manier waarop die tot stand moet komen aan verandering toe is’, reflecteert Carl Devos over het hoofdstuk van zijn collega Van den Wijngaert.

Bijzonder actueel, in het licht van de recente financiële ontwikkelingen rond het koningshuis en haar leden, is het hoofdstuk waarin professor Herman Matthijs de kostprijs van de Belgische monarchie onder de loep neemt. Hoogleraar openbare financiën Matthijs maakt daarin niet alleen de vergelijking met vroegere tijden maar doet ook aan benchmarking met andere Europese koningshuizen waarbij hij tot de bevinding komt dat men in Scandinavië doorgaans doorgedreven controleert hoe leden van het koningshuis omgaan met de hen toegekende financiële middelen terwijl men in België kan spreken van een veeleer vrij systeem.

Ook een actueel en daardoor relevant hoofdstuk uit Zijn wij de koning te rijk? is dat van de hand van Leuvens politoloog Bart Maddens. De KUL-professor stelt een presidentialisering van de monarchie vast, waarbij de koning zich gedraagt als een verkozen staatshoofd dat steunt op een politieke meerderheid en ook de standpunten van die meerderheid verdedigt. Maddens komt tot die conclusie nadat hij een vergelijking had gemaakt van de Belgische koninklijke toespraken met die uit Spanje en het Verenigd Koninkrijk. ‘Er bestaat een ergerlijke flou artistique rond de politieke interventies van de koning en de verantwoordelijkheid daarvoor’, schrijft Maddens. ‘We weten vaak niet wie waarvoor politiek verantwoordelijk is en dat komt zowel de koning als de politici goed uit.’

VTM-royaltyverslaggeefster Brigitte Balfoort vraagt zich dan weer af of de Belgische monarchie lessen kan trekken uit de heropleving van de Britse monarchie. Het blijft echter bij een vraag zonder veel antwoord. Haar bijdrage is dan ook veeleer journalistiek dan wel wetenschappelijk van aanpak. Ze adviseert het koningshuis te twitteren en een Facebookaccount aan te maken naar het voorbeeld van de royals uit het Verenigd Koninkrijk. Tegelijk stelt Balfoort echter luidop de vraag of het wel zou werken in België.

Veerle Slegers sluit het boek af met een hoofdstuk dat overwegend bestaat uit een interview met Geert Hoste die uiteraard niet als eerste grappen maakte over het koningshuis maar er met zijn eindejaarsconferences wel als het ware als eerste een patent op nam. In het begin kwam er zelfs reactie op uit Laken, zo blijkt. Zo kreeg de toenmalige directeur van de VRT Bert Degraeve jaarlijks een brief van het Hof met de vraag of dat wel moest wat Geert Hoste deed. De brieven uit Laken hielden na een tijdje op nadat Degraeve had geantwoord dat het niet moest maar dat het wel kon. Het is slechts een van de weinig nieuwe weetjes uit het interview met Hoste want ook de grappen over het koningshuis zijn in dit boek niet nieuw maar gerecycleerd uit zijn zaalshows.

Diverse auteurs, Zijn wij de koning te rijk?, Davidsfonds, 160 blz. € 17,5, isbn 978 90 5826 960 7

DRIE Handjes

Doorbraak publiceert graag en regelmatig artikels die door externe auteurs worden aangebracht. Deze auteurs schrijven uiteraard in eigen naam en onder eigen verantwoordelijkheid.

Commentaren en reacties