Na de deelauto, nu tijd voor de deelbaby

Het programma ‘Ik wil een kind’, eerder deze week aangekondigd door VTM en DPG Media is voor 2 N-VA leden van de commissie Cultuur, Jeugd, Sport en Media niet één, maar een paar bruggen te ver. 

Een nieuwe dag, een nieuw televisieconcept. Na een partner, een huis en een nieuwe kleerkast, kan je binnenkort op zoek naar een kind via de televisie. ‘Vruchtgebruik’ krijgt op slag een nieuwe, wrange betekenis. Een concept dat veel vragen oproept, en terecht.

Commercieel TV-format

Verontwaardigde reacties bij politici over partijgrenzen heen, en daarmee mogen we ons gelukkig prijzen. Het gaat hier immers niet louter om volwassenen waarvan we veronderstellen dat ze eigen keuzes kunnen maken. Er wordt nu voluit een ongeboren kind betrokken in een commercieel tv-format.

Het programma stelt singles of koppels te willen helpen die om een of andere reden geen kind kunnen krijgen. Wensouders dus. Het is een onderwerp dat niet vaak ter sprake komt. Wat voor de ene vrijwel meteen lukt, is voor de ander een traject van jaren, soms met medische interventie, met hopelijk op het einde van de rit een gezonde baby.

Zo’n traject is emotioneel enorm zwaar, voor ouders in eender welke situatie. Tel daar nog een camera bij waardoor heel Vlaanderen mee kan volgen. De stress van de pogingen, behandelingen en afwachten zal niet afnemen met zoveel extra ogen. Niet alleen zouden deze ouders dit traject doorlopen, ze zouden in sommige gevallen ook nog moeten ontdekken of ze compatibel zijn met elkaar. Opnieuw terwijl Vlaanderen erop staat te kijken.

Taboe over wensouders

Hoort een thema als dit wel thuis in een amusementsprogramma? Er valt iets te zeggen voor het doorbreken van het taboe over wensouders. Er valt ook wat te zeggen voor co-ouderschap beter duiden. Maar alles staat of valt met het format. En amusement, verkleed als human interest, is volgens ons niet de juiste vorm. Wij vrezen dat een potentieel diepgravende reportage, met getuigenissen en expertencommentaren vanuit alle hoeken, zal beperkt worden tot het obligate laagje vernis en dat het een vorm van bedenkelijke ‘reality-tv‘ wordt, waarvan de kijker er al een aantal voorgeschoteld kreeg.

Wat met het academisch sausje dat hier over gegoten wordt? Is het de taak van psychologen en universiteiten om deel uit te maken van dergelijke formats? Moeten we ons daarbij ook geen vragen stellen over de rol die bepaalde experten daarbij opnemen of maken ze deel uit van het commercieel gegeven?

De rechten van het kind

Maar bovenal: wat met de rechten van het kind? Net nu wanneer de man die 30 jaar geleden als baby de cover sierde van het Nirvana-album Nevermind zijn slag thuis haalt en de foto uit de roulatie verdwijnt, zouden we andere baby’s en de start van hun levensverhaal te grabbel gooien. Zonder dat zij daarvoor hun toestemming geven, zonder dat zij nadien ongedaan kunnen maken dat heel Vlaanderen over deze informatie beschikt.

Uiteraard is het de zender er om te doen aandacht te ontwikkelen voor een bepaald programma. Daar zijn ze met verve in geslaagd. Het ontslaat echter een commerciële zender niet van de verantwoordelijkheid om zichzelf een ethische spiegel voor te houden. Ook zij dragen een verantwoordelijkheid binnen het medialandschap. De vraag die je je hierbij kan stellen: zijn er geen grenzen aan bepaalde programma’s? Soms lijkt het wel een freakshow die maatschappelijk relevante thema’s herleidt tot gluurtelevisie en een degelijk debat onmogelijk maakt.

De zoektocht naar commercieel succes wordt almaar moeilijker voor televisie, dat beseffen we. Mensen en hun verhaal centraal stellen werkt, dat weten we ook. Maar niet elk menselijk verhaal is geschikt voor een amusementsprogramma. Ongeboren kinderen inzetten om kijkcijfers op te krikken is de lat niet laag leggen, maar begraven. Bespaar die kinderen dat.