De nieuwe Nederlandse regering: waar zal België mee moeten rekening houden?

Op 15 maart trokken de Nederlanders naar de stembus voor de verkiezingen van hun Tweede Kamer (150 leden). Na de langste formatie uit de geschiedenis – 225 dagen – is er op 26 oktober het kabinet Rutte III ontstaan, bestaande uit: de rechts-liberale VVD (33 zetels ), de links-liberale D’66 (19 verkozenen), het CDA (19 parlementsleden) en de ChristenUnie (5 leden ). Samen vormen ze 76 stemmen op een totaal van 150. Met andere woorden een zeer nipte meerderheid voor dit centrumrechts kabinet. In ieder geval zijn de 225 dagen nog ver weg van het Belgische record van na de verkiezingen van 2010. Het was opnieuw een formatie onder regie van de Tweede Kamer zonder koninklijke inmenging. Het resultaat staat neergeschreven in het regeerakkoord van 10 oktober met als titel: ‘vertrouwen in de toekomst’ (70 pagina’s).

Financiën op orde

Onze noorderburen hebben tijdens de afgelopen regeerperiode (VVD- PvdA) duidelijke keuzes gemaakt en daardoor hun overheid gesaneerd. Het resultaat mag gezien worden: een overschot op de begroting van 0,4% van het bbp (België: – 2,4%) en dat wil Rutte III structureel op 0,5% krijgen tot 2021. De schuldgraad is gezakt tot 61% van het bbp en zal snel onder de EU-grens van 60% dalen. (België: 105% ) De economische groei staat boven de 3%. (België: 1,8%) en de werkloosheid is gedaald tot 4,7% (Vlaanderen: 4,8%, Wallonië: 12% en Brussel : 17%). Met andere woorden: de nieuwe ploeg heeft geld te verdelen. De succesvolle uittredende minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem wordt beloond door Mark Rutte en mag tot januari voorzitter blijven van de eurogroep. Deze PvdA-politicus heeft al zijn ontslag gegeven in de Tweede Kamer om de beter betaalde job van voorzitter te blijven uitoefenen. De historische nederlaag van de PvdA (van 38 naar 9 zetels) is trouwens het startschot van deze atypische coalitie. De krappe meerderheid zal waarschijnlijk ook moeten rekenen op de drie zetels van de Calvinistische SGP.

Meer geld naar defensie

In het vlot lezende regeerakkoord staan wel een aantal bepalingen , die ook van belang zijn voor ons federale en Vlaamse niveau. Vooreerst is er het feit dat de Nederlandse regering veel meer kan investeren in onderwijs, infrastructuur, klimaat, veiligheid … Bij ons ligt het niveau van overheidsinvesteringen veel te laag. Het belastingstelsel gaat nog een vrijgesteld tarief kennen met daarnaast een lager (36,93%) en een hoger ( 49,5%) tarief . Daardoor gaat het netto inkomen stijgen en wordt het verschil met België nog groter. Werken wordt dus financieel beloond in Nederland. Dit gaat wel gepaard met het optrekken van het laagste btw-tarief van 6% naar 9% en een opkuis van de aftrekposten. Maar ook de vennootschapstaks zakt naar 21%. Op dit vlak heeft België een directe grootse concurrentie.

Secundo is er de houding ten aanzien van de EU. Daar stelt dit kabinet dat ze een Europese superstaat à la Macron niet ziet zitten. Men wil ook geen te harde brexit, want Nederland heeft nogal wat handel met het Verenigd Koninkrijk. Het regeerakkoord zegt duidelijk dat er geen sprake van kan zijn dat er een systeem komt van gemeenschappelijke financiering van de nationale schulden. Nederland wil ook dat de bestaande begrotingsregels (tekort en schuld) beter worden nageleefd. Met andere woorden, het gesaneerde Nederland heeft geen zin om nog extra geld te steken in de probleemlanden van de eurozone.

Tertio de Nederlandse defensiebegroting krijgt geld bij en die zit al fors boven de 8 miljard euro per jaar. Bovendien wordt het investeringsniveau opgetrokken naar 1,5 miljard euro per jaar. Daar is de Belgische defensie begroting mijlenver van verwijderd. Een verdere militaire samenwerking met Nederland zal ook afhankelijk zijn van het antwoord op de vraag hoeveel de Belgische regering extra aan defensie wenst te besteden alsook de keuze inzake de opvolging van de F-16. Ten aanzien van dit laatste heeft Nederland al lang gekozen voor de F-35A.

Ten vierde moet er op gewezen worden dat het Nederlandse regeerakkoord het uitgebreid heeft over de identiteit met onderwijsbezoeken aan de Tweede Kamer en het Rijksmuseum, alsook het aanleren van het volkslied op school. Het raadgevend referendum, denk aan Oekraïne en het akkoord van Nice, wordt begraven. Uiteraard gaat ook dit akkoord uitgebreid in op de problematiek van de immigratie. Hier pleit Nederland voor een Europese aanpak, die momenteel niet werkt, een betere controle van de buitengrenzen in de Schengenzone, meer middelen voor de veiligheidsdiensten en een streng terugkeerbeleid. Dit zijn allemaal thema’s die ook bij ons actueel zijn en in de campagne 2018-19 zullen aanwezig zijn.

Machiavelli

De nieuwe ploeg heeft een zeer krappe meerderheid en het is niet duidelijk of dat een probleem kan worden tijdens de rit tot en met 2021. De wekelijkse peilingen in Nederland geven al aan dat die meerderheid weg zou zijn bij nieuwe verkiezingen. Niet dat de linkse oppositie ( PvdA – 9 zetels; SP – 14 en Groenlinks – 14 ) nu massaal zou winnen , maar wel het conservatief liberale FVD ( Forum Voor Democratie ) met Thierry Baudet. In ieder geval blijft Rutte nog enige jaren in het torentje. De vraag stelt zich ook wie deze bewindsploeg in 2019 naar de EU Commissie gaat sturen? Mark Rutte heeft intussen wel bewezen dat hij de Machiavelli is van de Nederlandse politiek.