JavaScript is required for this website to work.
post

Nederland kiest lokaal

Gemeenteraadsverkiezingen bij de bovenburen

Karl Drabbe27/2/2014Leestijd 2 minuten

19 maart 2014 gaat de Nederlandse burger stemmen voor zijn gemeenteraad. Vooral de lokale lijsten worden getipt als winnaar. Net als vier jaar geleden. Net geen kwart van de kiezers koos ‘lokaal’. Ook al kwam amper 54% van de kiezers opdagen.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

In Vlaanderen kennen we al langer het fenomeen van de Gemeentebelangen en de Partij van de Burgemeester. Vaak verbonden van meerderheidspartijen die er een termijn bij willen doen, of oppositiepartijen die – de krachten gebundeld – hopen in te breken.

In Nederland vinden onafhankelijken, gemeentenaren én ideologisch overtuigde partijlui elkaar in gebeurlijke samenwerkingsverbanden om de – grote – gemeenten te besturen. Wij kennen ‘van horen zeggen’ Leefbaar Rotterdam of De Gewone Man, maar elke gemeente heeft wel tal van lokale ‘groepen’, vaak zelfs met de naam van de lijsttrekker in de partijnaam.

In 2010 was het christendemocratische CDA nog de grootste partij. Dat is – nationaal althans – vandaag wel anders. Benieuwd dus in welke mate de centrumpartij nog lokaal zal zijn ingeplant; vergelijk het met de Vlaamse situatie waar de CD&V niet langer marktleider is en ook lokaal heel wat pluimen verloor. Het is er alvast alle hens aan dek, ook al zit de partij nationaal in de oppositie en scoren oppositiepartijen gemiddeld altijd wat beter, uit onvrede met het nationale beleid van de meerderheidspartijen (nu PvdA en VVD; die allicht achteruit zullen gaan, nét omdat ze in de meerderheid zitten).

De sociaal-liberale D66 verviervoudigde vier jaar terug zijn aantal zetels, en hoopt deze keer nog beter te doen. De partij profileert zich als een kosmopolitische vernieuwingspartij. Concurrent PVV van Geert Wilders – die in alle nationale peilingen op één staat – doet dan weer niet mee. Het EU-sceptische en antimoslimdiscours wordt lokaal niet uitgespeeld.

Lokale gemeentepartijen rekruteren vaak uit het verenigingsleven. Zo veel verschilt dat dus niet van de Vlaamse situatie. In het zuiden, en vooral in Limburg, vallen vooral carnavalsverenigingen in de smaak van partijen. En doorgaans zijn ze niet erg ideologisch gekleurd, tenzij het fusies of kartels zijn ter linkerzijde. (Ter rechterzijde kwamen in 2010 géén kartels op.)

De meeste lokale partijen zijn ongebonden, praktisch, concreet en pragmatisch. Gericht op concrete lokale actiepunten en beleidsnoden. Ideologie heeft daar weinig mee te maken. Het algemeen belang van gemeente en gemeenschap staan voorop.

In De Groene Amsterdammer (20 feb.)  lazen we het ’typische’ voorbeeld van één gemeente, het Limburgse Leudal. Er zijn vijf lokale partijen in de gemeenteraad vertegenwoordigd: ‘Samen Verder’ (7 zetels), Ronduit Open (6), Progressief Leudal (2), Leudal Centraal (1) en Alternatief Leudal (1). Enkel CDA (5), VVD (2) en PvdA (1) zijn er lokaal vertegenwoordigd. Geen sprake van SGP, CU, GroenLinks, D66, PVDD, PVV, 50+ of SP, de andere ‘landelijke’ partijen.

In één op de drie Nederlandse gemeenten is een lokale partij momenteel zelfs de grootste. Dat is in Vlaanderen wel anders. Hier spelen nationale thema’s dan toch nog niet iets méér mee, hoe verklaar je anders het succes van de N-VA in 2012, toch een partij met een bij uitstek nationaal programma?

De grote onvrede over het nieuw-paarse kabinet van VVD en PvdA maakt dat de lokale partijen in de lift zitten. Vlottende kiezers die effectief naar de stembus trekken op 19 maart zullen eerder geneigd zijn lokaal te kiezen dan op een landelijke partij, zo stellen Nederlandse politicologen voorop. Media gebruiken de gemeenteraadsverkiezingen graag om de nationale populariteit van de regering te toetsen. Maar kiezers kiezen lokaal, niet nationaal.
Niemand in Vlaanderen dan Herman De Croo die beter weet wat Tip O’Neill, gewezen voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, zei: ‘All politics is local’. Het succes van de Nederlandse lokale partijen, die geen regionale of nationale verbanden kennen, bewijst dit.

@Karl_Drabbe

Karl Drabbe is uitgever van ERTSBERG. Hij is historicus en wereldreiziger en werkt al sinds 1993 mee aan Doorbraak.

Commentaren en reacties