Nee, jullie zijn níet Charlie

Aanmatigend – anders kan je het niet noemen. Hele redacties, horden journalisten: plots waren het allemaal de grootste verdedigers van de persvrijheid, plots waren ook zij slachtoffers. ‘Je suis Charlie’, zo stond het op hun kaartjes, zo keken ze gekweld de camera in. Schaamteloos, verblind, zelfingenomen – zo kan je het ook noemen. 

De meeste media waren en zijn niet zoals Charlie Hebdo. Niet eens van ver. Charlie Hebdo was/is taboeloos, compromisloos en onverschrokken. Daarom zijn ze ook aangevallen, daarom zijn ze vermoord. Ze waren een doelwit omdat ze opvielen, omdat ze iets deden dat bijna niemand anders deed, omdat zij begonnen waar de rest van de media begon terug te deinzen. 

Niet elk medium moet doen wat Charlie Hebdo doet/deed. Het is waardevol om je als medium te richten op informatie en/of duiding, en om satire en scherpe maatschappelijke commentaar over te laten aan anderen. Het vergt extra moed en overtuiging om, zoals Charlie Hebdo, wekelijks tegen zere schenen te schoppen en doelbewust heilige huisjes te slopen. Nogmaals: niet iedereen moet dat doen. Maar doe dan achteraf niet alsof jullie al die tijd hetzelfde waren, hetzelfde deden. Dat is niet zo. 

Het is nu eigenlijk te laat om Charlie Hebdo te verdedigen: dat had bij leven en welzijn moeten gebeuren. In het licht van bedreigingen en fatwa’s had men Charlie Hebdo of Jyllands-Posten massaal moeten bijtreden. Niet met een eenmalige – vooral symbolische – blijk van solidariteit, maar door een voorbeeld te nemen aan de durf en integriteit die tegenwoordig alleen nog satirici op zich nemen. 

We weten allemaal dat bijna geen enkele journalist oprecht de intentie heeft om de fakkel van Charlie Hebdo over te nemen. De meeste journalisten zullen blijven vluchten in smoesjes, drogredeneringen en lafhartig gewauwel. De persvrijheid zal manhaftig worden verdedigd als de tegenstander Bart De Wever heet en die iets stouts heeft gezegd over de onverdachte Vlaamse pers. Maar als het gaat over de fascistische kanker die rot in de islam, dan zal er veel weggekeken worden. Dan zullen we herinnerd worden aan context, en – ik beloof het u – onze verantwoordelijkheid in het geweld van gekken. 

We zijn alleen geen Charlies. We durven niet. En die angst is ons aangedaan. We zouden allemaal Charlies moeten zijn, we zouden het graag zijn. Maar we zijn het niet. De eerste stap op de weg naar een oplossing, is toegeven dat er een probleem is. De slogan is verleidelijk, maar de realiteit is harder: Charlie est mort.