JavaScript is required for this website to work.
post

Noodlottig Blitzbezoek aan Oost-Turkije

Een apart reisverslag

Bart Maddens30/7/2015Leestijd 3 minuten

Verslag van een wel aparte reis door Oost-Turkije, op de vooravond van de gebeurtenissen in en om Turks Koerdistan.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Het plan was om een rondreis te maken in het Koerdische deel van Turkije : van Erzurum over Kars en Doğubayazıt, aan de voet van de berg Ararat, naar het Van-meer.Kwestie van de horden toeristen een keer te ontlopen. ..

Dat laatste lukte alvast aardig….Op het vliegtuig van Istanbul naar Erzurum niets dan Turken…. En naast ons zowaar een fervente Koerdische academicus die goed op de hoogte blijkt van de politieke situatie in België : wat een artificieel land, waarom splitsen jullie dat niet gewoon op? … Maar het gesprek gaat vooral over Turkije … De coalitiegesprekken van de AKP? … Een lachertje … Erdogan stuurt gewoon aan op nieuwe verkiezingen … Het vredesproces met de Koerden? … Geloof er niets van …  Mijn familieleden hebben schrik om nog op straat te komen in Erzurum … Die stad wordt gedomineerd door Turkse ‘facho’s’ … En hoe zit het eigenlijk met de PKK? … Er volgt een lange stilte … Ja, die zijn zeker nog actief … Heeft zijn familie er contact mee? … Daar wordt nooit openlijk over gesproken …. Is het Van-meer inderdaad een risicogebied voor toeristen (zoals te lezen valt op de website van Buitenlandse Zaken)? … Hij lacht het weg : als toerist heb je daar niets te vrezen.

In Erzurum heerst er inderdaad een vreemd sfeertje … Misschien heeft de Koerdische reisgenoot onze verbeelding wat op hol gebracht … Misschien komt het gewoon door het einde van de Ramadan … Vrouwen zonder hoofddoek zie je hier nauwelijks. Alcoholische dranken zijn nergens te krijgen. De stad hangt nog vol met inmiddels wat verlepte verkiezingsvlagjes, vooral van de AKP. Voor het overige valt hier niet veel te beleven.

Onze volgende bestemming is Kars, een provinciestadje tegen de grens met Armenië … Het is de locatie van een van de bekendste romans van de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk, Sneeuw. Aan het begin van die roman reist het hoofdpersonage Ka met de bus van Erzurum naar Kars. Dat wilden we hem nadoen. Maar als we aankomen op het busstation lijkt men het in Keulen te horen donderen.Geen bussen vandaag, want het is Bayram, het einde van de Ramadan. We gaan dan maar in op het aanbod van de taxichauffeur om ons naar Kars te voeren : een rit van 200 kilometer langs grotendeels desolate wegen. Een ongelukkige beslissing.

Onze Koerdische vriend op het vliegtuig had er ons al voor gewaarschuwd : Orhan Pamuk is gewoon een parvenu uit Istanbul die zelf nooit in Kars is geweest … En dat blijkt ook meteen als we Kars binnenrijden: dit is een redelijk moderne stad die geen enkele gelijkenis vertoont met het armtierige hol van Pluto in Pamuks roman. De taxichauffeur wijst enthousiast de verschillende bezienswaardigheden aan.

En dan is er opeens een verschrikkelijke klap … Als ik bij bewustzijn kom lig ik op het voetpad. Ik zie mensen rondlopen met bebloede gezichten, ambulances, loeiende sirenes …Een bomaanslag, is het eerste wat me te binnen schiet. Maar de realiteit blijkt wat prozaïscher : een banaal verkeersongeval. Een tegenligger ramde onze taxi en daarna nog een paar andere auto’s.

De spoeddienst van het stedelijk ziekenhuis van Kars blijkt verrassend efficiënt. De spoedarts van dienst spreekt vlot Engels. Het verdict : drie gebroken ribben, minstens één nacht in het ziekenhuis en misschien een operatie. Mijn vrouw is er gelukkig met de schrik van af gekomen. Er is een voortdurend af- en aan geloop van politiemensen. Maar ze spreken allemaal enkel Turks. Uiteindelijk moeten ze de hoofdinspecteur van Kars laten opdraven om te tolken bij het verhoor. Het is een sympathieke dertiger. Hij spreekt vloeiend Spaans, want hij was voordien verantwoordelijk voor de bewaking van de Turkse ambassade in Argentinië.

Als het verhoor is afgelopen beginnen we wat over koetjes en kalfjes te praten. Of hij weet dat Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk het ook uitgebreid heeft over de politie van Kars in zijn beroemde roman Sneeuw? Neen, wat schrijft hij dan wel over ons? Maar dan bedenk ik mij en geef een nietszeggend antwoord..Het lijkt bij nader inzien wat onkies om het relaas te doen van de martelingen door de politie in Pamuks roman. Want de politie-inspecteur is de vriendelijkheid zelve. Over de politieke situatie houdt hij zich op de vlakte. Ik moet onpartijdig zijn, zegt hij. Maar als we hem vertellen dat de Armeense genocide ook in België een hot issue is kan hij zich toch niet inhouden : de andere landen zouden beter voor eigen deur vegen. En de Koerdische kwestie? De PKK is momenteel ons grootste probleem, luidt het omineus.

Als een tweede radiografie uitwijst dat er geen complicaties zijn word ik de volgende dag ontslagen uit het ziekenhuis. Maar over onze reis mogen we, gezien mijn gehavende toestand, een kruis maken. De politie voert ons naar het kleine vliegveld van Kars. We hebben geluk en halen nog net een vlucht naar Ankara. Bij het opstijgen koesteren we nog eventjes de ijdele hoop om in de verte een glimp op te vangen van de Ararat. Als het klopt dat er engelen zijn die nieuwsgierigen beletten om de heilige berg te betreden, zoals de legende zegt, dan hebben ze wat ons betreft hun werk in elk geval zeer efficiënt gedaan.

Van Ankara gaat het naar Istanbul, dan naar Brussel, en ten slotte voor de zekerheid naar Gasthuisberg. We zijn amper thuis of we horen op de radio het nieuws over de bomaanslag van IS in Suruç. En dan gaan de poppen aan het dansen. In Erzurum wordt een gemeenteraadslid vermoord. In Doğubayazıt doet de PKK de oliepijplijn naar Iran ontploffen. In de Van-regio zijn er verschillende PKK-aanslagen op politiedoelwitten … Plots lijkt heel Oost-Turkije in brand te staan. Alsof ze hebben gewacht tot we daar weg waren …

Bart Maddens (1963) is germanist en politieke wetenschapper. Als student was hij actief in het KVHV van Leuven en in de Volksunie-Jongeren. In de jaren 1990 was hij lid en bestuurder van het IJzerbedevaartcomité. Vandaag publiceert hij regelmatig opiniestukken over de Vlaamse Beweging en de staatshervorming. Hij is auteur van onder meer 'Omfloerst separatisme. Van de vijf resoluties tot de Maddens-strategie'. 

Commentaren en reacties