Op het einde wordt alles salami

De visumaffaire die het binnenlandse nieuws nu al wekenlang beheerst en al eens op deze webstek aan bod kwam, is zo tricolore vaderlands gekleurd dat we ook volgende zomer weer met schaamzweet in onze schoenen naar het buitenland zullen vertrekken om de Belgenmoppen te ondergaan. Want zeg nu zelf: een minister in functie die een juridische uitspraak openlijk naast zich neerlegt, de rechters van ‘activisme’ beschuldigt, en vervolgens een publieke steunactie voor zichzelf begint (#IkSteunTheo), het is tamelijk ongezien.

We kennen ondertussen het verhaal: een welstellende (en met het Assad-regime geassocieerde) Syrische familie uit Aleppo, goed bevriend met een zo mogelijk nog rijkere Waalse connectie, wil bij ons een humanitair visum versieren en naar hier afzakken, netjes per vliegtuig en niet op een gammel bootje.

Hoe je vanuit het belegerde Aleppo in België geraakt is niet zo duidelijk, blijkbaar bestaan daar dan toch discrete VIP-fast lanes voor. Dat het gezinshoofd recent al drie maal gesignaleerd is op de Belgische ambassade in Beiroet, kan niemand goed uitleggen. En waarom die familie, volgens de berichten verblijvend in het veilige, door Assad gecontroleerde deel van Aleppo überhaupt weg wil, komen we ook niet te weten. Hallo Rudy Vranckx?

Soit, onze Dienst Vreemdelingenzaken, vallend onder de bevoegdheid van staatssecretaris Theo Francken (N-VA), weigerde tot drie keer tot dat visum. Terecht volgens mij. Rijken moet niet willen voorkruipen via advocatentrucs. Als het zo simpel is, kan iedereen ergens ter wereld in een Belgisch consulaat een humanitair visum aanvragen om dan, eens hier beland met een normaal transportmiddel, een asielverzoek in te dienen. De lijken op de bodem van de Middellandse Zee trekken zich de haren uit.

Het gezin ging in beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbewistingen, die de weigering telkens verbrak omdat ze onvoldoende gemotiveerd was. Twee gerechtelijke uitspraken later mag de advocate van de familie, Mr. Mieke Van Den Broeck, bij de staatssecretaris 4000 euro dwangsom innen, per dag dat het visum niet wordt afgeleverd, maar Theo wil niet toegeven en ook niet betalen. Voor alle duidelijkheid: Francken moet dat natuurlijk niet uit zijn zak betalen, het is de Belgische staat die in gebreke wordt gesteld en moet afdokken, u en ik dus.

Flyerdemocratie

Maar waarover gaat dit eigenlijk?- En nu komen we weer op het niveau van de Belgische vaudeville. Er gelden in dit verhaal twee waarheden als koeien, waar eigenlijk nauwelijks een discussie kan over bestaan, maar die hopeloos door elkaar struinen zoals alleen in dit land kan. Ten eerste kan het inderdaad de bedoeling niet zijn dat het Europese asielsysteem op die manier explodeert. Het is goed geprobeerd van de Progress Lawyers Network, het extreem-links advocatencollectief waar Mieke Van Den Broeck toe behoort, maar het zou als precedent een complete chaos veroorzaken.

Echter, een gerechtelijke uitspraak ‘wereldvreemd’ of ‘krankzinnig’ noemen, ja sorry, dat mogen wij, burgers, journalisten, bloggers, de facebookers, de melkboer, de postbode, maar niét zij die aan het roer van de natie staan. Die worden namelijk verondersteld om het probleem op te lossen in plaats van actie te voeren.

Een van de weinige politici die er hun verstand bij houden, zijn Hendrik Vuye en Veerle Wouters. Grondwetspecialist Vuye verkondigt – sinds hij uit de N-VA vertrok om als onafhankelijk kamerlid te zetelen – bijzonder interessante opinies. Op zijn blog fileert de professor vakkundig het dossier, en stelt hij vast dat heel de zaak nodeloos is opgeschroefd.

Er wordt door de eisers namelijk geschermd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat echter alleen geldt voor wie onder onze rechtsmacht valt. Dat schijnt zo letterlijk in dat verdrag te staan. In Libanon of Ankara kan een buitenlander het dus niet inroepen tegen de Belgische staat om een visum af te dwingen. Maar de Dienst voor Vreemdelingenzaken speelt dat om een of andere reden niet uit, en verdedigt haar beslissing slecht, stelt Vuye vast. Vandaar zijn devies: ‘Politici, breng inhoud. Rechters, blijf bij uw leest’. Niet dus. De politici krakelen, de rechters fantaseren erop los, een minister veegt zijn kont af met een gerechtelijk bevel, zijn administratie klungelt. Hoe diep kan een land zakken.

Mijn gok: Theo Francken voelt zich best wel in zijn schik als minister-rebel en laat het dossier daarom nog even knetteren. Zo blijft zijn partij het politiek debat controleren en hebben we het bijvoorbeeld niet over het steeds klunziger ogende begrotingsverhaal. Een strategie die ongetwijfeld bijzonder goed ligt bij zijn kiespubliek: de touwtjes in handen hebben, en tussendoor toch voor… euh… activist spelen. De fameuze spreidstand van de N-VA, als Belgische systeempartij én Vlaams-nationalistische anti-establishment-formatie,- het noopt steeds weer tot een communicatie van ballonnen en stoere uitspraken die men nooit echt hoeft hard te maken, door Vuye en Wouters gekwalificeerd als ‘Flyerdemocratie’.

Natuurlijk geeft dat geen pas, het is gewoon slecht bestuur. Het volstaat om dat Europees Mensenrechtenverdrag correct te interpreteren. En als dat toch niet volstaat, verander dan de wet, daar dienen politici toch voor. En zeg niet dat het niet mag van Europa want als puntje bij paaltje komt gaan alle lidstaten toch solo.

Snelle wetgeving à la minute, het kan in dit land overigens geen probleem zijn, sinds bekend geraakte hoe een zakenman uit Kazachstan uit de gevangenis kon blijven dankzij juridisch maatwerk (de zgn afkoopwet). Een hele lobbymachine trok zich daarvoor op gang, de zaak was in een recordtijd gepiept. Dat de meerderheid dus hier eens op het gaspedaal duwt, en er een wet door jaagt die de gaten in de asielwetgeving dicht.

Opstand der baronnen

Heel de visumaffaire toont nog maar eens hoe vierkant dit land draait, hoe de destructieve krachten op elkaar inwerken, en hoe uitzichtloos een verrottingspolitiek kan zijn. Om de haverklap wordt Verlichtingsfilosoof Charles Montesquieu er nu bij gehaald, met zijn fameuze doctrine over de scheiding der machten, terwijl de postmoderne democratie die scheiding al lang achter zich heeft gelaten. Immers, dankzij de particratie zijn de tussenschotten tussen wetgevende macht (parlement) en uitvoerende macht (regering) sowieso onbestaande. De partijcenakels hebben het voor het zeggen, het parlement is een stemmachine. Concreet: Bart De Wever hoeft maar één keer met de vingers te knippen, en het probleem is opgelost.

Blijft het vermakelijke verhaal van rijken die wereldwijd solidair zijn met andere rijken, en juridisch gedekt worden door extreem-linkse advocaten. De familie uit Maredsous die de Syrische vrienden op haar landgoed wil opvangen, is die van barones Auriane van Zuylen Van Nyevelt, een telg uit de oud-Hollandse adel van zeer katholieke komaf. De familienaam is een begrip in de Belgische haute finance. Haar man, Roch Pirmez (in de Vlaamse pers overal verkeerd gespeld als ‘Piermez’) heeft dan weer West-Vlaamse roots en is verwant met de Bekaert-tak en de nieuwe adel die daaraan hangt.

Het is niet onzinnig om te veronderstellen dat dit zeer vaderlandslievende en koningsgezinde residu van het Ancien Régime ook wel graag in de clinch gaat met de Vlaamse primitieven van de N-VA die toch maar op het einde van België uit zijn. Aristocratisch activisme? De opstand van baronnen in het door institutionele chaos geteisterde koninkrijk? We blijven geboeid kijken.

Googelt u ondertussen even naar de naam Roch Pirmez: de tegen de Belgische staat procederende hereboer en aangetrouwde baron houdt zich vandaag onledig met het kweken van varkens voor… Ardeense salami. Een nu door Europa beschermd regionaal product, wat de Vlaamse worstendraaiers razend maakt. Filmscenaristen, blijspeldichters en schrijvers van Wetstraatsoap, hier ligt gefundenes Fressen.

Hopeloos maar niet ernstig. Niks buitenland, ik denk dat ik volgende zomer maar eens gewoon naar Maredsous op vakantie ga. Ook deze visumwind zal uitdoven binnen de vuile lakens van het grote Belgische compromis. Wedden trouwens dat de volgende rel over salami gaat?

Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.