JavaScript is required for this website to work.
Communautair

Panic in Belgian Needle Park

ColumnBoudewijn Bouckaert8/6/2019Leestijd 4 minuten

foto © Reporters

Alle universitaire studies over convergentie in het kiesgedrag van Noord en Zuid staan haaks op de realiteit van de laatste verkiezingen in België.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Panic in Needle Park, een film van 1971, brengt ons het liefdesverhaal van twee junkies, rondhangend in Sherman Square, New York, bijgenaamd Needle Park. Wanneer de toevoer van heroïne stokt, slaat paniek toe bij de gebruikers en wordt op brutale noodgrepen overgeschakeld om toch aan het spul te geraken.

Deze film lijkt me een mooie allegorie op het mediatieke schouwspel, dat volgde op de verkiezingen van 26 mei. De Standaard kopte daags nadien zeer treffend: Bart De Wever verliest de verkiezingen, maar wint zijn analyse. Vlamingen en Walen stemden nooit meer anders. De these van de Belgische dubbeldemocratie werd nog eens, ten overvloede, bevestigd.

Fake verkiezingsuitslag

De paniek in het ‘Belgian needle park’ moet wel zeer hard toegeslagen hebben, want amper een week nadien kwamen ‘onderzoekers’ van de UA, KU Leuven, VUB, UCL en ULB al aandraven met een peiling waaruit zou blijken dat Vlamingen en Walen over tal van ‘issues’ eigenlijk niet zoveel verschillen, tenzij over migratie. De verschillen die uit de verkiezingsuitslag tevoorschijn komen zijn dus eigenlijk maar ‘fake’. De boodschap die we moeten geloven uit dit onderzoek is duidelijk: België is geen dubbeldemocratie maar een onverdeelde enkeldemocratie. Paniek in Belgisch ‘needle park’ werd voorlopig afgewend.

Een steekproef van Vlamingen en Walen werd bevraagd over de volgende thema’s:

  • De overheid moet praktijktesten doen om te controleren op discriminatie bij aanwervingen
  • De grote vermogens moeten meer worden belast
  • Winkels mogen zelf kiezen wanneer ze solden doen
  • Er moet een minimumpensioen komen van minstens 1500€ per maand
  • De lonen mogen niet meer automatisch aan de prijsstijgingen worden aangepast
  • Transmigranten onderdak bieden moet strafbaar zijn
  • De overheid moet praktijktesten doen om te controleren op discriminatie bij aanwervingen
  • Nieuwkomers moeten eerst slagen voor een examen over de Europese waarden voor ze de Belgische nationaliteit kunnen verwerven
  • Als de asielaanvraag van gezinnen met kinderen is afgewezen, mogen ze in afwachting van hun terugkeer worden opgesloten
  • Bedrijfswagens die op benzine en diesel rijden moeten voor 2024 verboden worden
  • Vliegen moet duurder worden door de tickets te belasten
  • Ook na 2025 moeten we de kerncentrales openhouden
  • Ook na 12 weken zwangerschap moet abortus nog toegestaan worden
  • Vingerafdrukken van alle burgers moeten in een centrale databank worden bijgehouden
  • Er moeten in de regering evenveel mannen als vrouwen zitten

Of men uit het relatieve gelijklopen van de Vlaamse en Waalse antwoorden zomaar de conclusie kan trekken dat de kloof in de verkiezingsuitslagen maar fakeis, valt echter sterk te betwijfelen.

Voorspelbaar

Vooreerst, omtrent een aantal vraagstellingen is een meerderheid van positieve antwoorden flagrant voorspelbaar. Dat geldt niet alleen voor deze peiling naar Vlaams-Waalse verschillen, maar voor alle peilingen. Neem bijvoorbeeld de vraag of de grote vermogens meer moeten bijdragen. Quasi iedereen die zich niet tot de grote vermogens rekent – dus een verpletterende meerderheid – zal hierop ja antwoorden. De democratie is, aldus de klassieke liberaal Frederic Bastiat een systeem waar iedereen iedereen tracht te bestelen. Iedereen zal dus het geld willen halen bij een groep waartoe hij niet behoort. Hetzelfde geldt voor de pensioenleeftijd en het pensioenbedrag. Een verlaging van het eerste en een verhoging van het tweede moet betaald worden door latere generaties. Men besteelt dus de toekomst, maar ‘who cares’, we leven in het heden en niet in de toekomst. Deze veralgemeende steelbereidheid is niet eigen aan een bijzonder volk. Het is de mentaliteit van elke bevolking die leeft in een sociaaldemocratische welvaartstaat. Stel dezelfde vragen aan Nederlanders of Fransen, en je krijgt hetzelfde resultaat. Stel dat we de oefening doen en gelijkaardige antwoorden krijgen tussen Vlamingen en Nederlanders, en Walen en Fransen, moeten we daaruit dan afleiden dat we naar een onverdeelde enkeldemocratie Vlaanderen-Nederland en Wallonië-Frankrijk moeten gaan?

Anders

Bart Haeck plaatst in De Tijd(6 juni) nog een tweede voorbehoud bij de conclusies van deze steekproef. De ondervraagden aan beide kanten van de taalgrens zijn het roerend eens over de dingen die door anderen moeten gerealiseerd worden. Niet echter over de dingen die ze zelf zouden moeten opbrengen. Haeck geeft twee recente voorbeelden. Vooral Vlaanderen stond op zijn kop toen premier Di Rupo de kas wou spekken met een belasting op de liquidatiebonus, wat vooral de zelfstandigen in Vlaanderen trof. Terwijl diezelfde Di Rupo zwaar onder vuur kwam in Wallonië voor de schrapping van de wachtuitkering voor jonge werklozen. Wellicht zouden de resultaten van de hier besproken steekproef totaal anders geweest zijn indien men bij de vraagstellingen omtrent verhoogde uitkeringen ook de vraag had gesteld wiedit dan wel moest opbrengen.

Convergentie?

Kortom, deze steekproef, die de ‘Panic in Belgian needlepark’ moest blussen bewijst weinig of niets over de convergentie tussen Vlamingen en Walen indien het over werkelijke dilemma’s zou gaan. De beste steekproef is nog altijd de verkiezingen waaraan meer dan 90% van de volwassen bevolking deelneemt. In een vraaggesprek voor Radio 1, enkele dagen voor de verkiezingen, vroeg men aan Dave Sinardet of de opkomstplicht moest gehandhaafd worden. Uiteraard, antwoordde onze belgofiele politicoloog, want dankzij de opkomstplicht kunnen ook de lagere sociale klassen hun stem laten horen. Welnu, mijnheer Sinardet, de ‘lagere sociale klassen’ in Vlaanderen hebben hun stem laten horen en die gaat regelrecht in tegen uw belgicistisch achterhoedeverhaal. De meest robuuste, de meest betrouwbare peiling, namelijk de verkiezingen, geeft aan dat er wel degelijk een dubbeldemocratie is en dat in minstens één deel van deze dubbeldemocratie de wens leeft deze om te zetten in twee enkeldemocratieën. De ‘Panic in Belgian Needlepark’ lijkt pas te beginnen.

Boudewijn Bouckaert (1947) is emeritus hoogleraar rechten en 'law and economics' aan de Ugent. Hij was Vlaams Parlementslid voor LDD en voorzitter van de klassiek-liberale club Nova Civitas en van het Overlegcentrum voor Vlaamse Verenigingen. Vandaag is hij voorzitter van de klassiek-liberale denktank Libera!

Commentaren en reacties