Peilingen blijven palingen

Opluchting

Enkel De Tijd besteedde een dubbelzinnig stukje aan het gladde verschijnsel: ‘Al bij al zaten de peilingen voor 14 oktober er niet helemaal naast’ noteerde de krant daags na de verkiezingen. In de Zuiderkroon in Antwerpen slaakte Bart Brinckman tijdens de verkiezingsavond een zucht van opluchting omdat De Standaard er nog eens in slaagde een correcte peiling te publiceren.

Wat ‘correct’ precies betekent blijft moeilijk te achterhalen, laat staan te controleren. De meeste journalisten zijn ondertussen stevig gedrild om – uit voorzorg – het ‘momentopnamekarakter’ van een peiling stevig te onderstrepen. De resultaten van de slotpeilingen mogen immers niet worden vergeleken met verkiezingsuitslagen, aangezien er in Vlaanderen geen voorspellende peilingen worden uitgevoerd. Desondanks blijven de verkiezingsuitslagen in praktijk de ultieme toetsteen om de deugdelijkheid van de slotpeilingen te evalueren.

Verrassing

Wat levert die evaluatie op indien we de slotpeilingen in tien Vlaamse steden (Aalst, Antwerpen, Brugge, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende) toch naast de verkiezingsuitslagen leggen? Alvast één verrassing. De peiling van Gazet van Antwerpen – die zichzelf, onder de bescherming van de politicologen Matthijs en Sinardet en de sociologen Billiet en Hertogen, voor de verkiezingen uitriep tot ‘meest betrouwbare’ – week opgeteld 24% af van de uiteindelijke Antwerpse verkiezingsuitslag. Dat is een equivalent van 16 op een totaal van 55 zetels.

Daarmee herhaalde de krant het peilingsdebacle uit 2006: ook toen kaapte ze de prijs van de slechtste peiling – uitgevoerd door TNS media – met een afwijking van 24% ten opzichte van de Antwerpse verkiezingsuitslag.

Ondertussen sleutelde TNS Media flink aan de herwegingsformule om de lokale peilingen te berekenen. De slotpeilingen die het bureau in de aanloop van 14 oktober voor de VRT, Het Laatste Nieuws en De Standaard afleverde blijven nochtans wisselvallig presteren, met afwijkingen die, samengeteld, schommelen tussen 9% (Gent) en 19% (Kortrijk).

Slechts in drie steden (Oostende, Hasselt en Leuven) werd de volgorde van de partijen correct ingeschat. In Genk, Kortrijk, Aalst, Mechelen, Oostende, Hasselt en Antwerpen werden in totaal twaalf lijsten groter of kleiner ingeschat dan de (theoretische) maximale foutenmarge. In Oostende werd het resultaat van sp.a 8% overschat. In Aalst werd N-VA bijna 6% onderschat. Enkel in Brugge, Gent en Leuven leverde TNS Media nagenoeg vlekkeloze prestaties. In Antwerpen miste de peiling enkel het eclatante succes van PVDA+. Met vier op tien blijft er minstens nog een stevig stuk paling over.