Het Europees Parlement legt zichzelf een hele rist nieuwe ambitieuze milieudoelstellingen die de ecologische voetafdruk de volgende vijf jaar stevig moeten verminderen. Opvallend genoeg wordt er in die nieuwe plannen met geen woord gerept over een centralisering van het parlement en alle daaraan verbonden diensten in één stad. De ecologische meerwaarde daarvan zou nochtans reusachtig zijn.

Het Europees Parlement werkt vandaag in totaal vanuit zomaar liefst 27 gebouwen, goed voor ruim een miljoen vierkante meter kantoorruimte. Negentien van die gebouwen zijn in Brussel terug te vinden, vijf bevinden er zich in Straatsburg, drie in Luxemburg. In totaal zijn daar ruim 10.400 mensen aan de slag, naast nog enkele duizenden losse medewerkers en de ruim zevenhonderd Europarlementsleden zelf.

Al sinds 2007 doet het parlement stevige inspanningen om de ecologische voetafdruk van al die gebouwen en mensen naar beneden te halen, maar tegelijk blijft dit ook een beetje dweilen met de kraan open. Een flink gedeelte van de kantoorruimte in Straatsburg staat immers drie weken op vier grotendeels leeg. De vierde week trekken duizenden parlementsleden en ambtenaren dan massaal vanuit Brussel richting Straatsburg, en al die verplaatsingen hebben uiteraard ook weer een stevige ecologische voetafdruk.

In een deze week voorgesteld actieplan 2024-2029 scherpt het Bureau van het Europees Parlement – dat de interne werking coördineert – de doelstellingen op milieuvlak verder aan. Zo moet het energieverbruik uit hernieuwbare bronnen tegen 2029 bijvoorbeeld oplopen tot 80 procent. Het nieuwe actieplan lijst ook de inspanningen op die de voorbije jaren al werden geleverd. Zo nam de uitstoot van broeikasgassen in de periode 2006-2023 met 44 procent af, en daalden zowel het water- als het energieverbruik sinds 2012 met respectievelijk 44 en 53 procent.

Verschillende zetels

Mooie cijfers dus, maar over dé olifant in de kamer zwijgt het nieuwe actieplan in alle talen. Hoe krijg je het vandaag nog uitgelegd aan de burger dat het Parlement – om zuiver politieke redenen – drie verschillende zetels blijft aanhouden in Brussel, Straatsburg en Luxemburg? Terwijl datzelfde parlement intussen wel vrolijk allerlei – vaak zeer ingrijpende – groene maatregelen oplegt aan de burger.

Enkele jaren geleden al legde een rapport van een onafhankelijk auditor die de milieu-inspanningen van het EP in kaart brengt de vinger op die wonde. ‘Om koolstofneutraliteit te bereiken, moet het EP op één locatie gaan werken’, klonk het toen. Dat rapport wees er nadrukkelijk op dat ruim de helft van het personeel van het Europees Parlement de maandelijkse verplaatsing van Brussel naar Straatsburg met de wagen doet. Terwijl er nochtans een veel ecologischer alternatief is: de trein.

Luxewagens

Wie regelmatig in Straatsburg vertoeft tijdens een plenaire sessie van het EP kan dit enkel maar bevestigen. Je struikelt er bij wijze van spreken over de luxewagens met een Belgische diplomatieke nummerplaat, waarin parlementsleden en hoge ambtenaren zich verplaatsen. Uit cijfers van het EP zelf blijkt overigens dat het vervoer van medewerkers tussen de drie werklocaties op jaarbasis goed is voor 2,4 procent van de totale koolstof uitstoot van het parlement.

Ook de Europese Rekenkamer toonde zich in het verleden al bijzonder kritisch, al boog zij zich eerder over de financiële impact van het heen- en weergereis tussen Brussel en Straatsburg. In een rapport schatte de Rekenkamer de mogelijke jaarlijkse besparing bij een definitieve verhuis van Straatsburg naar Brussel tien jaar geleden al op jaarlijks 114 miljoen euro.

Chartertreinen

Voor hun dienstverplaatsingen beschikken de leden van het Europees Parlement anno 2024 over een wagenpark van 123 leasewagens. ‘Dat wagenpark is zowel actief in Straatsburg als in Brussel’, verduidelijkt woordvoerder Delphine Colard. ‘Leden kunnen gebruikmaken van die wagens – afhankelijk van de beschikbaarheid – voor reizen tussen de gebouwen van het parlement en het treinstation en de luchthavens in Brussel en Straatsburg, en voor verplaatsingen binnen een straal van 20 kilometer van het parlementsgebouw. Voor andere soorten reizen is toestemming vereist.’

Colard geeft ook aan dat de Europarlementsleden voor reizen vanuit hun lidstaten zelf kunnen kiezen voor het meest geschikte vervoermiddel. ‘Afhankelijk van hun locatie kiezen velen voor de chartertreinen die vanuit Brussel vertrekken of voor andere treinopties, maar daarover hebben we geen specifieke cijfers.’

Op onze vraag hoe al die wagens met een Belgische diplomatieke nummerplaat dan in Straatsburg raken, kregen we gisteren geen antwoord meer.

Verhuis naar Brussel

Het debat over één centrale zetel voor het Europees Parlement – een optie die overigens ook de meeste Europarlementsleden zelf genegen zijn – sleept al vele jaren aan. Sinds 1992 is Straatsburg de officiële zetel van het parlement, maar intussen gaan haast alle commissievergaderingen om praktische redenen in Brussel door. Daar zit ook de Commissie.

Frankrijk verzet zich al jarenlang even hardnekkig als succesvol tegen een aanpassing van het EU-verdrag die de definitieve verhuis van het parlement naar Brussel mogelijk zou moeten maken. In het EP zelf werden nochtans al verschillende resoluties in die zin goedgekeurd, maar zonder enig resultaat. Of hoe ecologische principes ook op Europees niveau en ook nog in 2024 moeten wijken voor de politieke realiteit.

Delphine Colard

Hoe groen is het Europees Parlement in Straatsburg écht?