Elk jaar In het oude Rome, feest van de reiniging van wapens (Armilustrium). Het reinigingsritueel (lustratio), bestaande uit het oppoetsen en doen blinken van de wapens, werd uitgevoerd ter ere van de god Mars.

2005 De Iraakse dictator Saddam Hoessein staat terecht in Bagdad voor misdaden tegen de menselijkheid. Hij werd ontdekt en aangehouden door Koerden. Na een proces wordt hij op 30 december 2006 opgehangen.

1986 Boven de Zuid-Afrikaanse Lebombobergen stort een vliegtuig neer met aan boord Samora Machel, president van Mozambique. Alle 34 inzittenden komen om. Men vermoedt een aanslag, maar onderzoek wijst uit dat het ongeluk het gevolg is van een fout van de Russische piloot.

1968 Begin van de universitaire koehandel. Het overhevelingsplan van Leuven-Frans dat aan de regering wordt voorgesteld, botst daar onmiddellijk op moeilijkheden wegens de enorme bedragen die de Franstaligen vorderen. Veel te grote financiële lasten, oordeelt de regering die het totaal bij 35 miljard universitaire investeringen wenst te houden. De discussies leiden maandenlang niet tot een besluit. Meer dan een half jaar later dreigen de Franstalige katholieken (PSC), voorvechters van de belangen van Leuven-Frans, op hun congres van 31 mei 1969 de regering te doen vallen indien niet de nodige miljarden voor de overheveling worden opgehoest. Van socialistische kant (BSP) wordt de financiering van Leuvens-Frans gekoppeld aan de eis tot subsidiëring van de Vrije Universiteit van Brussel (VUB). Die wil onder de leiding van haar eerste rector Aloïs Gerlo tot een volwaardige en autonome Nederlandstalige universiteit groeien.

1968 Oprichting van de Vriendenkring van het Komense, onder impuls van Flor Grammens opgericht. Deze sociaal-culturele vereniging stelt zich ten doel het culturele leven van de Nederlandstaligen in het in 1962 naar Wallonië overgehevelde kanton Komen te stimuleren. Zij ijvert voor de integrale toepassing van de taalfaciliteiten voor de Vlamingen in Komen. Haar devies luidt: ‘Wat Vlaams is, Vlaams houden en Vlaams houden wat binnenkomt’.

Hendrik Doeff (1777-1835)

1835 Overlijden in Amsterdam van Hendrik Doeff (57), koopman en taalkundige. Hij wordt in 1803 aangesteld tot hoofd van de Nederlandse handelspost in Japan, gelegen op Dejima, een piepklein eilandje in de haven van Nagasaki (15 395 vierkante meter). Intussen woeden in Europa de napoleontische oorlogen.

Doeff schreef over zijn lotgevallen gedurende zijn verblijf op Dejima van 1799 tot 1817. In sommige jaren liep er geen enkel schip binnen om de bemanning af te lossen. Tijdens die periode probeerden de Engelsen driemaal de handelspost over te nemen, maar Doeff kan door dapperheid en list Dejima behouden tot na de val van Napoleon de verbindingen met Batavia (Nederlands-Indië) hersteld worden.

Tijdens zijn verblijf in Dejima leert Doeff Japans en stelt een Nederlands-Japans woordenboek samen. Door schipbreuk op de thuisreis gaat zijn (gesmokkelde) kopie verloren. Gelukkig was het origineel in Japan achtergebleven. Doeff is bekend als de eerste westerling die haiku’s heeft geschreven. In 1824 was hij betrokken bij de oprichting van de Nederlandse Handelmaatschappij. Doeff publiceert in 1833 zijn Herinneringen uit Japan, waarin hij een beschrijving geeft van het bestuur van Japan, het hof, de zeden, de godsdienst, de geschiedenis, inclusief de vervolging van de christenen.

Buste van generaal Charles Niellon (1795-1871) in het Legermuseum te Brussel

1831 Het volledige stadsbestuur van Gent wordt afgezet door de Belgische regering en vervangen door een militaire dictatuur onder de leiding van de Franse generaal Charles Niellon. Hij wordt door Leopold I benoemd tot militair gouverneur van beide Vlaanderen (Oost en West) met standplaats te Gent. Wat was er gebeurd? De lokale verkiezingen in Gent hadden een orangistische meerderheid opgeleverd. De Gentse verkiezingen worden door de Belgische regering ongeldig verklaard, maar een nieuwe stemming levert een nog grotere orangistische meerderheid op. Radeloosheid in Brussel. Het klassieke recept is dan: de Fransen te hulp roepen.

Generaal Niellon (1795-1871) kondigt in Gent onmiddellijk de staat van beleg af, voert een strenge censuur in en laat volslagen willekeurige aanhoudingen verrichten. Hij was niet aan zijn proefstuk toe. Hij deserteerde verschillende keren uit het Franse leger, stapelde de speelschulden op en vluchtte naar Brussel. Daar richt hij een Belgisch vrijkorps op onder de naam Les Chasseurs Niellon (‘De jagers van Niellon’) waarmee hij op Antwerpen wordt losgelaten.

1812 Napoleon Bonaparte begint met de terugtrekking na de Slag bij Leipzig. Het is een van zijn zwaarste nederlagen. Minstens 300 000 soldaten zijn inmiddels gestorven. De Slag bij Leipzig of de Volkerenslag werd van 16 tot en met 19 oktober 1813 uitgevochten door de coalitielegers van Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Zweden tegen het Franse leger van Napoleon Bonaparte. Napoleons leger bevatte ook Poolse en Italiaanse troepen en Duitsers van de Rijnbond. Bij de strijd waren meer dan 500 000 soldaten betrokken en deze was daarmee de grootste veldslag in Europa vóór de Eerste Wereldoorlog.

Napoleon werd verslagen en gedwongen terug te keren naar Frankrijk terwijl de geallieerden zich haastten om hun momentum te behouden. Ze vielen Frankrijk in het begin van het volgende jaar binnen. Napoleon werd gedwongen af te treden en werd in het voorjaar verbannen naar Elba.

Het totaal aantal slachtoffers is onduidelijk. Men schat dat er 80 000 tot 110 000 doden en gewonden vielen: de Fransen verloren 40 000 man en de geallieerden 55 000. Er werden ongeveer 30 000 Fransen gevangengenomen. Het gevecht dwong de Fransen definitief terug over de Rijn. Enkele Duitse staten werden ook heroverd op Napoleon.

Prediking van Johan Brugman (1400-1473)

1473 Overlijden in Nijmegen (Gelderland) van Johan Brugman (circa 73), franciscaan en lector aan het Observantenklooster in Sint-Omaars (Frans-Vlaanderen). Hij reisde voortdurend predikend doorheen de Nederlanden en het Rijnland. Aan zijn legendarische welsprekendheid danken we het spreekwoord ‘praten als Brugman’. Hij slaagt erin Filips de Goede te overtuigen van het nut van een nieuwe kloosterstichting in Amsterdam. Brugman predikt daarnaast zowel in kerken, kloosters als in het openbaar, in de open lucht of op dorps- en stadspleinen. In Kampen predikt Brugman in 1455 vanaf het bordes van de stad maar liefst vijf uur achter elkaar. Na afloop beloont het stadsbestuur hem met tarwe en een partij zoete wijn. Ook in andere plaatsen kreeg Brugman na zijn godsdienstige speeches wijn cadeau. Dat bevordert zijn welsprekendheid.

Johan Brugman was ook een dichter. Hij schreef enkele geestelijke liederen waaronder Ic heb ghejaecht mijn leven lanc en een hagiografie over Liduina van Schiedam die in 1433 overleed. Ook die was niet bondig: drie delen, verschenen in 1433, 1448 en 1456. Hij is verder de schrijver van het boek Speculum Imperfectionis (Spiegel der onvolkomenheid) waarin hij oproept tot strikte naleving van de regel van Franciscus van Assisi. Het lied Ik wil mij gaan vertroosten wordt aan hem toegeschreven. Enkele van zijn teksten zijn bewaard gebleven in de Universiteitsbibliotheek van Gent.

Samora Machel

19 oktober. Net binnen: miljarden belastinggeld om splitsing universiteit Leuven te smeren