Oppositiepartij Alternative für Deutschland (AfD) vroeg hoe vaak leden van de huidige regering aangifte hadden gedaan tegen burgers. Uit het antwoord bleek dat vicekanselier en minister van Economie en Klimaat Robert Habeck veruit de kroon spande. Sinds zijn aantreden in 2021 heeft hij maar liefst 805 maal aangifte gedaan wegens belediging of bedreiging.

Een van de meest geruchtmakende zaken was tegen een gepensioneerde man in Beieren. Die deelde in de beginmaanden van 2024 op X een foto van Habeck. De afbeelding ging vergezeld van het logo van het shampoomerk ‘Schwarzkopf’ dat werd veranderd in ‘Schwachkopf’. Een oplettende politieagent zag het bericht en nam contact op met het bureau van de vicekanselier.

Daarop deed de groene minister persoonlijk aangifte bij de Beierse openbare aanklager. Die startte een onderzoek wegens ‘belediging van een persoon uit het politieke leven’. Dat kan op basis van een speciale wet die onder paragraaf 188 van het wetboek van strafrecht is te vinden. Begin november werd een door de rechter bevolen huiszoeking bij de 64-jarige internetgebruiker uitgevoerd. Volgens een persbericht gaf de man zijn tablet vrijwillig af aan een van de aanwezige rechercheurs, maar daarmee was de kous nog niet af.

Koop niet bij Joden

De gewraakte afbeelding was volgens het persbericht namelijk niet de hoofdreden voor het politiebezoek. Die was de Algemene actiedag tegen antisemitische haatcriminaliteit op het internet. De verdachte had rond dezelfde tijd een afbeelding van een ‘SS- of SA-man’ geplaatst met het opschrift ‘Duitsers, koop niet bij Joden. Echte democraten, dat hebben we al eens eerder gezien!’ Hij maakte in zijn bericht de volgens hem bestaande link tussen het gedrag van huidige politici en nazi’s.

Omdat hij wordt beschuldigd van belediging van personen uit het politieke leven is op basis van paragraaf 188 de strafmaat een geldboete of een gevangenisstraf van maximaal drie jaar.

Alexander Baum werkt voor de persdienst van de openbare aanklager. Hij verklaarde tegenover Doorbraak: ‘Het vooronderzoek tegen de verdachte loopt nog. Omdat hij wordt beschuldigd van belediging van personen uit het politieke leven is op basis van paragraaf 188 de strafmaat een geldboete of een gevangenisstraf van maximaal drie jaar. De kosten die gemaakt zijn in verband met de huiszoeking zijn inbegrepen in de procedure. In het geval van een veroordeling komen deze ten laste van de veroordeelde. Indien de procedure wordt stopgezet, komen ze ten laste van de staatskas.’

De cowboys komen

Niet alleen de Duitse justitie heeft volop te doen door de meedogenloze strijd van Robert Habeck. Ook de vrije markt pikt een graantje mee. Al bij zijn aantreden beloofde de groene politicus keihard op te zullen treden tegen ‘haat op het internet’. Die woorden werden klaarblijkelijk opgepakt door de voorzitter van de jongerenafdeling van de liberale FDP, een IT-specialist en een advocaat. Het ambitieuze drietal startte de bedrijven So Done en So Done Legal.

Als er aan het einde van de rit een schadevergoeding wordt toegekend, ontvangt het bedrijf daarvan 50 procent

So Done zoekt met behulp van kunstmatige intelligentie op het internet naar beledigingen van beroemde klanten, onder wie Robert Habeck. Zodra de zoektocht vruchten afwerpt, neemt So Done Legal de zaak over. Als er aan het einde van de rit een schadevergoeding wordt toegekend, ontvangt het bedrijf daarvan 50 procent. Dat onderscheidt So Done wezenlijk van andere projecten als Hate Aid en Gegen Hetze im Netz, die zonder winstoogmerk werken.

Minister wordt parlementair

Robert Habeck helpt op zijn beurt het opmerkelijke zakeninitiatief. Hij leende zich als gezicht van So Done. De homepage citeert hem met de woorden: ‘Vele politici, maar ook andere personen uit het openbare leven, worden dagelijks geconfronteerd met haat, beledigingen tot doodsbedreigingen aan toe. Ik heb besloten dat niet te accepteren en consequent op te treden tegen beledigingen en bedreigingen die recht en wetten overtreden.’

Eind november kreeg de vicekanselier voor het eerst een koekje van eigen deeg. De bekende ‘media-advocaat’ Joachim Steinhöfel waarschuwde Habeck met een officiële brief dat hij vanwege zijn neutraliteitsplicht als minister geen reclame mag maken voor commerciële bedrijven. So Done veranderde binnen 24 uur de betiteling ‘minister van Economie en Klimaat’ in ‘parlementsafgevaardigde’. Zijn officiële foto werd ingewisseld tegen een kiekje uit het privéarchief.

Majesteitsschennis

Stephan Brandner is AfD-woordvoerder. Hij verklaarde in een persbericht: ‘Paragraaf 188 moet in zijn huidige vorm zo snel mogelijk worden afgeschaft. Een speciaal recht voor politici, vergelijkbaar met majesteitschennis, is absoluut ongepast in Duitsland. Zolang deze wettelijke bepaling nog bestaat moet ze met grote terughoudendheid worden toegepast. Excessen zoals huiszoekingen zijn onaanvaardbaar en staan veraf van een vrije samenleving. In een rechtsstaat mogen mensen die betrokken zijn bij het politieke leven niet fundamenteel anders worden behandeld dan alle andere burgers.’

Stephan Brandner

Groene majesteitsschennis in Duitsland