Phew!

De uitspraak van het Britse hooggerechtshof dat het parlement en niet de regering het laatste woord krijgt over de uiteindelijke brexit is een nederlaag voor premier Theresa May. En toch haalt Downing Street opgelucht adem. Vanaf het moment dat deze kwestie aan het hooggerechtshof werd voorgelegd, was het een publiek geheim dat de conservatieve regering aan het kortste eind zou trekken. Het is dus een aangekondigde nederlaag waar de regering op voorbereid was.

De opluchting zit hem in de uitspraak dat alleen het parlement van het Verenigd Koninkrijk zijn zeg mag doen. De parlementen in Schotland, Noord-Ierland en Wales hoopten dat ze mee de brexit konden sturen, maar ze zijn er volgens het hooggerechtshof niet voor bevoegd. Dat zou – volgens insiders – een ‘nachtmerrie’ betekend hebben voor May. ‘Phew!’, reageerde een minister toen de uitspraak voorgelezen werd. Het is alleszins een serieuze stomp in de maag voor de Schotse minister-president Nicola Sturgeon. Zij kondigde aan dat haar Scottish National Party in Westminster vijftig amendementen zal indienen tegen het geplande wetsvoorstel om artikel 50 te lanceren. De SNP wil de zaak vertragen. Daarnaast is er de bijna klassiek geworden dreiging van het uitschrijven van een tweede onafhankelijkheidsreferendum in Schotland. Maar Sturgeons kaarten liggen niet zo eenvouding. Ten eerste kan dat referendum enkel legaal gebeuren als dat in samenspraak met Londen verloopt en daar botst men op een veto. Ten tweede lijkt, ondanks de prangende gevoeligheid van het onderwerp, het politieke klimaat nog niet gunstig genoeg. Een meerderheid van de Schotten is gekant tegen een nieuw referendum, en zelfs onafhankelijkheid. Sturgeon is niet geneigd dit jaar een volksraadpleging te forceren, maar haar electorale achterban – geleid door oud-leider Alex Salmond – zit op zijn honger.

De regering is zinnens om einde maart het proces van twee jaar onderhandelingen rond deze scheiding op te starten. Het hooggerechtshof onthoudt zich van elke commentaar over het wat en het hoe van deze procedure, wat de regering volledig vrij spel geeft. Ook dat is een opluchting. De BBC stelt dat het nu snel kan gaan. Deze donderdag al wordt er een vrij eenvoudig opgesteld wetsvoorstel over die brexit verwacht. In het Lagerhuis verwacht de regering dat horde al-bij-al wordt genomen, maar in het Hogerhuis is de tegenstand echter groter en moeilijker. De houding van de sociaaldemocraten van Labour is bepalend voor de regering May. Hoewel de grote meerderheid van de Labour parlementsleden en Lords de brexit niet genegen zijn, is het electoraat in het noorden van Engeland dat wel. Labour, dat politiek moeilijke tijden beleeft, durft niet tegen die kiezers in te gaan. Die zwakte van de oppositie, maakt de regering sterk.

De uitspraak van het Supreme Court dat het parlement de heer en meester is en niet de regering is uiteindelijk volledig in de geest van de brexit: het parlement en het opperste gerechtshof zijn soeverein, naar aloude Britse traditie. Ook al zien de eurofielen en de eurosceptici dat misschien zelf niet zo.

Foto: (c) Reporters