Portret: Luc Van der Kelen

Luc Van der Kelen groeit op in een gezin waarvan de familiale wortels aan vaderszijde terugleiden naar de droogloodsen van de Boomse steenbakkerijen, maar ook het zelfstandigenbedrijf van zijn grootouders. ‘Die combinatie heeft mij als sociaal-liberaal altijd getekend.’

Al op zijn twaalfde droomde hij ervan journalist te worden. Inmiddels vervult hij die rol al 41 jaar onafgebroken; aanvankelijk bij De Nieuwe Gazet. In het midden van de jaren 1990 wordt hij de sterkhouder van de politieke redactie van Het Laatste Nieuws. Daar blijkt al snel dat hij zijn ambitie om ‘de bepalende editiorialen te schrijven bij de grote politieke kwesties’ zou waarmaken.

Zijn grootste journalistieke voldoening beleefde hij tijdens de beginjaren van de paars-groene regering Verhofstadt. Kwatongen beweren zelfs dat hij een van de medearchitecten van paars was. ‘De enige verwaarloosbare rol die ik daarin heb gespeeld, was dat ik Steve Stevaert ooit in contact bracht met Patrick Dewael.’

‘Paars zorgde in 1999 voor een nieuw elan binnen de Belgische politiek: de realisaties op ethisch vlak zijn er de belangrijkste overblijfselen van.’

Het was evenwel uitgerekend Luc Van der Kelen die de paarse mythe na enkele jaren doorprikte en daar – als een van de weinigen – kritisch commentaar op leverde. ‘Als politiek journalist heb ik mij altijd aan de kant geschaard van de tegenmacht. Ik heb nooit begrepen hoe politieke journalisten bedwelmd achter de politieke macht kunnen aanhollen: de ene keer achter Verhofstadt, dan achter Stevaert en vandaag achter Bart De Wever’.

‘Degenen die mij daarom wat graag in het Belgicistische kamp wegzetten: ook over Di Rupo heb ik al geschreven dat zijn regering uitgeregeerd is.’ De enige premier die ooit aan zijn toorn is ontsnapt, is wellicht Herman Van Rompuy. ‘Daarvoor was de termijn wellicht net iets te kort’, lacht hij fijntjes.

‘Overigens heb ik altijd veel sympathie gehad voor de Vlaamse Beweging zolang die een bevrijdingsbeweging was. Maar ik verzet mij tegen het hardnekkige beeld dat de enige goede Vlamingen diegenen zijn die tegenwoordig de lijn van de N-VA volgen. Je hebt immers ook vijftig tinten grijs in het-Vlaming-zijn, en ik vertegenwoordig daar slechs één tint van.’

Vandaag loopt Van der Kelen maar matig warm voor de Vlaamse zaak: ‘Het kantelpunt is er voor mij gekomen toen Bart De Wever in 2005 met zijn geldtransportcolonne naar Strépie-Thieu in Wallonië afreisde. Op dat moment ben ik afgehaakt: zoiets organiseer je als studentenclub, maar niet als politicus.’

Kerktorenjournalistiek

Wat we nodig hebben in de politiek, maar ook in de journalistiek, is een breder perspectief op het wereldgebeuren, weg van de enge kerktorenmentaliteit. Of Het Laatste Nieuws niet de vertegenwoordiger bij uitstek is van de kerktorenjournalistiek? Altijd zo dicht en herkenbaar mogelijk bij de leefwereld van de lezer? ‘Journalistiek zijn we allemaal in dezelfde richting opgeschoven, waardoor zowel de populaire als de kwaliteitskranten steeds meer op elkaar zijn gaan lijken. Bovendien weet je vandaag niet langer meer waar welk medium voor staat; politieke journalisten voeren vandaag elk hun persoonlijke politieke agenda, zodat je als lezer niet langer kunt inschatten wat je aan ze hebt.’

Paradoxaal beleefde Van der Kelen tijdens de paarse periode ook zijn professioneel dieptepunt toen Verhofstadt en Karel De Gucht in 2004 zijn vel eisten. ‘Daarmee leverde ik meteen het meest overtuigende bewijs van mijn journalistieke onafhankelijkheid.’

Persgroepeigenaar Christian Van Thillo was onder geen beding bereid om in te gaan op de eis van de liberale kopstukken om ‘het probleem Van der Kelen’ op te lossen en zo de kritische toon van de krant te wijzigen. ‘Deze zwarte bladzijde heeft ontegensprekelijk sporen achtergelaten. In het buitenland zou dergelijke liquidatiepoging meteen een groot politiek schandaal hebben veroorzaakt.’

Of hij ergens spijt van heeft? ‘Dat de krant door allerhande tegenkantingen en omstandigheden het panelonderzoek van De Stemmenkampioen niet overeind heeft kunnen houden, heeft me ontgoocheld. We hadden de Maurice de Hond van Vlaanderen kunnen worden met een uniek instrument dat permanent de vinger aan de pols aan de publieke opinie hield.’