Ik zou mij zwaar kunnen vergissen, maar neen, hij zal volgend jaar geen kandidaat zijn bij de Franse presidentsverkiezingen. Eric Zemmour hamerde daar twee jaar geleden al op voor zijn publiek in Brussel. Hij was er eind 2018 voor de Cercle Pol Vandromme, een verdienstelijke Franstalige debatclub, komen spreken ter gelegenheid van de publicatie van zijn laatste boek Destin Français. We konden hem toen interviewen voor Doorbraak. De plaats van een journalist zoals ik is die van waarnemer en niet van acteur, antwoordde Zemmour echter op verschillende vragen uit het publiek, alsof hij zelf geen politieke ambities koestert.

Een geschikt alternatief

Dat was niet de eerste keer dat de populaire én verguisde polemist door mensen die aan wishful thinking lijden het kleed van een potentiële presidentskandidaat aangemeten kreeg. In 2015, twee jaar voor de vorige presidentiële stembusgang, verscheen al de vlot leesbare roman Une élection ordinaire van Geoffroy Lejeune van het weekblad Valeurs actuelles waarin dat scenario vorm kreeg. Nogal wat mensen ter rechterzijde hebben een zeker allergie voor de brutaliteit die Marine Le Pen uitstraalt en dromen van een alternatieve kandidaat om hun ideeën te verdedigen, zeker nu het nichtje van Le Pen, Marion Maréchal, heeft laten verstaan dat ze er de eerste jaren niet aan denkt om terug te keren in de politieke arena.

Zemmour is voor velen dat geschikte alternatief, en een goed jaar voor de eerste ronde van april 2022 gonst het van geruchten dat hij nu toch zou nadenken over een mogelijke kandidatuur. Maar met geruchten moet je oppassen. Voor de Europese verkiezingen twee jaar geleden was Zemmour al eens getipt als mogelijke lijsttrekker voor de eurokritische lijst Debout la France van de soevereinist Nicholas Dupont-Aignan, maar verder dan een beleefd gesprek tussen de twee daarover is het nooit gekomen.

Valeurs actuelles

De auteur van Destin français moet zeer goed begrepen hebben dat hij zich voor altijd zou verbranden — en zijn wekelijkse veel bekeken talkshows op televisiezender CNews zou kwijtspelen — mocht hij zich aan zo’n avontuur gewaagd hebben. De lijst van Dupont-Aignan bleef in juni 2019 ver onder de kiesdrempel van vijf procent steken. Maar Zemmour kon zijn wekelijkse bijdrage voor Le Figaro blijven schrijven en verloor zijn antennetijd op CNews niet.

Het Frans presidentschap is natuurlijk van een ander kaliber dan een mogelijk fractievoorzitterschap in de machteloze praatbarak van Straatburg. Valeurs actuelles, dat Zemmour zeer genegen is en doorgaans goed ingelicht over het waarheidsgehalte van geruchten in de wandelgangen, heeft het in zijn laatste nummer over een mogelijke kandidatuur van Eric Zemmour volgend jaar. ‘Les soutiens d’Eric Zemmour se préparent’, weet het rechtse weekblad dat verwijst naar een enquête van L’Express vorige week, als zou de journalist serieus overwegen om de sprong in de politiek te wagen.

Wat als?

Een signaal dat daar mogelijk op wijst was het sibillijnse antwoord dat Zemmour gaf tijdens een debat met Alain Duhamel, de ouderdomsdeken onder de Franse politieke journalisten, in de uitzending Zemmour & Naulleau op de zender Paris Première. Duhamel citeert Zemmour als een mogelijke en waarschijnlijke kandidaat in zijn laatste politiek essay. ‘Maar op uw vraag ga ik nu geen antwoord geven’, klonk het uit de mond van de ondervraagde. Waarmee Eric Zemmour natuurlijk alle deuren openliet en nog meer stof gaf tot speculatie. De journalistieke microkosmos smult natuurlijk van dit soort scenario’s.

Wat als? Wat als Zemmour volgend jaar effectief kandidaat is? Enkele jaren geleden gingen meer dan 500.000 exemplaren van zijn boek Le suicide français over de toonbank. Dat is nooit gezien voor een vuistdik politiek-historisch essay dat van de lezer wel enige voorkennis over Frankrijk vraagt. Ook daarna scheerde Zemmour hoge toppen met Un quinquennat pour rien en het reeds genoemde Destin français. Als auteur heeft hij dus een reusachtige schare lezers. En dat zijn mensen die in 2017 wellicht in groten getale voor Marine Le Pen gestemd hebben en dat volgend jaar opnieuw zullen doen. Tenzij hun geliefd auteur zich natuurlijk kandidaat stelt.

De publieke opinie is wispelturig

Wat zijn zijn troeven? Eric Zemmour heeft een politieke en historische cultuur die Marine Le Pen niet heeft. Eric Zemmour heeft een groot gevoel voor humor, iets waar Marine Le Pen van gespeend is. Zemmour zou in debatten ook niet de inhoudelijke fouten maken die Le Pen wel eens begaat. Ook al doet ze het soms goed in debatten, de voorzitster van het Rassemblement national moet het hebben van de fiches die haar medewerkers opstellen. Tijdens haar recente confrontatie op televisie met minister van Binnenlandse zaken Gérald Darmanin slaagde ze erin met migratie- en economische cijfers te jongleren waarvan er achteraf geen enkel juist bleek te zijn. En het waren heus niet alleen linkse tegenstanders die daar op wezen.

En Zemmour zou een nieuweling zijn in de politieke arena. De publieke opinie is wispelturig en verlangt steeds naar iets nieuws. Wie te lang meedraait in de politiek, enkele uitzonderingen niet te na gesproken, raakt stilaan verbrand. Dat is in Vlaanderen zo. Dat is in Frankrijk evenzeer het geval. Marine Le Pen neemt volgend jaar voor de derde keer deel aan de Franse presidentsverkiezingen. Verfrissend en nieuw zal ze dus niet overkomen. Ik zeg dat niet met enig leedvermaak. Het is gewoon een wet van de politiek en de nieuwe cultuur van de sociale media.

Politieke science fiction

Het mag dus duidelijk zijn dat een kandidatuur van Zemmour een serieuze pad in de korf van Marine Le Pen zou betekenen. Want stel dat hij maar acht of tien procent haalt in de eerste ronde, dat zou volstaan om Marine Le Pen véél slechter te doen scoren dan in de eerste ronde vier jaar geleden. Zelfs als ze dan nog de tweede ronde haalt, betekent zo’n slechte score een dodelijk psychologisch nadeel om de eindmeet te kunnen halen.

Maar goed, voorlopig blijft dit allemaal politieke science fiction. Zemmour gaat het niet doen, zoals ik aan het begin van dit stuk schreef. Franz-Olivier Giesbert van het weekblad Le Point denkt ook niet dat de rechtse journalist, die trots is op zijn berberse afkomst zoals veel Joden afkomstig uit Noord-Afrika, deze keer de stap zal wagen. Dat zou een te mooi geschenk voor Emmanuel Macron zijn. Over de toekomst is Giesbert minder zeker. Als Marine Le Pen volgend jaar een derde keer in het zand bijt, zal rechts Frankrijk sowieso op zoek moeten gaan naar iemand die de electorale fakkel van haar kan overnemen.