Dirk Rochtus: ‘Erdogan’s aanhang verschrompelt zienderogen’

We horen de laatste weken steeds meer verontrustende berichten vanuit Turkije. De inflatie is momenteel net als in Europa torenhoog, maar in Turkije gaat het nog een stapje verder. Het is in dat land zelfs de tweede hoogste inflatie in dertig jaar. De pijlsnel stijgende inflatie leidt tot veel ongenoegen en spanningen in het land.

Daarnaast is het ook de inzet geworden van een politieke strijd, anderhalf jaar voor de komende presidentsverkiezingen. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat Dirk Rochtus, Duitsland- en Turkije-kenner, dieper in op de situatie in Turkije.

36 procent inflatie

Met zo een hoge inflatie zou je verwachten dat er zaken mislopen in de economie en het monetair beleid. ‘Het is de hoogste inflatie sinds 2002 en ze bedraagt op dit ogenblik 36 procent.’ Erdogan heeft de laatste jaren een beleid gevoerd, waarbij consumptiegoederen vaak op krediet werden aangekocht door de Turken, zegt Rochtus. Mensen hebben zich zo steeds vaker in de schulden gestoken en op die manier is de economie gestart met oververhitten.

‘Er zijn ook nog een aantal externe factoren zoals de invloed van de droogte in Turkije, de stijgende olieprijzen en de import van grondstoffen die allemaal duurder zijn geworden.’ Al die factoren maken dat de inflatie is beginnen stijgen net zoals bij ons, aldus Rochtus. ‘Maar in Turkije is die inflatie beginnen galopperen.’

Erdogan’s beleid

Deze aanhoudende inflatie heeft ook te maken met het monetaire beleid van Erdogan. ‘Normaal gezien zou een nationale bank de rentevoet verhogen om inflatie te bestrijden.’ Maar Erdogan gelooft en doet het omgekeerde, zegt Rochtus. Hij houdt de rentevoet juist zeer laag. Daarmee druist hij in tegen de economische wetenschap. ‘Elke directeur die de rentevoet wou verhogen is dan ook op staande voet ontslagen door Erdogan.’ Het gevolg van dat beleid is dan ook de inflatie die gestegen is tot een duizelingwekkende 36 procent.

Er wordt door critici zelfs beweerd dat de inflatie in werkelijkheid nog hoger is. ‘Erdogan zou de economen die rond hem staan dwingen om de cijfers rooskleuriger voor te stellen.’ Er is weinig betrouwbaars in het economische en politiek beleid van Turkije, aldus Rochtus. ‘Alles wordt in mooie vormen gegoten, maar de werkelijkheid is veel harder en bitterder.’ Zo werd bijvoorbeeld het minimumloon wel verhoogd. Daarvan leeft ongeveer de helft van de bevolking. Maar de prijzen blijven zo snel stijgen dat dit eigenlijk geen soelaas brengt, zegt Rochtus. ‘Met deze galopperende prijzen creëer je een gigantische armoede.’ In de praktijk zal de inflatie dan ook nog een pak hoger zijn, aldus Rochtus. ‘Het zijn schrijnende beelden die je daar ziet in Turkije.’

Voor de Turkse bevolking is deze situatie voelbaar. Zo steeg de prijs van het brood zienderogen. Dat is nochtans een zeer belangrijke basisbehoefte in Turkije. ‘Waar een paar jaar geleden vooral de angst leefde bij de bevolking, begint nu de woede te groeien.’ Zelfs de aanhangers van Erdogan beginnen hun woede te ventileren. Dat houdt bijgevolg niet veel goeds in voor de stabiliteit van zijn regering, aldus Rochtus. ‘Het zal niet lang meer duren vooraleer de mensen op straat beginnen te komen.’ Tot nu toe blijft dat nog bij demonstraties en frustraties. Maar als het zo verder gaat kan dit uiteraard altijd verder escaleren, zegt Rochtus.

Vervroegde verkiezingen

Ondertussen ruikt de oppositie in Turkije bloed. ‘Zij verenigen zich in één blok en roepen nu al op om vervroegde verkiezingen te houden.’ Normaal zouden de verkiezingen pas in 2023 plaatsvinden, maar de oppositie ziet mogelijkheden. ‘De kans is zeer groot dat Erdogan het onderspit zou delven op dit moment.’ In het verleden is wel niet gebleken dat de oppositie een eerlijke kans kreeg in Turkije, zegt Rochtus. Erdogan heeft steeds het staatsapparaat kunnen gebruiken voor zijn propaganda en hij zou ook nu alle middelen van de staat aanwenden om de oppositie te dwarsbomen. ‘De media en de staatszenders staan onder de controle van Erdogan en dat voordeel weegt enorm zwaar.’

Er zijn volgens Rochtus maar twee manieren om Erdogan van de troon te stoten in Turkije. Enerzijds zijn er de verkiezingen met de garantie dat deze vrij zouden verlopen of anderzijds een ingrijpen van het leger. ‘Ik geloof niet dat de bevolking in staat zou zijn om Erdogan op de knieën te krijgen.’ Zo gaat dat in een autoritair regime, zegt Rochtus. ‘De enige die effectief de middelen hebben om iets te betekenen in Turkije, dat zijn het leger en de generaals.’ Maar het probleem in Turkije is dat Erdogan ook dat leger helemaal naar zijn hand heeft gezet, aldus Rochtus.

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert