Ivan Van de Cloot: ‘Het falen van het beleid heeft ons opnieuw in een lockdown doen verzeilen’

De impact van het coronavirus rijkt verder dan de stijgende besmettingen en hospitalisaties. Door de maatregelen is er ook een directe en indirecte impact op de economie en de maatschappij. Wat is de rol van het beleid van de overheid in dit alles? In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom van de denktank Itinera Institute, dieper in op het volgens hem falende beleid van de overheid en de gevolgen hiervan.

Het beheer van de gezondheidscrisis

Had de overheid deze crisis anders moeten aanpakken? Volgens Van de Cloot wel. ‘Het bestrijden van een epidemie ligt in het hart van de kerntaken van een overheid.’ Er is namelijk geen enkele andere speler die in staat is om deze kerntaak te vervullen, maar de vraag blijft of de overheid deze kerntaak wel naar behoren uitvoert. We zijn nu op het punt gekomen dat het duidelijk wordt dat de overheid vaak tekortschiet in het vervullen van haar kerntaken, zegt Van de Cloot. ‘De blunders zijn talrijk en soms surrealistisch.’ Van de Cloot verwijst naar de mondmaskersaga dat geen teken is van goed bestuur.

Daarnaast moet er gekeken worden naar de doelen in het beheren van de gezondheidscrisis. ‘Mensen denken dat er maar één mechanisme is om deze crisis te beheren, namelijk het grijpen naar de rem door het invoeren van een lockdown.’ Het was geen verrassing dat de cijfers opnieuw zouden stijgen in het najaar, zegt Van de Cloot. ‘We hebben maatregelen gemist die we op voorhand hadden kunnen nemen.’

Bronnenonderzoek en contact tracing

Volgens Van de Cloot is een goede teststrategie essentieel in deze crisis. Hij benadrukt wel het verschil tussen bronnenonderzoek en contactopvolging. ‘Je moet denken in termen van een beweging voorwaarts en een beweging achterwaarts.’ Al sinds maart weten we dat de achterwaartse beweging, namelijk het bronnenonderzoek, heel efficiënt kan zijn, zegt Van de Cloot. Bronnenonderzoek houdt in dat er onderzocht wordt van wie een positief geteste persoon het coronavirus gekregen heeft. ‘Zo kan je weten in welke milieus er veel infecties zijn.’ Via bronnenonderzoek kunnen de superverspreiders gevonden worden en kan het virus veel efficiënter worden aangepakt, benadrukt Van de Cloot. Hier wordt achter de schermen wel over gesproken, maar er is geen vertaling naar actieplannen en strategisch beleid.

Doordat bronnenonderzoek niet als prioriteit wordt beschouwd faalt de overheid, zegt Van de Cloot. ‘In België zitten we niet enkel met het probleem van het virus waar de hele wereld mee worstelt, daarbovenop is er ook het falen van het beleid.’

Het verbod op de sneltestbus

Het agentschap zorg en gezondheid verzette zich hevig tegen het initiatief van de sneltestbus om het personeel in bedrijven snel en efficiënt te testen. ‘De overheid is heel goed in het verbieden in initiatieven van anderen.’ Dat zou geen probleem zijn moest de overheid dan zelf een beter alternatief hebben, maar volgens Van de Cloot is het in België heel pretentieus om private initiatieven te verbieden terwijl de overheid faalt.

De maatschappelijke gevolgen

Naast de zware economische gevolgen van de eerste lockdown komen daar nu nog eens de gevolgen van de tweede lockdown bovenop. Van de Cloot benadrukt dat er goed beleid nodig is om de schade te beperken. Naast de economische schade is er ook nog de maatschappelijke schade die zich vertaalt in uitgestelde kankerdiagnoses, stijgende zelfmoordcijfers, … ‘De schade in het onderwijs zullen we binnen 80 jaar nog voelen. Het kanon waarmee we schieten zal ons ook heel veel geld kosten.’ Van de Cloot is het niet eens met de uitspraken van economen zoals Paul De Grauwe die de economische impact minimaliseren. ‘In mijn opinie is het zeer belangrijk om de idee dat overheidsschuld geen probleem is tegen te spreken.’ Er is een soort gevarenzone van de overheidsschuld, zegt Van de Cloot. ‘We moeten dus voorzichtig zijn in het opbouwen van schulden.’

redacteur artikel: Rani De Leeneer

Beluister ook onze andere podcasts: