Nationalisme en identitair denken worden de dag van vandaag vooral geassocieerd met het rechtse politieke spectrum. Maar niet iedereen vindt dat deze zogenaamde tegenstelling tussen links en Vlaamsgezind zijn klopt. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat Ludo Abicht, filosoof en professor aan de Universiteit van Antwerpen, dieper in op de verzoening tussen identitair en progressief denken.

Waar staat Vlinks voor?

Vlinks is een netwerk dat iedereen wil verenigen die zich Vlaams, sociaal en progressief voelt. Veel kernleden komen uit de hoek van het daensisme, zegt Abicht. Toen Abicht nog student was, schreef hij mee aan Het Pennoen, een tijdschrift dat Vlaamsgezind en links-progressief zijn wou verzoenen met elkaar. ‘In de jaren twintig van vorige eeuw was dat ook het geval. Daarna zijn die twee stromingen uit elkaar gegroeid.’ In de jaren zestig kwam dit dankzij het blad opnieuw in de lift te zitten en kwam er weer een verzoening tussen het Vlaamsgezinde en het progressieve. Nu ligt dat opnieuw wat moeilijker.

In elke beweging zijn er linkervleugels en rechtervleugels. En langs de andere kant merk je toch ook dat bij de eerste socialisten Vlaamsgezinden zijn, zegt Abicht.

Identitair denken

Volgens Abicht moeten we bij bepaalde begrippen duidelijke definities gaan hanteren. Wat bedoelt men met nationalisme? Wat bedoelt men met identiteit? ‘Als je dat begint te doen, zal je merken dat identiteit en links-progressief denken niet elkaars tegenstelling zijn.’ Als Vlamingen zijn wij er in het verleden in geslaagd om zonder extreem geweld onze eisen door te duwen, zegt Abicht. ‘Als je kijkt naar hoe de Vlaamse beweging er voor stond in 1946 dan was het ondenkbaar dat we nu zouden spreken over nationalisme en een federale staat.’ We hebben dus heel veel bereikt en we hebben dat bereikt zonder die valse tegenstelling, benadrukt Abicht. ‘Er is niets mis met het steunen van je eigen cultuur, geschiedenis en taal.’ Die tegenstelling tussen links en nationalistisch zijn wordt voortdurend benadrukt in de media, maar volgens Abicht is dit wel degelijk verzoenbaar.

Het belgicisme van de federale regering

Abicht vindt het om te beginnen vooral niet democratisch gezond dat een groot deel van de Vlaamse kiezer in feite genegeerd wordt. ‘Ze willen opnieuw het belgicisme nieuw leven inblazen op een manier die mij stoort,’ zegt Abicht. In deze coronacrisis heeft iedereen uiteraard sympathie voor de zorgverleners, maar de regering maakt hier gebruik van door dit in een campagne te gieten over vernieuwde Belgische eenheid. ‘Maar daar gaat het niet over.’

Verder verzet Abicht zich ook heel hard tegen het idee dat Vlamingen racistisch zouden zijn. ‘Nergens wordt er ooit vermeld dat er bijvoorbeeld heel veel Vlamingen vrijwilligerswerk doen om migranten te begeleiden.’ Abicht gelooft wel dat er racisme in de maatschappij aanwezig is, en we moeten daar terecht afstand van nemen. ‘Maar dat betekent niet dat racisme in het DNA van de Vlaming zit.’

De tegencultuur

Wat Abicht denkt over tegenbewegingen zoals Youth against Racisme en de zogenaamde cancel culture? De tegenstelling worden op dit moment benadrukt waardoor er geen plaats meer is voor een evenwichtige discussie, vindt Abicht. ‘Die thema’s moeten worden behandeld en democratisch opgelost.’ Aan beide kanten van het spectrum moet er worden opgelet dat er geen overdreven oordeel is want daardoor wordt een normaal gesprek onmogelijk, zegt Abicht. ‘Wie begrip opbrengt voor één van beide kanten, krijgt meteen een label.’ Dat klopt niet volgens Abicht. ‘Je bereikt niets door mensen te beschuldigen, wel door ze aan te moedigen.’

Redacteur artikel: Rani De Leeneer

Luister ook naar onze andere podcasts