Matthias Diependaele: ‘De Vlaamse overheid moet snel terugkeren naar een gezond begrotingsbeleid’

Door de coronacrisis swingen de begrotingscijfers de pan uit. De uitgaven om de economie te ondersteunen stijgen. Dat creëert een onevenwicht in de begroting. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Matthias Diependaele, Vlaams minister van Begroting, meer uitleg bij de begrotingscijfers. Hij bespreekt ook wat men kan doen om die terug in evenwicht te krijgen.

Rode cijfers

Als Vlaamse overheid hebben we de traditie om een gezond begrotingsbeleid te voeren, zegt Diependaele. Maar momenteel staat de begroting er zeer slecht voor door de aanhoudende coronacrisis. ‘De laatste jaren is er heel hard op gelet om geen schulden op te bouwen. Dat is een zege geweest.’ Volgens Diependaele zijn er twee belangrijke redenen waarom de Vlaamse overheid moet terugkeren naar een gezond begrotingsbeleid. Ten eerste is het niet aan ons om schulden door te schuiven naar de volgende generaties. De pandemie die we nu doormaken wijst op een tweede reden. Namelijk het feit dat een overheid altijd moet kunnen reageren op dergelijke crisissen. ‘In de toekomst zal er nog een crisis komen. Als overheid moeten we in staat zijn om budgettair te reageren door het hanteren van een gezond financieel beleid.’

De overheid moet haar logica in zeker zin omdraaien, vindt Diependaele. Ze moet eerst kijken naar het beschikbare budget. Pas daarna naar welke projecten financiering nodig hebben. In plaats van omgekeerd. ‘Dat is de omslag die we moeten maken.’ Men denkt niet altijd meer na of er voor al die noden in de samenleving, die zeker van belang zijn, wel geld vrij is.

Schulden door coronacrisis

We gaan ongeveer verdubbelen, zegt Diependaele. Van 24 naar 50 miljard. ‘We berekenen altijd hoe snel de schulden zullen stijgen de komende jaren uitgaande van ongewijzigd beleid.’ De redenering is echter dat man ook de komende jaren zal ingrijpen. En dat daardoor de schulden minder snel zullen stijgen.

Diependaele benadrukt het onderscheid tussen schulden en de begroting zelf. ‘Men moet inderdaad de schulden in het oog worden houden. Maar dat is niet waar ik mij het meeste zorgen over maak.’ Het grote probleem is het feit dat de recurrente uitgaven vandaag de dag hoger liggen dan de inkomsten. ‘Dat betekent dat je jaar per jaar schulden opbouwt.’ Als we daar niets aan doen zullen die schulden alleen maar stijgen, zegt Diependaele.

Relanceplan

Om de begroting in evenwicht te krijgen moet men in de eerste plaats kijken naar de uitgaven. ‘Maar het moeilijke is dat we als overheid zeer veel uitgaven hebben die wel degelijk waardevol zijn.’ Weinig subsidies zijn weggegooid geld. Maar de overheid moet omgekeerd gaan redeneren en eerst kijken waar er geld voor is, zegt Diependaele. Het alternatief is het verhogen van de belastingen. Maar dat lijkt Diependaele geen goed idee in het land met de hoogste belastingdruk.

Het relanceplan van de Vlaamse overheid focust vooral op economische groei. ‘Het beste medicijn tegen de zieke begroting is economische groei.’ De 4,3 miljoen aan investeringen voorzien in het relanceplan zijn eenmalig en productiviteitsverhogend. Dat komt de economische groei ten goede. ‘We moeten opnieuw een voorsprong nemen om ervoor te zorgen dat de economie terug mee is.’ Een tweede punt zijn de nodige hervormingen. ‘Vlaanderen moet de hand in eigen boezem steken en bekijken hoe we kunnen hervormen.’ Diependaele heeft het dan vooral over de overregulering.

De Europese bijdrage

Het Europese geld zal er uiteindelijk wel komen, denkt Diependaele. ‘De discussies die er nu zijn gaan vooral over de koppeling van voorwaarden aan bepaalde landen.’ Daarnaast moet het Europese geld ook nog verdeeld worden over de verschillende beleidsniveaus in België. Daar hoeft geen gekibbel aan de pas te komen, zegt Diependaele. Het is vooral belangrijk dat men de doelstelling van het aanzwengelen van de economie voor ogen houdt. ‘Het is niet zo moeilijk om vast te stellen dat de economie het sterkste staat in Vlaanderen. En dat daar dan in evenredigheid centen in gestoken moeten worden.’

De Brusselse stadstol

Niet alleen in Vlaanderen, maar ook In Wallonië zijn ze niet opgezet met het plan voor het invoeren van een Brusselse stadstol. Brussel spreekt van een belastingverschuiving. Ze stelt dat ze niet langer het bezit maar wel het verbruik van een auto zal belasten. ‘Maar aangezien de stadstol meer zal moeten opbrengen voeren ze eigenlijk een extra belasting in.’ De stadstol treft daarnaast ook vooral mensen van buiten Brussel die in de hoofdstad werken. ‘Daarnaast krijgt Brussel ook al extra steun sinds de zesde staatshervorming. Dit in het kader van haar hoofdstedelijke functie.’ Alle instrumenten om te reageren op deze stadstol zijn voorhanden, zegt Diependaele.

Ministers met gebrek aan moed

Als politici hebben we soms te weinig moed om uit te leggen aan de mensen dat er moeilijke beslissing genomen moeten worden, zegt Diependaele. ‘Het geld moet op een verstandige manier worden uitgedeeld. Zodat het het algemeen belang dient.’ Die keuzes moeten uitgelegd worden. Maar daar ontbreekt het soms aan moed.

‘Als er ministers zijn die uit het raam kruipen om camera’s te ontwijken, dan is dat een gebrek aan moed.’ Als je een beslissing niet wilt communiceren dan is het waarschijnlijk geen goede beslissing, zegt Diependaele. Mensen zijn volwassen genoeg om ook moeilijke boodschappen te begrijpen. ‘Er moet natuurlijk ook wel uitgelegd worden waarom bepaalde maatregelen genomen worden.’ De overheid benadert de burger te vaak als onvolwassen. Uit angst dat er irrationeel gereageerd zal worden.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer

Beluister ook onze andere podcasts: