Recent werd er in het Vlaams parlement een beslissing genomen over de zogenaamde knip in het onderwijs. Hierbij zouden studenten niet mogen beginnen aan hun derde jaar van de bacheloropleiding wanneer ze nog vakken uit het eerste jaar opnemen. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaan we dieper in op het hoger onderwijs en de voortgang van studenten. Om hierover te praten zijn er twee Vlaamse parlementsleden te gast namelijk Kristof Slagmulder van Vlaams Belang en Brecht Warnez van CD&V. Zij praten over het Vlaamse hoger onderwijs en de inrichting hiervan.

Vlaamse onderwijs op topniveau

De problematiek gaat over hoe een hogere opleiding moet ingericht worden. ‘Ons Vlaams hoger onderwijs staat momenteel op internationaal topniveau en we moeten er alles aan doen om dat zo te houden.’ In 2020 was bijna 43% van de Vlamingen hoog geschoold wat toch boven het EU-gemiddelde is, zegt Slagmulder. Deze kwaliteitsvolle hoger opgeleiden komen onze economie en samenleving zeker ten goede. ‘Het is belangrijk om de positie van de Vlaamse kenniseconomie te versterken door gerichte investeringen te doen in het hoger onderwijs.’ Dat betekent niet dat we blind mogen zijn voor verbeteringen, aldus Slagmulder. Waar het beter kan volgens hem is studieduur.

Studieduur

De gemiddelde reële studieduur van Vlaamse studenten wordt steeds langer. Daarnaast daalt het aantal studenten dat opleidingen afrondt in de voorziene tijd. ‘Dat is toch een grote kost voor de samenleving.’ Een student kost ongeveer tien à veertien duizend per academiejaar. ‘Het gaat vaak al fout in het begin van de studentencarrière.’ In het eerste jaar slaagt slechts 50% van de studenten. De flexibilisering van het hoger onderwijs is te ver doorgeschoten, zegt Slagmulder, en er zijn nieuwe maatregelen nodig. ‘Er moeten grenzen gesteld worden.’ Dat is in het belang van de studenten, de ouders en de instellingen, zegt Slagmulder. Daarom moet er volgens hem sneller en effectiever ingegrepen worden met voortgangsmaatregelen.

Warnez vindt vooral dat het resultaat momenteel niet goed is. ‘2 op de 3 studenten doet het niet binnen de voorziene tijd en 1 op 5 haalt zelfs geen diploma.’ Studenten blijven eigenlijk soms te lang in een opleiding zitten die niet past bij hun talenten, zegt Warnez. Er is in het Vlaamse hoger onderwijs een enorm aanbod aan opleidingen en studenten kunnen een heel traject volgen. ‘Van de bachelor naar de master, naar een graduaat en een doctoraat.’ Er is dus zeker aanbod genoeg maar studenten blijven vaak vast zitten op een eindeloos traject. Hiervoor moeten we bij de studenten meer begeleiden, oriënteren en heroriënteren, aldus Warnez.

Harde knip

Volgens het regeerakkoord was het eerste plan om een harde knip te voorzien tussen de bachelor- en masteropleiding. Warnez die met CD&V in de Vlaamse regering zit was al van meet af aan kritisch over dit voorstel. Hij is dan ook blij dat het voorstel werd aangepast. ‘De knip daar in de opleiding zou een slechte zaak zijn is gebleken na onderzoek.’ De maatregel zou een omgekeerd effect hebben aangezien heel veel studenten hierdoor langer zouden studeren of verplicht moeten stoppen. ‘Het zou daarnaast ook een heel slecht signaal zijn.’ Studenten zouden een extra en rustig studiejaar moeten opnemen om de resterende studiepunten van de bachelor af te werken. Om daarna weer een volledig bezette masteropleiding te starten. ‘Tenslotte is het ingrijpen na drie jaar veel te laat.’ Daarom is Warnez voorstander om verschillende stappen te voorzien om studenten te begeleiden, oriënteren of zelfs tegen te houden.

Slagmulder en het Vlaams Belang zijn al langer vragende partij om maatregelen te nemen. ‘In de commissie onderwijs heb ik ook gewaarschuwd dat de oorspronkelijke maatregel veel te laat zou komen om de studie-efficiëntie te verhogen.’ De regeling die nu is gesteld zorgt ervoor dat studenten na twee jaar moeten geslaagd zijn voor al hun eerstejaarsvakken. Deze regeling wordt bijvoorbeeld ook in de KU Leuven toegpast. Dat vinden wij een veel betere maatregel, zegt Slagmulder, en we zijn dan ook blij dat minister Weyts zijn mening heeft aangepast. ‘Deze mijlpaalregeling zal ervoor zorgen dat studenten sneller weten waar ze staan en dat het ook minder geld zal kosten voor de maatschappij.’

Ijkingstoetsen

Er wordt wel meer op tafel gelegd dan enkel de zogezegde mijlpaalregeling, zegt Warnez. ‘We willen ook dat een student die aan het hoger onderwijs start een soort ijkingstoets aflegt.’ Op die manier krijgt hij een spiegel voorgeschoteld en worden zijn werkpunten zichtbaar vooraleer hij start. Zo worden ze beter begeleid binnen hun opleiding. Daarnast volgt er na het eerste jaar bij slechte resultaten ook uitgebreid studieadvies. ‘Onze bedoeling is nog altijd dat studenten slagen en niet dat ze worden tegengehouden.’

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert

Luister ook naar onze andere podcasts