JavaScript is required for this website to work.
Zonder categorie

Rationaliteit als basis voor geestelijke hygiëne

Jan Van Peteghem13/8/2018Leestijd 2 minuten
Hypatia (c370-415), te rationeel voor de fundamentalisten van haar tijd

Hypatia (c370-415), te rationeel voor de fundamentalisten van haar tijd

foto © Reporters / Photo12

Rationaliteit is nodig voor de geestelijke hygiëne. Geloof het vooral niet van ons alleen. De ratio van de Oudheid tot nu.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

De opiniebijdrage Godsdienst en hersenspoeling, gepubliceerd op deze website op 15 juli 2018, gaf aanleiding tot nogal wat reacties – de meeste ervan positieve. Maar de persoonlijke overtuiging van één schrijver is niet belangrijk. Gelukkig zijn er nogal wat citaten terug te vinden die hetzelfde zeggen, alleen gebalder en welsprekender. Het doet plezier om vast te stellen dat er nogal wat van deze uitspraken van eigen bodem zijn.

‘Fabels moeten onderwezen worden als fabels, mythes als mythes, en mirakels als dichterlijke waandenkbeelden. Bijgelovigheden onderwijzen als waarheden is een buitengewoon verschrikkelijk iets.’ (Hypatia, wiskundige en natuurwetenschapster uit het Alexandrië van de vierde eeuw. Vermoord door vroeg-christelijke fanatici)

‘Twijfel voert tot onderzoek, onderzoek tot vooruitgang en kennis.’ (Charles A. Sainte-Beuve, Frans schrijver en literatuurcriticus)

‘Iedereen heeft recht op z’n eigen mening, maar niet op zijn eigen feiten.’ (Daniel P. Moynihan, Amerikaans socioloog en politicus)

‘De werkelijkheid is wat weigert weg te gaan als je er niet in gelooft.’ (Steven Pinker, Amerikaans taalkundige en cognitief psycholoog)

‘Als het gaat om kennisverwerving, is wetenschap een feilbaar instrument, maar het is wel het beste instrument dat we hebben.’ (Andreas de Block, hoogleraar aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven)

‘Het voornaamste obstakel dat de vooruitgang van het mensdom in de weg staat, is niet het geloof, noch het ongeloof, zoals men in de loop van de voorgaande eeuwen lang heeft gedacht: het is de dogmatische zekerheid, van welke aard ze ook moge zijn. Want die brengt altijd – minder of meer uitgesproken en intens – de verwerping van de ander mee, onverdraagzaamheid, fanatisme, obscurantisme.’ (Frédéric Lenoir, socioloog/schrijver/essayist geboren in Madagascar)

‘Het is verbazingwekkend tot welke hoogten de mens kan stijgen door met beide benen op de grond te blijven.’ (Duncan Caldwell, Amerikaans archeoloog en cultureel antropoloog)

‘Als je krampachtig aan je eigen stellingen blijft vasthouden, is dat geen wetenschap meer maar religie.’ (Paul De Grauwe, economist en emeritus hoogleraar aan de KU Leuven)

‘Wetenschap ontwikkelt zich van niet weten wat wel het geval is tot wel weten wat niet het geval is.’ (Marco Roos, Nederlands bioloog)

‘Een handige ronselaar kan een jongere in een paar weken radicaliseren, iemand kritische zin bijbrengen duur jaren.’ (Rachid Benzine, Frans filosoof en gelovig moslim)

‘Vrijheid van mening wordt een luxeproduct.’ (Fabrice Nicolino, journalist van Charlie Hebdo die de aanslag op 7 januari 2015 overleefde)

‘Een ideologie helpt je niet om de wereld te begrijpen, ze biedt je een emotionele identificatie met een groep, een goed gevoel over jezelf, en antwoorden op moeilijke vragen.’ (Tom Naegels, Vlaams auteur en publicist)

‘Wanneer mensen iets een sacrale waarde toekennen, zoals de naam van hun god of de vlag van hun vaderland, zien ze dat als oneindig belangrijk. Je kunt het niet meer afwegen of compromissen sluiten. Een aanval op dat symbool, is een aanval op hun identiteit.’ (Ruben Mersch, Vlaams bioloog en filosoof)

En om te eindigen nog een leuke van eigen bodem. ‘In den beginne was er niets. En God zeide: Er weze licht. En er was licht. Nu kon God zien dat er inderdaad niets was.’ (Marc Heselmans, ingenieur en emeritus hoogleraar aan de KU Leuven)

Categorieën

Jan Van Peteghem is ingenieur en emeritus-gasthoogleraar verbonden aan de Faculteit Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven. Zijn beroepservaring en wetenschappelijk werk draaien grotendeels om de arbeidsomstandigheden en -voorwaarden, meer in het bijzonder de veiligheid en de gezondheid op het werk.

Commentaren en reacties