‘Des petites phrases’

Meer dan 500 blz op een groot formaat. Op het eerste gezicht lijkt het een kwelling. Maar gaandeweg leest het nieuwe – en ook eerste – boek van VRT-radiojournalist Marc Van de Looverbosch als een sneltrein. Tenminste, voor wie verkiezingsresultaten en oekazes van partijvoorzitters boeiende lectuur vindt. En wie daar minder voor te vinden is: het boek zit vol met des petites phrases.

Het werd Bart De Wever wel vaker bij de onderhandelingen na de verkiezingen van 2010 – herinnert u zich de 541 dagen lange regerings- neen regimecrisis nog? Hij onderhandelde naarstig, tenminste wanneer hij aan tafel mocht zitten, maar bij het buitenkomen uit de Hertoginnedalen en andere hotels waar de onderhandelingen in die helse periode plaatsvonden, sprak hij – al dan niet bewust – een zin tussen aanhalingstekens uit, waar de Wetstraatwatcher van dienst dan een hele kluif had. Kleine zinnetjes, die door de Franstaligen als vernietigend werden ervaren. Het hoort bij het politieke spel, zoals pizza’s bij nachtelijke overlegmomenten – die moét je doormaken, wil je een federale regering vormen, volgens De Wever.

Van de Looverbosch begint zijn boek en zijn verhaal in 1999. Dioxinecrisis. Het begin van het einde, zo lijkt het wel, als je het boek hebt gelezen. Toen is alles aan het rollen en het schuiven gegaan. Sindsdien zijn er in de Belgische politiek geen zekerheden meer.

Op vijftien jaar tijd werd de eens zo machtige christendemocratie gedecimeerd, bewoog het Vlaams Blok/Belang zich als een rollercoaster tussen de hoogste toppen en diepste dalen ooit, groeide de VLD bijna uit tot een volkspartij, wat niet lukte door de strijd tussen De Gucht en Verhofstadt (toen over migrantenstemrecht, vorige week in De Morgen over hun visie over Europa – iemand moet eens een boek schrijven over de geschiedenis van die twee blauwe kapoentjes). De Volksunie verkruimelde. De N-VA werd door CD&V – vooral Leterme dan, Herman en Eric Van Rompuy blijken virulente tegenstanders van een kartel – uitgebroed als een koekoeksjong (het woord is van Ivan De Vadder). Agalev nam deel aan een regering, verdween uit alle parlementen en herrees als Groen – met én zonder uitroepteken – uit zijn as. Jean-Marie Dedecker werd ei zo na VLD-voorzitter, om nadien met de VLD-kiezers te gaan lopen met zijn eigen partij, naar hem genoemd. En de sp.a was ooit een goudhaantje met Steve ‘God’ Stevaert, om nadien terug te zakken tot een schim uit het verleden. Na tachtig jaar verdwenen de socialisten uit het Antwerpse stadsbestuur, en na 28 jaar verdwenen ze uit de federale regering. Kris Peeters vervelde van Unizo-man tot semi-ACW’er. Didier ‘teflon’ Reynders, Joëlle ‘Madame Non’ Milquet en Olivier Maingain – eerst bij, dan tegen de libreralen – spelen elk hun rol in de vijftien jaar die Van de Looverbosch beschrijft. Die eindigt met een Franstalige liberaal als premier. Dat was ook al even geleden, namelijk van het begin van de 20e eeuw. Op korte tijd overleden prominente CVP-kopstukken als Wilfried Martens, Leo Tindemans en Jean-Luc Dehaene. En tussendoor kreeg België nog een paar staatshervormingen en een bankencrisis (inclusief ontslag van een federale regering) te verwerken.

‘Old habits die hard’, zegt een Engels spreekwoord. Maar in de perimeters van de Wetstraat en aangelanden, is er op vijftien jaar ontzettend veel gewijzigd. Een aantal zeden mogen dan wel eeuwig lijken, de machtsverhoudingen zijn in die vijftien jaar tijd volledig gewijzigd. Wie had ooit kunnen denken dat een Vlaams-nationalistische partij de grootste van het land zou worden én de staatsdragende ministers van Financiën, Defensie en Binnenlandse Zaken zou leveren? De in de beschreven periode verdwenen Volksunie was er niets mee in vergelijking.

De Wissel van de macht is een meticuleus gedetailleerd beschreven feitenrelaas van vijftien jaar Wetstraatgeschiedenis. Een betrouwbaar naslagwerk voor historici die in de toekomst willen begrijpen wat in dat tijdsgewricht heeft plaatsgevonden. En stof voor Wetstraatwatchers en andere politieke verslaafden die smullen van smeuïge details uit de achterkamers van de politiek. Want ook die komen aan bod. Van de Looverbosch verzamelde immers enkele partijkopstukken die hij laat terugblikken op beschreven periodes en episodes in zijn boek. Elk hoofdstuk en hoofdstukonderdeel wordt zo afgesloten met een terugblik, mijmering en commentaar van Mieke Vogels, Frank Vanhecke, Herman Van Rompuy, Patrick Dewael, Johan Vande Lanotte, Bart De Wever … Waar het relaas van de auteur vooral een handig en gedetailleerd overzicht brengt – en het geheugen opfrist – zijn het vooral de ontboezemingen van de genoemde politici – waarnemers vanop de eerste rij – die het meest prikkelen.

Of toch niet. Het boek is doorspekt van humor. Veel humor. Daar zorgen ook De Wever en Van Rompuy voor, in hun vaak cynische commentaar. Maar vooral Van de Looverbosch laat zich van zijn meest ironische en sarcastische kant zien. In elke alinea, in elke beschrijving, sluipt wel een bijzinnetje of een niet mis te verstane conclusie. De ‘petites phrases’ die De Wever werden verweten, daar ‘bezondigt’ ook auteur Van de Looverbosch zich aan. Maar ze maken het lezen – of doorworstelen – van het baksteendikke boek des te makkelijker want vermakelijker. Inderdaad, dat is het: de vijftien jaar Wetstraatgeschiedenis worden vooral vermakelijk verslagen door Van de Looverbosch. Geef die man zijn eigen programma op radio of tv! Nu!