Het Verlangen naar Frankrijk

DOLEN – Onderweg in Europa, het eerste fotoboek van Michiel Hendryckx verscheen in 2009. Het is een verslag van een zoekende naar de bevestiging van wat hij al weet. In 2014 verscheen Altijd ergens. Een vervolg maar geen verlengstuk van het eerste. De zoekende doolt niet langer maar zwerft van plek naar stek, scheert langs kunst en kitsch en verwerkt de ervaringen in een vrolijk en verfijnd taalspel. Op 22 maart verschijnt een derde fotoboek, Het verlangen naar Frankrijk. Een gelijknamige tentoonstelling is aan de verschijning verbonden. Van 21 maart tot 11 juni zijn een aantal foto’s met commentaar te zien in de Sint-Baafsabdij te Gent.

 

 

Aan de hand van de carrosserie erkent men de evolutie. De drie fotoboeken grafisch en inhoudelijk met elkaar vergelijkend, valt op dat het eerste een monoliet is. Op de voorkaft staan niet de gebruikelijke namen – wel op de rug. De uitgever zorgde voor een wikkel, wat het boek enigszins ontsiert. Vermoedelijk was de auteur/fotograaf het daar niet mee eens. Michiel Hendryckx kennende tracht hij telkens de grondgedachte van een opzet in perfecte staat te presenteren. Bij dolen hoort geen woord en mag geen kras het openingsbeeld – wat de voorkaft toch is – beschadigen. De foto’s hebben ook geen titels of duiding. Die zijn er wel maar te vinden helemaal achteraan. Kleine zwartwit-foto’s, voorzien van een droge titel. Als afsluiter is er een dankwoord.

 

In de omgang wordt Michiel Hendryckx vaak gezien als een rondlopende tijdbom. Een misvatting. In wezen is hij teder en attent man, een heer in het sociaal en artistiek verkeer.

 

Titel en naam staan wel op de kaft van het tweede boek. Niet toevallig. Hendryckx wil dat de kijker/lezer dieper binnentreedt in zijn innerlijk kluwen. Slaat men het boek open staat men voor een tweeluik: op de rechterpagina een foto en op de linker een nu eens kritisch dan weer lyrisch commentaar. ‘Dit is de wereld gezien door mijn oog en door mijn ziel en/of hart aangevoeld,’ zo komt het over. De vorm van het boek is panoramisch. Geen cinemascope en ook geen technicolor. De intimiteit is het lichtmoment en het breedbeeld onthult de stemming die voorafging aan de blik op het moment van de klik.

 

 

Het derde boek, Het verlangen naar Frankrijk, is het verlangde Frankrijk. De thuiskomst van een clochard de luxe. Niet in een huis maar in zijn landgoed, la douce France, cher pays de son enfance. Geboren in Adinkerke en opgegroeid in De Panne zag hij als kind geen grens maar het beloofde land. Hij hoorde tevens dat land, want Vlamingen zijn vertaalde Fransen, in denken en doen. Wat meer is, hij hoorde dat land zingen, want het Frans wordt niet gesproken maar gezongen. Het motief van Avignon verschilt met dat van Duinkerken maar de melodie is gelijk. 
De taal van Molière en Voltaire is Hendryckx blijven fascineren. Mede omdat het ’s morgens uit de Franse grond opstijgt, ‘s middags over de velden zweeft en ’s avonds van de terrasjes en uit de huizen rolt.

 

In het aan zichzelf beloofde en veroverde land kocht Michiel Hendryckx ooit een huis. Niet om er zich in terug te trekken bij nood aan rust, want die is er niet. Zijn drukte is zijn rust. Zijn huis is dus geen buitenverblijf, maar een oord waar op net dezelfde wijze geleefd en gewerkt wordt als in zijn Gents burgerhuis. Het enige verschil is dat het Franse huis een hoofse buiging is aan het land, terwijl het Vlaams-Belgische het ‘ouderlijk’ nest is. Telkens hij voor enkele dagen, weken weerkeert naar zijn Franse huis, is het eerste wat hij bij aankomst doet, het raam openen van zijn slaapkamer en roepen ‘Vive la France!’ Hij beschouwt het Franse huis als een hotel. Alle vrienden zijn er welkom. Hij noemt het zijn Maison d’amis.

 

Het verlangde Frankrijk heeft Michiel Hendryckx gevonden. Het verlangen naar Frankrijk is daar een bewijs van, een fotografische en taalvaardige getuigenis onder ede verklaard. Veel Vlamingen hebben een huis in Frankrijk. Van Claus tot Kloot, bij wijze van spreken. Geen huis in Holland, je kan er enkel – om een scheve verbuiging van een woord van Gerrit Komrij te gebruiken, veraardappelen. Trouwens, wat hebben de bourgondische Vlamingen te zoeken bij, zoals Cabaret Pepijn zong, het volk van melkende meisjes en beterweters?

 

Michiel Hendryckx is met zijn derde fotoboek thuisgekomen. Elk verblijf, elke foto met commentaar straalt de meerwaarde uit van een land dat van in de Middeleeuwen Vlaanderen als een wingewest zag, maar het tevens karakter, stijl en cultuur schonk. De generatie van Franstalige Gentse dichters is daar een gevolg van. Michiel Hendryckx sluit zich met Het verlangen naar Frankrijkaan bij de ridders van Jeanne d’Arc en de vriendenkring van François Mitterand. 

Dit boek is voor alles, om het in de woorden van Michiel Hendryckx te zeggen ‘een schaamteloze liefdesverklaring’.